چراغ خاموش فوتبال حرفه‌ای در22استان
همشهری در پرونده ویژه‌ای وضعیت توسعه فوتبال‌حرفه‌ای در استان‌های مختلف را بررسی کرده‌است
این روزها تنور فوتبال، به‌عنوان یکی از پرطرفدارترین رشته‌های ورزشی در کشور، دوباره داغ شده‌است و بیست‌ویکمین فصل لیگ‌برتر کشور نخستین هفته‌های خود را پشت‌سر می‌گذارد؛ فصلی که باحضور 16تیم از 9استان کشور، شاهد رقابت‌های بعضا نفس‌گیری در مستطیل‌سبز خواهد بود. دراین میان بررسی پراکندگی جغرافیایی تیم‌های حاضر در لیگ‌برتر فوتبال کشور نشان می‌دهد تعداد زیادی از استان‌ها نماینده‌ای دراین رقابت‌ها ندارند و به‌نظر می‌رسد چراغ فوتبال حرفه‌ای دراین استان‌ها همچنان خاموش است. تهران (4نماینده)، خوزستان (3نماینده)، اصفهان (2نماینده)، کرمان(2نماینده) و آذربایجان‌شرقی، خراسان‌رضوی، فارس، مازندران و مرکزی هرکدام با یک نماینده، استان‌هایی هستند که در لیگ‌برتر حضور دارند. این آمار نشان می‌دهد 22استان نماینده‌ای در لیگ‌برتر فوتبال کشور ندارند؛ موضوعی که گواهی است بر چالش‌های اساسی موجود در توسعه فوتبال حرفه‌ای در بسیاری از استان‌های کشور. این موضوع درحالی‌است که بسیاری از استان‌ها از استعدادهای انسانی و ظرفیت‌های اقتصادی بسیاری برای ورود به چرخه فوتبال حرفه‌ای کشور برخوردارند؛ قابلیت‌هایی که کارشناسان معتقدند در نبود حامیان‌مالی بخش‌خصوصی، زیرساخت‌های مناسب و استحکام مدیریتی و همچنین ضعف‌های موجود در حوزه استعدادیابی، همچنان مغفول مانده‌است تا بخش زیادی از فوتبال‌دوستان کشور درحسرت حضور در ورزشگاه‌ها برای تشویق تیم‌های بومی خود در لیگ‌برتر کشور باقی بمانند. درچنین شرایطی همشهری در پرونده ویژه‌ای وضعیت توسعه فوتبال‌حرفه‌ای در استان‌های مختلف کشور را مورد بررسی قرار داده‌است که در ادامه می‌خوانید.
اردبیل
اردبیل را می‌توان استان ستاره‌ساز فوتبال کشور نامید که تیمی در لیگ‌های دسته یک و برتر کشور ندارد، اما فوتبالیست‌های این استان نه‌تنها درسطح لیگ‌برتر می‌درخشند، بلکه لژیونرهایی مانند «کریم انصاری‌فرد» و «علی قلی‌زاده» در لیگ‌های اروپایی حضور دارند. شهرداری اردبیل تیمی بود که در گذشته فوتبال‌دوستان اردبیلی را به ورزشگاه‌ها می‌کشاند، اما هیچ‌وقت نتوانست تا لیگ دسته یک پیش برود و همیشه حضور این تیم با اما و اگر و باید و نبایدهای زیادی همراه شده‌است. تیم فوتبال شهرداری اردبیل که همواره با حداقل امکانات ممکن تمرین می‌کرد و در مسابقات حضور می‌یافت، مخالفان سرسختی داشت که معتقد بودند شهرداری نباید وارد حوزه تیم‌داری در سطح حرفه‌ای شود. همه این کشمکش‌ها زمینه‌ساز انحلال این تیم شد تا اندک امید فوتبال‌دوستان اردبیلی برای حضور این استان در سطح اول فوتبال کشور به ناامیدی تبدیل شود. این روزها شور فوتبال در اردبیل به لیگ استانی محدود شده‌است و 47تیم با وجود نبود زیرساخت‌هایی مانند زمین چمن مناسب به رقابت‌ها ادامه می‌دهند.
بوشهر
برای استانی که در تاریخ ورزشی خود رشته فوتبال از همه پرسابقه‌تر است، نداشتن تیم در لیگ‌برتر، کارنامه‌ای ضعیف و غیرقابل‌قبول برای مدیران استان به‌حساب می‌آید. آخرین‌باری که هواداران پرشمار فوتبال طعم حضور در لیگ‌برتر را چشیدند، سال1398 بود که همان فصل ۲تیم لیگ‌برتری استان یعنی «پارس جنوبی جم» و «شاهین شهرداری بوشهر» به دسته یک سقوط کردند و دراین ۲سال با اینکه در یک قدمی لیگ‌برتر بودند، درنهایت از صعود به قله فوتبال ایران بازماندند. بوشهر سابقه زیادی در فوتبال کشور دارد و تیم‌های این دیار همواره قدرت‌نمایی کرده‌اند؛ موضوعی که تلخی حضور نداشتن در لیگ‌برتر بیست‌و یکم را برای فوتبال‌دوستان بوشهری دوچندان می‌کند. این‌درحالی‌است که این استان استعدادهای فراوانی به فوتبال کشور معرفی کرده‌است که بعضا درسطح جهانی هم درخشیده‌اند؛ «مهدی طارمی»، «مهدی قایدی» و «محمد محبی» به‌عنوان 3لژیونر بوشهری فوتبال ایران مطرح هستند.
