استقبال سه برابری از واکسیناسیون سیار

خدیجه نوروزی - روزنامه‌نگار

«تهران دوباره جان می‌گیرد»؛ پویشی که از سوی شهرداری در حال اجراست تا جهاد همه‌جانبه‌ای با ویروس منحوس کرونا در دوره جدید مدیریت شهری پایتخت رقم بخورد. شهرداری تهران با قصد اینکه بار مدیریت کرونا در کلانشهر تهران را از روی دوش دولت بردارد، اقدام به اجرای این طرح کرد که رویکردهای محله‌محوری و مشارکت مردمی، دسترسی مردم به خدمات شهری در نزدیک‌ترین نقطه ممکن‌ و اولویت‌دهی به پیشگیری و بهداشت، در برنامه‌ای مدون پیش‌بینی شده است. شروع فاز اول این طرح از اول مهر کلید خورد و مرحله دوم پویش جهادی واکسیناسیون از 22مهر آغاز شده است. دکتر علی نصیری، سرپرست سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در گفت‌وگو با همشهری درخصوص جزئیات اجرای دو فاز اول و دوم توضیح می‌دهد.

پویش«تهران دوباره جان می‌گیرد» قرار است در چند فاز اجرا شود؟
به هر میزانی که کشور به واکسیناسیون نیاز داشته باشد ما فازها را ادامه می‌دهیم. برنامه جامعی متشکل از 3سرفصل (خدمات بهداشتی و درمانی، فاصله‌گذاری هوشمند اجتماعی‌ و خدمات و حمایت اجتماعی) در 140بند تدوین و تصویب شده که به تناسب شرایط بیماری و امکاناتی که در اختیار ماست و نیازی که مدیریت بیماری می‌طلبد، در هر فازی چند بند از این برنامه را عملیاتی می‌کنیم.

در فاز اول تمرکز بیشتر روی اجرای کدام بند بود؟
در فاز اول تمرکز ما بیشتر روی خود واکسیناسیون بود تا مراکز واکسیناسیون افزایش یابد و در دسترس همگان قرار گیرد و مردم با خیال آسوده‌تر و بدون نگرانی واکسینه شوند.

در فاز یک بیش از 70هزار دوز تزریق شد. آیا این میزان تزریق بالاتر از حد پیش‌بینی‌ها بود؟
خیر. ما زیرساخت لازم برای تزریق 300هزار دوز را فراهم کرده بودیم تا جایی که 140واکسیناتور همزمان در مراکز ثابت و سیار می‌توانستند خدمات ارائه دهند ولی مردم استقبال نکردند.

استقبال نکردن مردم در فاز اول نشانه چه بود؟
مراجعه نکردن مردم به مراکز واکسیناسیون شهرداری خبر بدی نبود و اتفاقا خوب بود؛ چرا که نشان می‌داد وضعیت ما نسبت به چند ‌ماه پیش که مردم در صف‌های طولانی می‌ایستادند و موفق به زدن واکسن نمی‌شدند بهتر شده و به نقطه‌ای رسیده‌ایم که امکان تزریق ایجاد شده اما این مردم هستند که مراجعه نمی‌کنند.

به چه دلیلی؟
یکی از دلایل اینکه مراجعه به مراکز ما در فاز اول کمتر بود این بود که تعداد مراکز مختلف عرضه واکسن (بیش از نیاز مردم) بالا رفت و مردم به مراکز مختلفی برای تزریق مراجعه کردند. تعدادی از شهروندان هم همچنان در مقابل تزریق واکسن مقاومت می‌کنند و هنوز اعتمادی به واکسن‌ها ندارند.

