سیلاب در نیمه پاییز

سیده زهرا عباسی- حمیده پازوکی- خبرنگار
نیمه آبان از راه رسید و باران و در برخی مناطق برف، حال و هوای ایران را پاییزی کرده است. همانطور که پیش‌بینی‌های هواشناسی نشان می‌داد، پنجشنبه، 13آبان در گیلان، مازندران، گلستان، شمال تهران، جنوب همدان، جنوب مرکزی، غرب و شمال اصفهان و ارتفاعات سمنان و جمعه، 14آبان در قم، تهران، البرز، نیمه‌غربی اصفهان، چهارمحال و بختیاری، مرکزی، کرمان و غرب یزد شاهد بارش شدید باران بودیم و امروز هم خبر می‌رسد که در تهران، قم، البرز و غرب اصفهان بارش باران و رگبار را خواهیم داشت.
بارش باران در روزهای گذشته اما فقط هوای شهرها را مطبوع نکرد و موجب جاری‌شدن سیلاب و آبگرفتگی در مهاباد و خرم‎آباد شد و خسارت‌های بسیاری به بار آورد؛ این موضوع هشداری است برای دیگر استان‌های در انتظار باران، زیرا سیلاب همیشه در کمین است.

خسارت ۵میلیارد تومانی به زیرساخت‌های مهاباد
باران و تگرگ در مهاباد یک‎باره به سیلی ویرانگر تبدیل شد و به شهر و روستاهای اطرافش خسارت‌های فراوانی وارد کرد. به‌گفته امیرعباس جعفری، مدیرکل بحران آذربایجان غربی، سیل مهاباد به ۵۰۰هکتار از اراضی و همچنین حدود ۵میلیارد تومان به زیرساخت‌های شهری خسارت زده است. فرماندار مهاباد به همشهری می‌گوید: چهارشنبه گذشته (12آبان) در مناطق‌ کهریزو و مکریان شهرستان مهاباد بارندگی شدیدی رخ داد که به سیل منجر شد. این سیل به شهر راه یافت و خسارت‌هایی را به واحدهای مسکونی و خودروها وارد کرد. براساس گزارش‌های اولیه 75واحد مسکونی و 35خودرو در مهاباد به‌دلیل آبگرفتگی آسیب دیده است. عارف خدرلو با بیان اینکه بیشترین خسارت این سیل به زمین‌های کشاورزی و باغی وارد شده است، می‎افزاید: بعضی راه‌های روستایی و همچنین محور مهاباد به پیرانشهر بسته شده بود که پس از چند ساعت دوباره تردد امکان‌پذیر شد. هم‌اکنون در شهر مریوان وضعیت به شکل عادی درآمده و واحدهای مسکونی که گل‎ولای وارد آنها شده بود، لایروبی شده‌اند.
فرماندار مهاباد دلیل اصلی بروز سیل در مهاباد را خشکسالی می‌داند و ادامه می‎دهد: امسال بارندگی بسیار کمتر از سال قبل و میزان جذب آب زمین منطقه بسیار کم بود. همین موضوع موجب شد با نخستین بارش شدید، آب روی سطح خاک جاری شده و سیلاب پدید آورد. 
از سوی دیگر، مسیل‌هایی که سیل را به شهر منتقل می‌کنند، باید در طرح تفصیلی درنظر گرفته می‌شد و ساخت‌وسازهای اطراف آنها انجام نمی‎شد. این موضوع هم در دست بررسی قرار دارد تا با بهبود وضعیت مسیل‎ها از آبگرفتگی و سیلاب جلوگیری شود.
روستای آزاد یکی از روستاهای مهاباد‌ است که در این سیل خسارت زیادی به بخش کشاورزی آن وارد شده است. دهیار این روستا نیز به همشهری می‌گوید: بارندگی شدید که در شهرستان مهاباد رخ داد، موجب شد در روستاهای اطراف ازجمله روستای ما سیل بزرگی رخ دهد. سیل باعث شد زمین‌های کشاورزی آسیب ببیند و بعضی خانه‌های روستایی دچار آبگرفتگی شود. در نزدیکی روستای آزاد رودخانه‎ای وجود ندارد و سیل از بالادست آمده است. البته پوشش گیاهی مناطق کوهستانی هم تخریب نشده است، اما حجم آب پیش‎بینی نشده بود و منجر به سیلاب شد. سیروان مولود‌پور با بیان اینکه کانال انتقال آب‌های سطحی روستا هم دیواره ساحلی ندارد، می‌گوید: به همین دلیل شدت سیل خودرویی را با خود درون کانال برد که با کمک اهالی آن را خارج کردیم. اگر مسئولان اعتباری برای ساخت دیوار ساحلی روستا اختصاص دهند، در حوادث بعدی کشاورزان خسارت کمتری متحمل خواهند شد. وی می‎افزاید: هم‌اکنون سیل فروکش کرده ‌و مسئولان استان و شهرستان هم به منطقه سر زده‎اند، اما خسارت وارد‌شده به کشاورزان روستا باید جبران شود. ‌