اصفهان
استان اصفهان با داشتن 2باشگاه فوتبال «ذوب‌آهن» و «سپاهان» که درسال‌های اخیر حضور مستمر و پرقدرتی در لیگ‌برتر داشته‌اند، جایگاه ویژه‌ای در فوتبال کشور دارد. تیم سپاهان‌اصفهان در سال۱۳۳۲ تأسیس شده‌است و درحال‌حاضر شرکت فولاد مبارکه مالک باشگاه سپاهان است. امکانات و زیرساخت‌های این باشگاه درسال‌های‌اخیر ارتقای قابل‌توجهی پیدا کرده و اکنون دارای ۴ورزشگاه و مجموعه ورزشی است. تیم سپاهان به سرمربیگری «محرم نویدکیا»، تا اینجای کار درلیگ‌برتربیست‌ویکم حضور پرقدرتی داشته و ۲۶بازیکن ایرانی و 2بازیکن خارجی را در ترکیب خود جا داده که تعدادی از آنها ملی‌پوش هستند. ذوب‌آهن دومین باشگاه بزرگ استان‌اصفهان به‌حساب می‌آید که در سال۱۳۴۷ تأسیس شد و درحال‌حاضر مالکیت این باشگاه را شرکت ذوب‌آهن برعهده دارد. ورزشگاه فولادشهر با ظرفیت ۱۵هزارنفر، ازجمله امکانات و زیرساخت‌های این باشگاه است. این تیم ۳۰بازیکن دارد که اکنون 3نفر از آنان ملی‌پوش هستند. «مهدی تارتار» سرمربیگری این تیم را در لیگ‌برتر بیستویکم برعهده دارد و درفصل‌جاری تغییرات گسترده‌ای را دراین تیم به‌وجود آورده‌است. همه اینها درحالی‌است که استان‌اصفهان ظرفیت‌های فراوانی در حوزه رشته ورزشی فوتبال دارد و به‌نظر می‌رسد بسیاری از این قابلیت‌ها تحت‌تأثیر نام بزرگ این دو باشگاه لیگ‌برتری قرارگرفته‌است.
همدان
پاس و شهرداری نمایندگان فوتبال همدان در لیگ دسته اول و دوم فوتبال کشور هستند. تیم فوتبال پاس سال‌گذشته فصل بسیار پرچالشی را پشت‌سر گذاشت. این تیم در فصل‌گذشته با «مهدی پاشازاده» کار خود را آغاز کرد که این مربی پرآوازه در نیمه‌های راه پاس را تنها گذاشت تا ضربه‌ای بزرگ بر پیکره پاس وارد شود، اما درنهایت این تیم توانست سهمیه لیگ دسته دوم فوتبال کشور را برای همدان حفظ کند. در سال‌های گذشته برخی مسئولان اعلام کردند که درصدد خرید امتیاز یک تیم دسته اولی هستند؛ موضوعی که فوتبال‌دوستان همدانی را به حضور در سطح بالاتر فوتبال ایران امیدوار می‌کرد، اما تحقق نیافتن این وعده‌ها سبب دلسردی همدانی‌ها شده‌است. اما دیگر نماینده فوتبال استان، تیم شهرداری همدان است که فصل‌گذشته توانست اتفاق مهمی را برای فوتبال استان رقم بزند و با بازیکنان و کادرفنی بومی توانست جواز حضور در لیگ دسته اول فوتبال کشور را کسب کند تا حسرت چندین ساله فوتبال همدان به پایان برسد. دراین فصل نیز تیم فوتبال شهرداری همدان خیلی زود با تمدید قرارداد سرمربی موفق فصل‌گذشته خود، «رضا طلایی‌منش» و تمدید قرارداد بازیکنان، کار خود را با قدرت آغاز کرد تا بتواند نماینده سربلندی برای فوتبال همدان باشد. دراین میان سیاست شورای‌اسلامی شهر همدان در دوره ششم نیز حمایت از تیم فوتبال شهرداری است تا از شور و نشاطی که دراین شهر به‌وجود آمده، به‌خوبی حمایت کنند. فوتبال‌دوستان همدانی امیدوارند نمایندگان این استان بتوانند پس‌از چندین‌سال، رویای حضور تیمی ازاین استان در لیگ‌برتر فوتبال کشور را محقق کنند.
خراسان‌جنوبی
خراسان‌جنوبی با وجود برخورداری از صنایع و معادن و ظرفیت‌های اقتصادی مناسب برای ایجاد و حمایت از تیم‌های فوتبال، اما همچنان از داشتن تیمی در رده‌های بالا، مانند لیگ‌برتر، محروم بوده و هیچ‌گاه دراین سطح از فوتبال کشور حضور نداشته است. خراسان‌جنوبی در فصل 1387 و 1388 نماینده‌ای در لیگ دسته دوم کشور داشت که تعدادی بازیکن بومی درآن توپ می‌زدند و فوتبال‌دوستان استان را به آینده امیدوار می‌کردند، اما درحالی‌که تنها نماینده خراسان‌جنوبی در لیگ دسته دوم تا چند هفته مانده به پایان رقابت‌ها در آستانه صعود به لیگ دسته یک قرار داشت، به‌دلیل بروز مشکلات داخلی، مدیریتی و نارضایتی بازیکنان از نحوه دریافت مبالغ قراردادهایشان، با چند باخت متوالی، نه‌تنها از صعود به لیگ دسته یک بازماند، بلکه به لیگ دسته3 سقوط کرد و سرانجام روشنی نیافت. درچنین شرایطی کارشناسان ورزشی معتقدند بزرگ‌ترین مشکل برسر راه فوتبال استان، نبود منابع مالی و عدم حمایت کافی ازسوی مسئولان استانی است، به طوری که هیچ‌گاه نگاه جدی به فوتبال نداشته‌اند، درحالی‌که داشتن یک تیم در رده‌های بالای کشوری، تأثیرات بسیار خوبی در ترویج ورزش و همچنین ایجاد روحیه بالا در مردم استان برجا می‌گذارد.
