احداث 200سد زیرزمینی در ترکیه

همزمان با وقوع بحران خشکسالی در ترکیه، این کشور در حال افزایش تعداد سدهای زیرزمینی به‌منظور حفظ منابع آبی درراستای مواجهه با تغییرات اقلیمی و افزایش جمعیت است.
ترکیه در منطقه نیمه‌خشک و دارای تنش آبی قرار گرفته و در پی تهدید ناشی از بحران اقلیمی در این کشور 83 میلیون نفری، دولت این کشور تصمیم به اجرای اقدامات مؤثر در راستای بهره‌گیری از منابع محدود آب گرفته است.
فصول خشک در ترکیه طولانی‌تر شده و مناطق وسیع‌تری را در برگرفته است؛ برهمین اساس دولت ترکیه تقویت ذخایر آبی و محدودسازی تقاضای آب در این کشور را ضروری می‌داند.
امور آب ایالتی (DSI) هم‌اکنون در خط مقدم تقویت ذخایر آبی با احداث سدهای جدید، نیروگاه‌های برقابی و مخازن آب است و حالا این سازمان در حال تلاش برای احداث سدهای زیرزمینی به‌عنوان یک طرح اجرایی ابلاغی از وزارت کشاورزی و جنگلداری درراستای «بهبود مصنوعی منابع آبی» است. تاکنون نیز 41طرح سد زیرزمینی در استان‌های ازمیر، مانیسا، کانکری، قونیه، بورسا، اسکی‌شهیر، آنتالیا، کوتاهیا، بالی‌کسیر، قیصری، نوشیر، نیگ‌ده و مالاتیا آغاز شده که برخی از آنها پایان ‌یافته و برخی دیگر در حال ساخت است.
دولت ترکیه درنظر دارد تا سال 2023میلادی (1402خورشیدی) ساخت حدود 200سد زیرزمینی را به پایان برساند.
سدهای زیرزمینی به جذب آب باران و هدایت آب‌های سطحی به زیرزمین با هدف افزایش سطح آب زیرزمینی و حفظ کیفیت و ذخیره آن کمک می‌‌کنند. سدهای زیرزمینی مزیت مضاعف ذخیره‌سازی آب در سطح و زیرسطح را دارند. این سدها به لحاظ تملک و اشغال اراضی و ساخت نیز کم‌هزینه‌تر هستند. علاوه بر این، نرخ تبخیر در این سدها در مقایسه با سدهای معمولی که دارای ذخیره گسترده‌ای از آب‌های سطحی هستند، کمتر است. سدهای زیرزمینی که در دره‌های با پی آبرفتی احداث می‌شوند، می‌توانند نیاز آب شرب و کشاورزی روستاها و شهرهای کوچک اطراف خود را برطرف کنند.
آدم سومر، یکی از متولیان امور آب در غرب استان ازمیر ترکیه، به خبرگزاری آنادولو گفته است که سدهای زیرزمینی سازه‌های حیاتی هستند که «آب در حال اتلاف» را تحت کاربری مؤثر قرار خواهند داد. به‌گفته او، سدهای زیرزمینی اهمیت استراتژیک برای ترکیه دارند؛ چون بخش قابل‌توجهی از آب آشامیدنی از این سدها تأمین می‌شود. پیش از احداث این سدها نیز خاک منطقه ارزیابی می‌شود تا مشخص شود بستر احداث سد آبرفتی و برای احداث سدها مناسب است. پس از آن، آب تجمع‌یافته در پشت سد با استفاده از چاهک‌ها و یک سامانه جمع‌آوری به واحدهای ذخیره‌سازی منتقل می‌شود.»
به‌گفته این مقام استانی در امر آب، ساخت 10سد زیرزمینی در ازمیر، مانیسا و اوسک و 6طرح مضاعف دیگر در دستور کار دولت است. او افزود: «تا انتهای سال‌جاری، ساخت یک سد زیرزمینی با ظرفیت 55هزار مترمکعب در ناحیه کاریز استان ازمیر به پایان می‌رسد که سالانه 150هزار مترمکعب آب را تأمین می‌کند و منابع ذخیره شده صرف آبیاری دلتای رودخانه‌ای کوچوک مندرس می‌شود که از فعالیت کشاورزی بالایی برخوردار است. کشاورزان نیز قادر خواهند بود 41هکتار از اراضی اطراف روستای سولودر را با آب تأمین‌شده از این سد آبیاری کنند.
براساس اعلام آدم سومر، کشاورزان این منطقه در گذشته به‌منظور آبیاری اراضی مجبور به حفر چاه بودند که سطح آب زیرزمینی را به‌شدت دچار افت کرد. او افزود: در یک‌دهه گذشته می‌توانستید با حفر چاه به عمق تقریبی 45متر به آب دسترسی پیدا کنید که اکنون تا عمق 100متری نیز اثری از آب مشاهده نمی‌شود؛ بنابراین احیای منابع آبی امری حیاتی است.
به‌گفته این مقام استانی در ترکیه، یک سد زیرزمینی در ناحیه تایر ازمیر 6میلیون مترمکعب آب زیرزمینی در خود ذخیره کرده و به لطف وجود این سد، در عمق 10متری سطح زمین می‌توان به آب رسید.
کارشناسان آب در ترکیه اعلام کرده‌اند که تغییرات آب وهوایی و بهره‌گیری نادرست از منابع آبی، ترکیه را دچار کمبود آب و هوایی کرده و این کشور پس از یک دوره خشکسالی طولانی، چنان در وضعیت هشدار قرار گرفته که نگرانی از کم‌‌آبی در زمستان، به‌ویژه در شهر استانبول، پایتخت ترکیه ایجاد شده است.
منبع: روزنامه دیلی‌صباح
ترجمه: محمدامین کربلا