سیلاب خرم‌آباد در نبود شبکه آب‌های سطحی
موضوع نداشتن شبکه دفع آب‌های سطحی هر سال در فصل بارندگی به مهم‌ترین چالش برخی شهرها تبدیل می‌شود. اغلب شهرهای خوزستان این مشکل را دارند، اما این‌بار این چالش در خرم‌آباد استان لرستان موجب بروز مشکلاتی شد. بارندگی‌های شدید تحت‌تأثیر سامانه جدید بارشی روز گذشته، جمعه موجب سیلابی‌شدن معابر و آبگرفتگی خیابان‌های شهر و گرفتار‌شدن یک پاکبان در سیلاب شد.این در حالی است که چند شهر لرستان از نظر ساماندهی، لایروبی و حریم‌سازی رودخانه‌های شهری هم مشکلات بسیاری دارند؛‌ موضوعی که در سال98 موجب بروز سیلاب شدید و خسارت‌های زیادی به 2شهر پلدختر و خرم‌آباد شده بود.

قطعی برق در یاسوج
باران پاییزی گرچه در اغلب شهرها و استان‌ها حال و هوای مطبوعی را رقم زد، اما در برخی مناطق مشکلاتی را هم به بار آورد. در شهر یاسوج، مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد این مشکل با قطعی برق در برخی ساعت‌ها به‌ویژه خود را در مناطقی مانند محمودآباد، معصوم‌آباد، سالم‌آباد، بلوار ارم و... نشان داد. مدیرکل مدیریت بحران کهگیلویه‌وبویراحمد البته این مشکل را فقط مربوط به این بارندگی و فقط مربوط به یاسوج نمی‌داند و به همشهری می‌گوید: شبکه برق ایران در اغلب مناطق هوایی است و گاهی هم از میان جنگل‌ها و لابه‌لای درختان عبور می‌کند که به همین دلیل با بارندگی شدید، باد یا رعد‌وبرق با قطعی شبکه مواجه می‌شویم. محمد محمدی ناپایداری برق را در شهرستان بویراحمد و شهر یاسوج حدود یک ساعت اعلام می‌‌کند و توضیح می‌دهد: پیش‌‌بینی‌ها نشان می‌دهد بارندگی‌ تا یکشنبه‌شب ادامه دارد، اما تا امروز به جز قطعی برق مشکل دیگری با بارش‌های پاییزی نداشته‌ایم.

راه‌های قزوین باز است
بارش باران در پنجشنبه و جمعه گذشته در قزوین موجب شد راه‌ها لغزنده و تونل شیرین‌سو در جاده قدیمی قزوین به لوشان به‌دلیل ریزش سقف بسته شود و تردد از کنار‌گذر تونل امکان‌پذیر باشد. به‌گفته مریم بهروزی، کارشناس هواشناسی قزوین فعالیت سامانه بارشی که از اواخر هفته جاری وارد منطقه شده، امروز (شنبه 15آبان) شدت می‌یابد، اما از فردا جو استان پایدارتر خواهد بود. همچنین احتمال اینکه بارش‌ها در برخی ارتفاعات و مناطق سردسیر استان به شکل برف باشد، دور از انتظار نیست. 
رئیس پلیس راه قزوین درباره وضعیت فعلی این تونل به همشهری می‌گوید: بارش باران روزهای گذشته موجب شد پنجشنبه (13آبان) سقف تونل شیرین‎سو دچار ریزش و روشنایی تونل هم با اختلال مواجه شود. فرهاد ذاکری‌منش با بیان اینکه برای حفظ ایمنی رانندگان تونل توسط راهداری بسته شد، می‌افزاید: عوامل راهداری و پلیس راه تا صبح جمعه تلاش کردند و هم‌اکنون مسیر برای تردد باز شده است. باقی مسیرهای استان هم حالت عادی دارد و رفت‌‎وآمد به راحتی انجام می‌شود. 

با گذشت یک ماه و نیم از پاییز، هوا سردتر و احتمال بروز پدیده‌های جوی همچون باران و تگرگ بیشتر شده است. شهرها و روستاها در این حوادث معمولا آسیب‎های زیادی می‌بینند. برای جلوگیری از این خسارت‎ها برنامه‌ریزی برای هدایت آب‌های سطحی، بهبود کانال‌ها و مسیل‎ها و لایروبی رودخانه‌ها باید جدی گرفته شو‌د. جبران خسارت کاری زمان‎بر است و بسیاری از مردم تا مدت‌ها باید با زیانی که از این شرایط دیده‌اند سر کنند، درحالی‌که راه برای جلوگیری از این ضرر و زیان‌‌ها وجود دارد.