زنجان
زنجان ازجمله استان‌هایی است که تیمی در لیگ‌برتر و همچنین دسته یک کشور ندارد. فوتبال‌دوستان زنجانی خاطرات خود از فوتبال این استان را با نام‌هایی مانند «سایپای زنجان»، «شهاب» و «شهرداری» مرور می‌کنند که در لیگ دسته یک با امید به صعود به لیگ‌برتر، جوانان را به ورزشگاه می‌کشاندند، اما این رویا هیچ‌وقت محقق نشد. حتی در سال‌های گذشته بحث‌هایی درباره خرید امتیاز یک تیم غیربومی و انتقال آن به این استان مطرح شد، اما هرگز به نتیجه نرسید. این‌درحالی‌است که کارشناسان و مسئولان دلیل ناموفق بودن تیم‌های زنجانی در راهیابی به لیگ دسته‌یک فوتبال کشور را نبود حامی‌مالی مناسب عنوان می‌کنند. براین اساس، ناتوانی در درآمدزایی و آشنا نبودن با راهکارهای کسب درآمد از عمده‌ترین مشکلات فوتبال زنجان به‌شمار می‌رود. هرچند زنجان صنایع پررونقی دارد، اما این صنایع درسال‌های اخیر رغبت چندانی به حضور در عرصه ورزش نداشته‌اند و نهادهایی مانند شهرداری نیز به‌دلیل محدودیت‌های موجود، نتوانستهاند حضور مستمر و فعالی دراین عرصه داشته باشند. فعالان ورزشی استان معتقدند درحال‌حاضر زنجان نیازمند تأمین زیرساخت‌های مناسب و استعدادیابی در رده‌های سنی پایین است و در کنار این موضوع، باید رایزنی‌های لازم برای حضور فعال صنایع به‌منظور حمایت مالی از تیم‌های فوتبال استان انجام شود.
لرستان
لرستان نیز از استان‌هایی به‌شمار می‌رود که پس از افول ستاره بخت تیم «گهر دورود» در لیگ برتر فوتبال کشور در سال‌های ابتدایی دهه90شمسی، دیگر نماینده‌ای در سطح اول فوتبال کشور نداشته‌است؛ موضوعی که همواره با گلایه فوتبال‌دوستان لرستانی مواجه‌است. درچنین شرایطی درحال‌حاضر چشم‌امید فوتبال‌دوستان استان به «خیبر خرم‌آباد» دوخته شده‌است؛ تیمی که پس از پایان عملیات خیبر در دوران دفاع مقدس، توسط عده‌ای از جوانان خرم‌آبادی برای پاسداشت رشادت‌های همرزمان خود دراین عملیات، تشکیل شد و در سال‌های میانی دهه60 اسم و رسمی به‌دست آورد تا جایی که در نیمه‌نهایی جام‌حذفی سال ۱۳۶۵، با حمایت ۲۰هزارتماشاگر لرستانی، تیم پرستاره پرسپولیس تهران را شکست داد و فینالیست شد. اکنون با گذشت بیش‌از 37سال از تأسیس این تیم، خیبرخرم‌آباد همچنان یادآور دلاورمردی‌های شهدای این منطقه است و لرستانی‌ها برای حضور در لیگ‌برتر به این تیم امید بسته‌اند. درفصل جدید لیگ دسته اول کشور، «محسن عاشوری» سرمربیگری این تیم را برعهده دارد و با ترکیبی از بازیکنان بومی و غیربومی، تیم خوبی را برای این فصل آماده کرده‌است. خیبر خرم‌آباد امیدوار است دراین فصل به پشتوانه حضور پرشور هواداران خود و با ترکیبی از بازیکنان جوان و باتجربه و همچنین با رفع مشکلات موجود، این بار بتواند از سد حریفان قدرتمندش عبور کند و به لیگ‌برتر برسد؛ هدفی که درصورت تحقق، بار دیگر نام لرستان را پس‌از سال‌ها، در سطح اول فوتبال کشور مطرح می‌کند.
قم
قم باوجود اینکه 9سال تجربه تیم‌داری در لیگ‌برتر فوتبال را دارد، اکنون جزو استان‌های رده آخر در فوتبال کشور به‌حساب می‌آید و دیگر نام و نشانی از تیم فوتبال «صبای قم» در لیگ‌برتر و دسته اول به‌چشم نمی‌خورد. کارشناسان فوتبال معتقدند مدیریت ضعیف و کمبود امکانات و نبود حامی مالی مناسب، از مهم‌ترین دلایل افت فوتبال دراین استان بوده‌است. درعین حال این استان 3بازیکن در باشگاه‌های مطرح کشور دارد؛ «سیدمهدی حسینی» اکنون بازیکن مس رفسنجان است، «امیرحسین رنگرز» با تیم پیکان قرارداد دارد و «عرفان بادی» نیز با تیم فجرسپاسی به لیگ‌برتر رفته‌است. این استان از مربیان حرفه‌ای و آکادمی فوتبال خوبی برخوردار است و تعدادی از نونهالان، نوجوانان و جوانان قم در تیم‌های باشگاهی تهران و لیگ‌های کشور بازی می‌کنند. علاقه‌مندان به فوتبال امیدوارند مدیران کنونی هیأت فوتبال قم که از بازیکنان و مربیان فوتبال هستند، بتوانند به اوضاع آشفته فوتبال این استان سامان بدهند. دراین میان اگرچه قم در فوتبال جایگاه مناسبی ندارد، اما قطب فوتسال کشور به‌حساب می‌آید و درخشش بازیکنان قمی در رقابت‌های جهانی زبانزد است.