در فاز اول استقبال از مراکز ثابت بیشتر بود یا سیار؟
در فاز اول از یک‌پنجم ظرفیت 14مرکز واکسن ثابت و 4شهر واکسن خودرویی استفاده شد اما مراجعه به 10واحد سیار (خودروی ون) دو برابر آن چیزی بود که هدف‌گذاری شده بود. در قالب خودروی ون، با همراهی تیمی متشکل از یک پزشک، یک مددکار اجتماعی، 2واکسیناتور، 4ثبت‌کننده و یک راننده و یک نگهبان، خدمات واکسیناسیون به گروه‌های آسیب‌پذیر و توان‌یاب (مانند معتادان، خانواده کودکان کار، اتباع غیرمجاز بیگانه، معلولان و سالمندان وابسته به منزل و...) در محل استقرار ایشان (همچون گرمخانه‌ها، سامان‌سراها، پاتوق‌ها، منازل و...) عرضه می‌شود.

آیا پراکندگی مراکز ثابت به شکلی عادلانه بود که همه‌ مناطق برخوردار شوند؟
ما در مناطق مختلف شهرداری تهران با استفاده از نقشه‌هایی که روی بستر جی‌آی‌اس  (GIS) داریم جانمایی کردیم و تلاشمان این بود پراکندگی پایگاه‌هایی که مستقر می‌کنیم طوری باشد که مابقی دستگاه‌ها جانمایی کمتری برای تزریق داشته باشند یا کلا مرکز واکسیناسیونی نداشتند.

چرا 28مرکز واکسیناسیون در فاز اول به 22مرکز در فاز دوم تقلیل یافت؟
استقبال کم ما را به این نتیجه رساند که برخی مراکز باید تعطیل شوند. در 22مرکز باقیمانده هم برای اینکه ظرفیت واکسیناسیون هدر نرود متناسب با آمار مراجعه‌کننده تعداد واکسیناتور را کاهش دادیم.

در فاز دوم چه ظرفیت‌هایی اضافه شد؟
در کنار 22مرکز ثابت، خودرویی و سیار (خودروی ون) که داشتیم 22پایگاه در ایستگاه مترو اضافه کردیم و 22پایگاه هم در 22اتوبوس تحت عنوان اتوبوس زندگی راه‌اندازی کرده‌ایم. البته اتوبوس زندگی در این فاز با هدف تزریق واکسن فعالیت می‌کند اما در فازهای بعدی قرار است خدمات دیگری مانند خدمات مشاوره‌ای، روانشناسی و کمک‌های مومنانه ارائه دهد که جزئیات دقیق اطلاع‌رسانی خواهد شد. در فاز دوم استقرار در 220مسجد را هم داریم که تزریق واکسن را 22روز در این اماکن خواهیم داشت. بدین‌ترتیب هر شب یک ون در یکی از این مساجد مستقر می‌شود. مردم از طریق سایت سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران می‌توانند متوجه شوند که ون‌ها در کدام مساجد مستقر هستند. البته تبلیغات محیطی هم در آن محلات انجام می‌شود. مرحله دوم پویش جهادی واکسیناسیون از طریق سامانه 137 برای افراد کم‌برخوردار هم اجرا می‌شود.

چرا در فاز 2 به سمت سیار کردن مراکزتان پیش رفتید؟
این کار با درس گرفتن از رفتار مردم در فاز اول بود. با این تصور و تجربه که ممکن است مراجعه مردم به مراکز ثابت سخت باشد تصمیم گرفتیم در فاز دوم ما خدمت مردم برویم. بنابراین بهترین انتخاب، حضور در معابر، خیابان‌ها و اماکن عمومی پرتردد مانند مترو و اتوبوس بود. در بررسی‌ها مشاهده کردیم تعداد مراجعات 3برابر بیشتر از مراکز ثابت است.

ساعت کاری اتوبوس‌ها و پایگاه‌های مستقر در مترو چیست؟
اتوبوس‌ها 9تا 18 ولی پایگاه‌های دیگر ما از 8تا 20 خدمات ارائه می‌دهند.

