کلی جای خالی در موزه

محمد‌رضا نصیری

اخیرا عکسی از در ورودی رختکن ورزشگاه لایپزیش منتشر شده که روی در جای خوردگی وجود دارد. دور این خوردگی یک کادر طلایی‌رنگ کشیده و نام زیدان هم روی کادر درج شده. این یادگاری است از یکی از مسابقات جام‌جهانی2006آلمان که بعد از تساوی یک-یک دیرهنگام فرانسه مقابل کره‌جنوبی، زیدان از بس از نتیجه به‌دست آمده عصبانی بود، با لگد و استوک به در رختکن کوبید. مدیریت ورزشگاه اقدام به تعمیر یا تعویض در نکرد و از آن به‌عنوان یادگاری استفاده کرد. در موزه باشگاه منچستریونایتد آخرین آدامس جویده شده الکس فرگوسن در آخرین حضورش روی نیمکت این تیم در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفته. بازیکنانی که در مسابقات فوتبال هت‌تریک می‌کنند، در پایان مسابقه توپ را که توسط همبازیان امضا شده، به یادگار به خانه می‌برند. خاصیت موزه همین است، چه موزه خانگی، چه موزه عمومی؛ اینکه نشانه‌هایی را نگه داری برای مرور خاطرات. بعید است همه جام‌های کسب شده در تاریخ باشگاه‌های بزرگ ایرانی در موزه باشگاه‌ها گردآوری شده باشد. زمانی جام قهرمانی لیگ سر از منزل سرمربی در می‌آورد. فرض کنید یک موزه برای هواداران و گردشگران راه انداخته‌اید؛ اگر باشگاه ایرانی باشید، تنها یک‌سری عکس آرشیوی و قدیمی از بازیکنان و مربیان روی دیوارها نگه داشته‌اید یا نهایتا جام‌های به‌دست آمده را پشت ویترین گذاشته‌اید. وقتی جای لگد زیدان و آدامس جویده شده فرگوسن ارزش تاریخی پیدا می‌کند و برای دیدن آن بلیت می‌خرند، چرا ما از این یادگاری‌ها استفاده نکنیم؟ چرا کسی به فکرش نرسید ساکی را که علی کریمی پس از تعویض در جام جهانی2006به آن لگد زده بود کنار بگذارد و به موزه ببرد؟ اتفاقا لگد زیدان و علی کریمی در یک کشور و یک تورنمنت بود. توپی که آخرین گل ملی علی دایی با آن به ثمر رسید، کجاست؟ چه نشانه‌ای از دومین گلزن برتر ملی تاریخ فوتبال در موزه‌های‌مان داریم؟ از هشتم آذر و حماسه ملبورن چه چیز عتیقه‌ای و یادگاری داریم غیراز گزارشگر آن مسابقه که انگار در همان برهه تاریخی متوقف مانده؟ از برد مقابل آمریکا در جام جهانی 1998چه باقی مانده غیراز تصویر گریه کردن حمید استیلی پس از گلزنی؟ از 8 سال حضور کی‌روش در فوتبال‌مان که آن همه برای‌مان هزینه در بر داشت، چه چیزی به یادگار مانده که 50سال دیگر نوادگان‌مان آن را در موزه‌های ورزشی ببینند؟ برای فوتبال و تاریخ‌مان به‌اندازه یک آدامس جویده‌شده یا فرورفتگی حاصل از یک لگد ارزش قائل باشیم.