کرمانشاه
رونق فوتبال در کرمانشاه بیشتر به دهه‌های ۶۰ و ۷۰ شمسی برمی‌گردد؛ تیم‌های «بانک صادرات کرمانشاه» و «آبی‌پوشان گیلانغرب» نمایندگان پرقدرتی برای کرمانشاه در لیگ قدس به‌حساب می‌آمدند و بازیکنانی چون «محمد رنجبر»، «رضا صادق‌پور» و «رضا سلیمان‌پور» را به تیمملی معرفی کردند، اما ستاره اقبال آنان درهمان مقطع افول کرد. این‌موضوع درحالی‌بود که تیم «شیرین‌فراز کرمانشاه» در دهه۸۰ توانست بار دیگر نام کرمانشاه را در سطح اول فوتبال کشور مطرح کند و با خرید امتیاز تیم «عقاب»، به لیگ‌برتر صعود کرد. شیرین‌فراز یک سال در لیگ‌برتر ماند و بعد به لیگ دسته اول سقوط کرد. بعد از آن این تیم به «راهیان» تغییر نام داد. راهیان نزدیک 3فصل در لیگ دسته یک بازی کرد، اما براساس قانون ابلاغی فدراسیون فوتبال، تیم راهیان به تیم دسته دوم سقوط کرد و با وجود اعتراض و پیگیری‌های مدیرعامل باشگاه و تلاش مسئولان ارشد استان برای بازگشت این تیم به لیگ دسته یک، راهیان بعد از حدود ۶سال، هنوز به جایگاه قبلی خود بازنگشته‌است. تیم «بعثت کرمانشاه» نیز از تیم‌های کنونی استان به‌حساب می‌آید که در لیگ دسته‌دوم فوتبال کشور بازی می‌کند. خروج سرمایه‌های فوتبالی از استان، مدیریت سنتی و نبود حامی‌مالی مناسب از مشکلات فوتبال استان کرمانشاه به‌حساب می‌آید که سبب شده طی سال‌های اخیر تیمی از این استان در لیگ‌برتر فوتبال ایران حضور نداشته‌باشد.
البرز
استان البرز در لیگ‌برتر و لیگ دسته‌یک فوتبال کشور نماینده‌ای ندارد، اما 2تیم «شهدای رزکان» و «گل و ریحان» 2نماینده البرز در لیگ دسته‌دوم به‌حساب می‌آیند. تیم فوتبال شهدای رزکان موفق شد در فصلی حساس و پر فراز‌ونشیب، سهمیه صعود به لیگ‌دسته دوم را کسب کند. گل و ریحان دیگر نماینده البرز در لیگ دسته دوم است؛ این تیم که فصل قبل در لیگ دسته یک حاضر بود و حتی در فصل‌های قبل، از اصلی‌ترین شانس‌های صعود به لیگ‌برتر هم به‌شمار می‌رفت، سال‌گذشته شرایط بغرنجی را سپری کرد و اوضاع این تیم به‌حدی مخاطره‌آمیز شد که به رقابت‌های لیگ دسته دوم کشور سقوط کرد. مشکلات مالی، خوب بسته نشدن تیم و مهم‌تر از همه، نبود ثبات مدیریتی ازجمله دلایل سقوط گل و ریحان محسوب می‌شود. همه اینها درحالی‌است که فوتبال‌دوستان البرزی سال‌هاست که در انتظار حضور تیمی از این استان در لیگ برتر هستند. اگرچه در سال‌های گذشته و درمقاطعی تیم‌هایی مانند پیکان و سایپا با نام البرز در لیگ‌برتر حاضر می‌شدند، اما کارشناسان معتقدند مسئولان باید شرایطی مهیا کنند که تیمی کاملا بومی از استان بتواند در لیگ‌برتر حضور داشته‌باشد، چراکه البرز از یک‌سو ظرفیت‌های اقتصادی فراوانی دارد و ازسوی دیگر سرشار از استعدادهای فوتبالی است.
یزد
سال‌ها پیش تیم «شهید قندی یزد» در لیگ‌برتر حضور داشت و نام استان در سطح اول فوتبال ایران شنیده می‌شد. در گذشته تیم‌هایی مانند فولاد یزد و شهید قندی دراین استان تیم‌داری می‌کردند و شرایط به‌نسبت خوبی هم داشتند، اما پس از سقوط شهید قندی به لیگ‌دسته یک، این تیم به مرور تضعیف و منحل شد. همین ماجرا برای تیم دیگر استان، یعنی فولاد یزد نیز اتفاق افتاد. چند سالی فوتبال یزد خاموش شد تا اینکه در یکی‌دو سال‌گذشته باشگاه شهید قندی دوباره شکل گرفت و با خرید امتیاز یک تیم دسته دومی، کار خود را آغاز کرد، اما درنهایت در فصل‌گذشته کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال این تیم را به اتهام تبانی، راهی لیگ دسته3 کرد تا فوتبال‌دوستان یزدی نسبت به آینده فوتبال استان ناامید شوند. این درحالی‌است که کارشناسان معتقدند صنعتگران یزدی می‌توانند با حمایت از فوتبال، سبب تقویت این رشته دراستان و حتی راهیابی مجدد یزد به لیگ‌برتر شوند، اما این مهم هنوز محقق نشده‌است و بخش دولتی نیز قادر به تأمین هزینه‌های تیم‌داری حرفه‌ای نیست.
چهارمحالوبختیاری
امروزه فوتبال، به‌عنوان یک حوزه پرطرفدار و سودآور به‌حساب می‌آید، اما دراستان چهارمحالوبختیاری سرمایه‌گذار و حامی‌مالی مناسبی برای راه‌اندازی یک تیم فوتبال مطرح در سطح لیگ‌های سطح اول کشور، مانند لیگ برتر، وجود ندارد. در چنین شرایطی لیگ فوتبال استان در پنجمین سطح از فوتبال ایران و بعد از لیگ دسته‌سوم کشور قرار دارد. قهرمان این جام به مسابقات کشوری لیگ دسته سوم فوتبال راه می‌یابد و جواز حضور در جام حذفی را نیز کسب می‌کند. «موعود بنیادی‌فر» ازجمله استعدادهای چهارمحالوبختیاری در رشته فوتبال است که توانسته در عرصه‌های بین‌المللی داوری فوتبال حضور یافته و عرض اندام کند، اما این استان با وجود موقعیت مناسب جغرافیایی، ازجمله ارتفاع 2 هزارمتری ازسطح دریا، برای ایجاد کمپ فوتبال که این استان را درسطح ملی مطرح کرده‌است، اما تاکنون حضوری در لیگ‌های سطح اول فوتبال کشور نداشته‌است؛ خلأیی که نشان می‌دهد مسئولان استان باید تلاش ویژه‌ای برای رفع کمبودهای این حوزه پرطرفدار دراستان به‌کار گیرند.