چه میزان تزریق تاکنون انجام شده است؟
از 22 مهر تا روز 4 آبان 26هزار و 440 دوز واکسن(در اتوبوس ها 14 هزار و 215 دوز ، ایستگاه های مترو 9 هزار و 141 دوز، مساجد 2 هزار و 600 دوز و سامانه 137 نیز 484 دوز)  در فاز دوم از سوی 98 واکسیناتور به شهروندان تزریق شده است. تاکنون هم در فاز یک و دو مجموعا در ون های سیار 25 هزار و 885 دوز ، در شهر واکسن 66 هزار و 408 دوز و در مراکز خودرویی 12 هزار و 601 دوز واکسن تزریق شده است. به طور کلی در فاز یک و دو تا روز 4 آبان  132 هزار و 254 دوز واکسن تزریق شده است..

آیا پویش تهران دوباره جان می‌گیرد؛ ایرادی دارد که مشکل‌سـاز شده باشد؟
یکی از ویژگی‌های مهم تیم ما در دبیرخانه انعطاف‌پذیری برنامه‌ریزی‌هایمان است. در تیم ما اصلا حرف مرد یکی نیست (باخنده). اگر برنامه‌ریزی‌ها ایراد داشته باشد سریعا اصلاح می‌کنیم. تاکنون هم اگر مشکلی به‌وجود آمده یا در برنامه‌ریزی‌ها معایبی وجود داشته به‌سرعت تغییر استراتژی و رویکرد داده‌ایم و سعی می‌کنیم به سمت کارآمدی هر چه بیشتر حرکت کنیم. به‌عنوان مثال یکی از معایب طرح در فاز اول خلوتی مراکز ثابت بود که با سیار شدن و مستقر شدن در مکان‌های پرتردد حل شد. سعی کرده‌ایم مراکز ثابت را کم و به ظرفیت مراکز پرتردد بیفزاییم. گاهی ناهماهنگی‌هایی نیز در امور اجرایی پیش می‌آید که طبیعی است و هر روز وجود دارد که سعی می‌کنیم برطرف شود. یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی که مدام تأکید بر رعایت آن داریم، حفظ زنجیره سرمای واکسن است، چرا که وقتی از فریزر درآید باید به‌سرعت تزریق شود و امکان فریز مجدد ندارد. در این راستا یخچال‌ها را درست کرده‌ایم و ناظر و بازرس ایمنی گذاشته‌ایم. اگر مرکزی نقصی در این مورد داشته باشد اجازه فعالیت نخواهد داشت و سختگیری زیادی در بحث استانداردهای فنی انجام می‌دهیم.

چه واکسنی تزریق می‌کنید؟
هر واکسنی که وزارت بهداشت در اختیار ما بگذارد. وزارتخانه هم روزبه‌روز تعداد مشخصی واکسن به ما تحویل می‌دهد که بیشتر واکسن‌های تزریق شده تاکنون سینوفارم بوده است.

محدودیت سنی‌ای که در تزریق وجود ندارد؟
ما طبق دستورالعمل وزارت بهداشت پیش می‌رویم. زمانی که موظف بودیم افراد بالای 18سال را واکسینه کنیم به کودکان کار واکسن تزریق نمی‌کردیم. الان هم تزریق برای تمام گروه‌های سنی مجاز است ما تبعیت می‌کنیم.

قرار است پویش در فازهای بعدی به چه سمتی حرکت کند؟
ما در فازهای بعدی به سمت خدمات محله‌محور و ارائه خدمات بهداشتی، مشاوره، روانشناسی و بیماریابی و مسائلی از این دست حرکت خواهیم کرد. با حضور جهادی و شبانه‌روزی مسئولان و پای کار آمدن مردم و تعقیب خانه به خانه و محله به محله کرونا علاوه بر حرکت پرشتاب به سمت ریشه‌کنی این ویروس منحوس، می‌توان امیدوار شد که تهران دوباره جان می‌گیرد.

کمی هم از جزئیات طرح خانه به خانه می‌گویید؟
این طرح در فاز بعدی اجرا خواهد شد اما جزئیات این طرح را فعلا نمی‌گویم. الزاما این طرح فقط بیماریابی نیست ممکن است برنامه‌های دیگری هم در دل این طرح اجرا کنیم، بنابراین چون هنوز قطعی نیست اعلام نمی‌کنیم.