خراسان‌رضوی
خراسان‌رضوی از استان‌های مستعد و دارای ظرفیت‌های بسیار در رشته‌های مختلف ورزشی، ازجمله فوتبال، درسطح کشور محسوب می‌شود و یکی از قطب‌های اصلی فوتبال ایران است، اما در سال‌های اخیر و با وجود ظرفیت‌های گوناگون، دوران پرفرازونشیبی را پشت‌سر گذاشته‌است. زمانی 2تیم «ابومسلم» و «پیام خراسان» همزمان در رقابت‌های لیگ برتر فوتبال حضور داشتند، اما امروز تیم ابومسلم به‌دلیل مسائل متعدد و ازجمله مالکیتی و بحران مالی، به دسته‌های پایین‌تر سقوط کرده و درحال‌حاضر تیم «شهرخودرو مشهد» (پدیده) تنها تیم خراسانی حاضر در لیگ‌برتر است. در فصل جدید، اما خراسان‌رضوی نماینده‌ای در لیگ یک ندارد. تیم شهرخودرو که در فصل‌گذشته توسط «مهدی رحمتی» هدایت می‌شد، دراین فصل با مربیگری «رضا مهاجری» به کار خود ادامه خواهد داد. این تیم که در فصل‌گذشته لیگ با نام «پدیده مشهد» در لیگ‌برتر حضور داشت، با دستیابی به جایگاه نهم فصل را به پایان رساند.
قزوین
فوتبال قزوین در چند سال اخیر، فعالیت خوبی در زمینه برگزاری مسابقات استانی و شهرستانی داشته‌است، اما همچنان در لیگ‌برتر کشور نماینده ندارد و چند سالی می‌شود که از قزوین حتی یک بازیکن در ترکیب ثابت تیمملی به میدان نرفته‌است. درسال‌های اخیر تیم «شمس‌آذر» در فوتبال استان نسبتا موفق عمل کرده‌است و بعد از 2فصل فعالیت در لیگ دسته‌دوم، حالا به‌دنبال حضور در لیگ‌دسته‌یک است. سال‌گذشته این تیم در لیگ دسته‌دوم عملکرد خوبی داشت. در لیگ دسته سوم کشور نیز یک تیم از قزوین حضور دارد. هیأت فوتبال قزوین درسال‌های اخیر گام‌های موثری برای توسعه این رشته درسطح استان برداشته‌است؛ موضوعی که فوتبال‌دوستان استان را حتی برای حضور در لیگ‌برتر امیدوار کرده‌است.
مازندران
مازندران هرچند که به‌واسطه حضور دست‌کم 40 تا 50بازیکن در تیم‌های مختلف لیگ برتری طی سال‌های اخیر همواره یکی از فوتبال‌خیزترین استان‌ها محسوب شده‌است، اما طی 3فصل اخیر با صعود نساجی به لیگ‌برتر بیشتر در فوتبال کشور به‌چشم آمده‌است. این تیم فصل قبل پس از کش‌وقوس‌های فراوان و قرارگرفتن در آستانه سقوط به لیگ دسته‌یک، درنهایت با روی کار آمدن «ساکت الهامی» در لیگ‌برتر ماندگار شد و در فصل جاری نیز باحفظ ساختار تیمی و کادر فنی، تاکنون عملکرد قابل قبولی داشته‌است. مهم‌ترین گام نساجی در فصل نقل‌وانتقالات حفظ ساختار تیم بود که توانست آن را با حمایت مالک باشگاه محقق کند. نساجی‌چی‌ها علاوه بر حفظ عمده بازیکنان فصل قبل و جذب چند بازیکن از تیم امید، چند بازیکن از تیم‌های دیگر نیز جذب کردند که «علیرضا حقیقی» شاخص‌ترین آنهاست. مهم‌ترین چالش نساجی برای فصل پیش‌رو، آماده نبودن ورزشگاه «شهید وطنی» قائمشهر است. به همین دلیل این تیم احتمالا بازی‌های خانگی را در ساری برگزار خواهد کرد.
گلستان
گلستان 7سالی می‌شود که تیمی در 3سطح نخست فوتبال کشور (لیگ برتر، لیگ‌دسته یک و لیگ دسته2) ندارد و سال‌هاست بازیکنان گلستانی در تیم‌های خارج از استان توپ می‌زنند. دراین میان تیم «اتکا گلستان» در فصل ۹۱-۹۲ به لیگ‌دسته2 سقوط کرد، اما در فصل ۹۲-۹۳ با قهرمانی در لیگ‌دسته2 مجددا به لیگ‌دسته یک بازگشت که پس از چند هفته، به‌دلیل مشکلات مالی و کناره‌گیری حامی‌مالی از ادامه حضور دراین مسابقات انصراف داد تا منحل شود و اکنون دیگر اثری از اتکا نیست. تیم «دارایی گز» هم در فصل ۹۷-۹۸ با حضور در مرحله نهایی لیگ‌دسته3 موفق به صعود به لیگ‌دسته2 شد، اما اراده‌ای برای حضور این تیم دراین لیگ وجود نداشت و امتیاز دارایی به فروش رفت. حضور نداشتن تیمی از گلستان در 3سطح نخست لیگ‌های فوتبال کشور درحالی‌است که این استان بازیکنان مطرحی در فوتبال ایران دارد، مانند «سردار آزمون» و «احمد نوراللهی» که ملی‌پوش و لژیونر هستند.
آذربایجان‌شرقی
تیم فوتبال «تراکتورسازی تبریز» در سال‌های گذشته به‌عنوان تیمی با محبوبیت فرا استانی مطرح بوده و علاوه بر استان‌های آذری‌نشین، در مناطق دیگر کشور نیز طرفداران زیادی دارد، اما این تیم لیگ‌برتری در یکی‌دو سال‌گذشته با مشکلات زیادی، به‌ویژه در حوزه مدیریتی، دست‌به‌گریبان بوده‌است. بدهی سنگین تراکتورسازی سبب شد این تیم درموعد نقل‌وانتقال بازیکن، نتواند آن‌گونه که باید پرقدرت ظاهر شود. ازسوی دیگر تیم «ماشین‌سازی تبریز» هم که فصل‌گذشته به دسته اول سقوط کرد، شرایط چندان مناسبی ندارد و فوتبال‌دوستان آذربایجان‌شرقی امیدوارند با بهبود شرایط، این تیم در فصل آینده به لیگ‌برتر بازگردد. همه اینها درحالی‌است که فوتبال آذربایجان‌شرقی از استعدادهای زیادی برخوردار است و کارشناسان ورزشی استان معتقدند بخش زیادی از ظرفیت‌های این حوزه دراستان همچنان مغفول مانده‌است و آذربایجان‌شرقی می‌تواند سهم بیشتری از تیم‌های حاضر در لیگ‌برتر را از آن خود کند.
آذربایجان‌غربی
آذربایجان‌غربی از استان‌هایی به‌حساب می‌آید که درسال‌های اخیر سهمی از سطح یک فوتبال ایران نداشته‌است و تیم‌های این استان نتوانستهاند به لیگ‌برتر راه یابند و درلیگ‌برتر بیستویکم نیز جای نماینده‌ای از این استان خالی‌است. این‌درحالی‌است که امسال تیم فوتبال «۹۰ارومیه» نتوانست سومین فصل حضور خود در لیگ دسته یک را به فصل چهارم برساند و به لیگ دسته۲ سقوط کرد. «۹۰ ارومیه» فصل گذشته پیشرفت خوبی داشت و به‌عنوان تنها نماینده فوتبال آذربایجان‌غربی، تا آستانه صعود به لیگ‌برتر نیز پیش رفت. این تیم در فصل‌گذشته لیگ دسته‌یک با ترکیبی جوان و بومی درمیدان مسابقات حضور یافت و با وجود مشکلات مالی قابل‌توجه، عملکرد قابل‌قبولی دربرابر حریفان خود داشت، اما با این‌حال نتوانست امتیازات لازم برای بقا را کسب کند تا تنها نماینده ارومیه در فوتبال کشور، امسال در دسته دوم بازی کند.
گیلان
گیلان سومین سالی است که در لیگ‌برتر تیمی ندارد. با سقوط «سپیدرود» از لیگ‌برتر به لیگ‌دسته‌یک و سپس لیگ‌دسته‌دوم، امسال هیچ تیمی از گیلان در لیگ‌برتر حضور ندارد. این‌استان سال‌گذشته با 3تیم «ملوان بندرانزلی»، «چوکا تالش» و «شهرداری آستارا» در لیگ دسته اول فوتبال کشور حضور داشت که بهترین رتبه را تیم ملوان کسب کرد و یازدهم شد. همچنین شهرداری آستارا با وجود اینکه در نیم‌فصل قهرمان شد، اما در ادامه با بروز مشکلات متعدد، به زحمت توانست خود را در لیگ دسته اول حفظ کند و به جایگاه پانزدهم بسنده کرد، اما دراین میان تیم چوکا تالش به لیگ دسته دوم سقوط کرد. گیلان امسال در لیگ‌دسته اول فوتبال کشور 2نماینده به‌نام ملوان و شهرداری آستارا و در دسته دوم 2نماینده به نام چوکا تالش و سپیدرود رشت دارد. در دسته سوم هم شهرداری فومن حضور دارد. همه اینها درحالی‌است که کارشناسان ورزشی استان معتقدند فوتبال گیلان در دهه90شمسی وضعیت مطلوبی نداشته‌است و تیم‌های این استان نتوانستهاند درخششی درسطح لیگ‌های کشوری داشته‌باشند؛ موضوعی که به‌نظر می‌رسد بخش مهمی از آن به‌دلیل وجود مشکلات مدیریتی و ضعف‌های ساختاری است.
هرمزگان
استان هرمزگان با وجود دارا بودن بیش‌از ۱۰تیم باسابقه فوتبال در شهرهای مختلف استان، هیچ نماینده‌ای در لیگ‌برتر و همچنین لیگ دسته یک ندارد. پس از تأسیس شرکت فرهنگی - ورزشی «صنایع پشتیبان» در استان، این شرکت اقدام به خرید امتیاز یک تیم تهرانی لیگ برتری کرد که به‌دلیل مخالفت‌های استانی به سرانجام نرسید. اکنون و پس از 7سال که از حضور نداشتن هرمزگان در لیگ دسته یک کشور می‌گذرد، این شرکت قرار است امتیاز یک تیم دسته یکی را خریداری کند. همچنین شهرداری بندرعباس، تنها تیم حاضر در لیگ دسته دوم کشور از هرمزگان است. دراین میان لیگ‌برتر باشگاه‌های هرمزگان بالاترین سطح فوتبال دراین استان است که در پنجمین سطح از فوتبال ایران و بعد از لیگ دسته سوم فوتبال کشور قرار دارد.
سمنان
سمنان ازجمله استان‌هایی به‌حساب می‌آید که درحال‌حاضر نماینده‌ای در لیگ‌های برتر، دسته یک و دسته2 فوتبال کشور ندارد و تنها تیمی که از این استان در سطح فوتبال کشور بازی می‌کند، «سیمان شاهرود» است که در لیگ دسته3 حضور دارد. پیش از سیمان شاهرود، تیم «آریای سنگسر» نماینده سمنان دراین لیگ بود که سال1398 از این لیگ سقوط کرد. بسیاری از علاقه‌مندان به فوتبال در سمنان معتقدند این استان با داشتن واحدهای صنعتی متعدد، می‌تواند مانند برخی استان‌های صنعتی دیگر، حضور پررنگ‌تری در عرصه فوتبال کشور داشته باشد، اما بی‌توجهی صنایع به فعالیت در عرصه ورزش سبب شده‌است استعدادهای فوتبالی سمنان فرصت بروز و ظهور پیدا نکنند.
مرکزی
استان مرکزی یک تیم لیگ برتری و یک تیم دسته اولی دارد. تیم «آلومینیوم اراک» دومین سال حضور خود در لیگ‌برتر را تجربه می‌کند و تیم «خوشه طلایی ساوه» از سال1398 تاکنون در لیگ‌دسته یک کشور حضور دارد. آلومینیوم اراک در فصل جاری به سرمربیگری «رسول خطیبی» درفصل نقل و انتقالات بازیکنانی مانند «وحید محمدزاده» کاپیتان فصل گذشته ذوب‌آهن، «میلاد فخرالدینی» بازیکن فصل‌گذشته تیم تراکتورسازی تبریز و «علیرضا صادقی» مهاجم فصل‌گذشته سپاهان را جذب کرده‌است. ازسوی دیگر تیم خوشه طلایی ساوه براساس اظهارات اخیر مالک این باشگاه، درحال‌حاضر با مشکلات اقتصادی مواجه بوده و ممکن است امتیاز این تیم به دیگر استان‌ها واگذار شود.
کرمان
کرمان در سال‌های اخیر پیشرفت‌های قابل‌توجهی در حوزه فوتبال داشته‌است، تاجایی که این استان در فصل جاری لیگ‌برتر 2نماینده دارد؛ «گل‌گهر سیرجان» و «مس رفسنجان». گل‌گهر سیرجان که تاکنون عملکرد پرقدرتی درمیان مدعیان لیگ‌برتر داشته‌است، با تمدید قرارداد بیشتر بازیکنان فصل‌گذشته، اسکلت تیم خود را حفظ کرد. این تیم در بازار نقل و انتقالات نیز خریدهای خوبی انجام داد و با همکاری مجدد «امیرقلعه نوعی» به‌عنوان سرمربی، مراحل آماده‌سازی خود را با موفقیت پشت‌سر گذاشت. تیم فوتبال مس رفسنجان دیگر نماینده استان در لیگ برتر نیز تقریبا با درپیش گرفتن همین روند، کار خود را دراین فصل آغاز کرده‌است.
سیستان‌وبلوچستان
سیستان‌وبلوچستان را می‌توان محروم‌ترین استان کشور در حوزه فوتبال دانست. با وجود اینکه همه‌شهرهای این استان دارای زمین فوتبال و سالن‌های فوتسال هستند، اما هیچ تیمی از این خطه در لیگ‌برتر و لیگ دسته یک فوتبال کشور حضور ندارد؛ موضوعی که مسئولان مربوط دراستان مهم‌ترین دلیل آن‌را نبود حمایت مالی مناسب از تیم‌های فوتبال استان اعلام می‌کنند. این درحالی‌است که این خطه از کشور سرشار از استعدادهای درخشان فوتبالی است و هر فعالیت ورزشی‌ای ازسوی ورزشکاران منطقه بیشتر با هزینه شخصی صورت می‌گیرد. نگاهی به وضعیت کنونی استعدادهای ناب استان کاملا روشن می‌کند که اگر حمایت‌های مالی از ورزشکاران این خطه صورت گیرد، سیستان‌وبلوچستان می‌تواند حرف زیادی در فوتبال کشور داشته باشد.
کردستان
نزدیک 3دهه است که تیمی از استان‌کردستان در سطح اول فوتبال کشور حضور نداشته‌است. در سال‌های نخستین پیروزی انقلاب‌اسلامی تیم‌های فوتبال کردستان در رقابت‌های ملی حضور پرقدرتی داشتند، اما مدت‌هاست که کمبودهایی مانند نبود حامی‌مالی مناسب، سبب شده نامی از کردستان در لیگ‌برتر فوتبال کشور مطرح نشود. با این وجود تیم «آوالان کامیاران» در سال‌های اخیر در لیگ‌های مختلف کشور بازی کرده‌است، اما این تیم هم امسال به لیگ دسته۳ کشور سقوط کرده‌است. این درحالی‌است که تیم «آبیدر سنندج» نیز به‌تازگی وارد لیگ دسته۳ کشور شده‌است؛ براساس قوانین، تیم قهرمان استان، جواز حضور در رقابت‌های لیگ‌دسته سوم کشور را به‌دست می‌آورد. تیم آبیدر سنندج درسال۱۳۹۱ تأسیس شده‌است و در سال‌های ۱۳۹۴، ۱۳۹۵ و ۱۳۹۷ به‌عنوان تیم نخست لیگ فوتبال‌کردستان، جام قهرمانی را بالای سر برده‌است. درحال‌حاضر ۴بازیکن کردستانی در لیگ‌برتر حضور دارند. اگرچه کردستان ازنظر برخورداری از زیرساخت‌های فوتبال وضعیت به‌نسبت مناسبی دارد و 6زمین‌چمن مناسب دراین استان مهیا شده، اما ضعف‌های مدیریتی و نبود حامی‌مالی مناسب، از مهم‌ترین مشکلات تیم‌های فوتبال در کردستان به‌حساب می‌آید که حدود 3دهه‌است آنان را از حضور در سطح اول فوتبال کشور بازداشته‌است.
خوزستان
لیگ خوزستان، بالاترین سطح فوتبال در استان خوزستان محسوب می‌شود که در پنجمین سطح از فوتبال ایران و بعد از لیگ دسته سوم فوتبال ایران قرار دارد. قهرمان این جام به مسابقات کشوری لیگ دسته سوم فوتبال ایران راه می‌یابد و جواز حضور در جام‌حذفی را نیز کسب می‌کند. فصل جدید این لیگ باحضور ۱۷تیم از ۳۰آبان‌‌ماه آغاز خواهد شد. این رقابت‌ها در 2گروه 8 و ۹تیمی برگزار خواهد شد که در مرحله گروهی، تیم‌ها به‌صورت رفت و برگشت با یکدیگر رقابت می‌کنند و سپس تیم‌های اول و دوم هر گروه به مرحله نهایی صعود خواهند کرد. خوزستان 3تیم در لیگ‌برتر دارد؛ نفت مسجدسلیمان، نفت آبادان و فولاد خوزستان. از این میان، فولاد خوزستان عملکرد بهتری دارد و فصل‌گذشته با قهرمانی در رقابت‌های جام‌حذفی، جواز حضور مستقیم در لیگ قهرمانان آسیا را کسب کرد. در هفته‌های اولیه آغاز لیگ‌برتر، فولادی که در ۲سال‌گذشته تعداد باخت‌هایش کم بود، عملکرد موفقی نداشته
است.
کهگیلویه‌وبویراحمد
لیگ کهگیلویه‌وبویراحمد بالاترین سطح فوتبال دراین استان و پنجمین سطح از فوتبال ایران و بعد از لیگ دسته سوم فوتبال ایران قرار دارد. قهرمان این جام به مسابقات کشوری لیگ دسته سوم فوتبال ایران راه می‌یابد. مسابقات در یک مرحله و بین ۱۰تیم برگزار می‌شود. کهگیلویه‌وبویراحمد با وجود تیم‌های خوب و فوتبالیست‌های پرقدرت، اما در لیگ‌برتر نماینده‌ای ندارد. با وجود این، این استان عملکرد خوبی در زمینه داوری فوتبال دارد و به‌همین دلیل، 3داور این استان یعنی «روح‌الله شریفی»، «محمد راهی» و «حمیدرضا افشون» قرار است یک دیدار از رقابت‌های فوتبال لیگ برتر باشگاه‌های کشور (جام خلیج‌فارس) را قضاوت کنند. به‌تازگی هم «خداداد افشاریان» پیشکسوت بین‌المللی داوری فوتبال کهگیلویه‌وبویراحمد در جایگاه ریاست کمیته داوران فدراسیون‌فوتبال نشسته است.
ایلام
استان ایلام با وجود ظرفیت‌ها و استعدادهای زیاد در فوتبال، اما هنوز در لیگ‌برتر جایی ندارد. این درحالی‌است که ظرفیت‌های فوتبالی دراین استان زیاد است و درصورت رسیدگی و حمایت از این استعدادها، می‌توان در لیگ‌برتر حرف برای گفتن داشت. استان با کمبود امکانات و زیرساخت‌های لازم برای توسعه ورزش محبوب فوتبال مواجه است و با اینکه تیم فوتبال «چوار۶۵ ایلام» یکی از مهم‌ترین تیم‌های فوتبال در استان است، اما این تیم نتوانسته به لیگ دسته‌دوم کشور راه پیدا کند. تیم چوار65 ایلام سال‌گذشته به‌عنوان قهرمان لیگ استانی، به مسابقات فوتبال کشوری در لیگ دسته سوم راه یافت و اکنون نیازمند حمایت همه جانبه مسئولان است و قابلیت حضور در سطح اول فوتبال کشور را
دارد.
فارس
بازیکنان تیم فجر شهیدسپاسی شیراز که تیم‌شان پس‌از 8سال به لیگ‌برتر صعود کرده‌است، عزم خود را جزم کرده‌اند تا در سطح اول فوتبال ایران جایگاه خوبی کسب کنند. با این‌حال نماینده فارس در هفته‌های ابتدایی لیگ‌برتر نتایج چندان موفقی به‌دست نیاورد. این‌درحالی‌است که دست‌اندرکاران معتقدند باتوجه به روحیه بالای بازیکنان و تمرین‌های خوبی که انجام شده، این تیم در بازی‌های پیش‌رو برای برد به میدان می‌رود. همه اینها درحالی‌است که استان فارس قابلیت‌های بسیاری در حوزه فوتبال دارد و درسال‌های گذشته بازیکنان و مربیان مطرحی را به سطح اول فوتبال کشور معرفی کرده‌است و فوتبال‌دوستان استان براین عقیده‌اند که استعدادهای فوتبالی فارس بیش‌از اینهاست که تنها یک تیم در لیگ‌برتر داشته باشد.
خراسان‌شمالی
خراسان‌شمالی، استان کم‌تر توسعه‌یافته‌ای است که با وجود داشتن چند تیم فوتبال، هنوز نتوانسته در لیگ‌برتر فوتبال کشور نقشی داشته باشد. در 2سال اخیر بحث برسر خرید تیم فوتبال برای این استان بالا گرفت، اما برخی مسئولان استانی معتقدند خرید امتیاز تیم فوتبال برای خراسان‌شمالی با وجود مشکلات فراوان استان، اقدامی غیرقابل توجیه است. یکی از اعضای شورای‌اسلامی‌شهر بجنورد سال‌گذشته دراین باره گفته بود؛ درحالی‌که خراسان‌شمالی جزو 5 استانی است که فاقد نردبان آتش‌نشانی است، آن‌وقت به‌دنبال تیم‌داری میلیاردی در فوتبال رفتن توجیهی ندارد.
