حذف دفن پسماند تهران با احداث زباله‌سوز 800تنی

محمود مولایی- خبر‌نگار

اگر زمانی مرکز پردازش و بازیافت آرادکوه معضل پسماند شهر تهران را برطرف می‌کرد، حالا با روزانه 2500تن دفن زباله وضعیت این مرکز به خطر افتاده است. دفن بیش از اندازه پسماند پایتخت نگرانی‌ها را افزایش داده و هم‌اکنون فعالیت زباله‌سوزی 200تنی پاسخگوی تولید بالای پسماند شهر نیست. روزانه حدود 5500تن پسماند در شهر تهران تولید شده و در فرایندهای مختلف وارد مرکز آرادکوه می‌شود، درحالی‌که مدیریت جدید شهری با درنظر گرفتن طرح جامع پسماند در اندیشه به صفر رساندن دفن زباله است. برای همین، احداث زباله‌سوز 800تنی بیشتر از هر زمانی ضروری به‌نظر می‌رسد؛ اتفاقی که اگر رخ دهد، میزان زباله‌سوزی شهر تهران به هزارتن خواهد رسید. عضو کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران در این رابطه به همشهری گفت: «در حوزه ساماندهی وضعیت پسماند شهر تهران پیرو طرح جامع پسماند قرار است اقداماتی انجام دهیم که به تصویب شورای شهر تهران رسیده است. رویکرد اصلی این است که دفن زباله در مرکز آرادکوه به صفر برسد. در واقع این ایده‌آل شورای شهر است. پیش‌تر بحث جابه‌جایی محل دفن زباله مطرح شده بود و دوستان نیز از بنده پیگیری کردند. به‌نظر من، احتیاجی به جابه‌جایی محل دفن زباله نیست و ما باید دفن پسماند را به صفر برسانیم.» مهدی بابایی ادامه داد: «پسماند به‌طور کلی به 3قسمت تقسیم می‌شود. زباله‌ تر بیشتر از 65درصد از پسماند شهر تهران را تشکیل می‌دهد و حدود 30درصد پسماند خشک ارزشمند داریم که قابل تفکیک است. حدود 10درصد نیز زباله غیرارزشمند به نام ریجکت داریم. ما پیگیر این هستیم که زباله‌ تر را صدرصد به کمپوست تبدیل کنیم و هم‌اکنون قسمتی از زباله تر، کمپوست می‌شود. همچنین زباله خشک ارزشمند را باید در دستور کار تفکیک قرار دهیم و به چرخه بازیافت برگردانیم. برنامه غالبی که زباله غیرارزشمند در تمام دنیا دارد، سوزاندن زباله و تولید انرژی است.»

اهداف طرح جامع پسماند
برنامه راهبردی مدیریت پسماند شهر تهران، مشتمل بر چشم‌انداز، اهداف، راهبردها و سیاست‌های 20ساله (1420)‌ مدیریت پسماند در شهرداری تهران در راستای مصوبه «طرح جامع مدیریت پسماند شهر تهران» قرار دارد. 6هدف برای تحقق برنامه راهبردی مدیریت پسماند درنظر گرفته شده است؛ یک: یکپارچگی و شمولیت ارکان کلیدی سیستم مدیریت پسماند شهری، دو: بهینه‌سازی فرایندهای موجود در به کارگیری فناوری‌های مدیریت پسماند، سه: پایداری اقتصادی و مالی سیستم مدیریت پسماند شهری، چهار: کمینه‌سازی اثرات سوء بهداشتی و محیط‌زیستی سیستم مدیریت پسماند شهری، پنج: جلب مشارکت حداکثری شهروندان و خدمات‌گیرندگان و شش: کاهش آسیب‌ها و اثرات سوء اجتماعی- فرهنگی سیستم مدیریت پسماند شهری. سازمان مدیریت پسماند برای پیشبرد برنامه‌های خود در افق 20ساله طرح‌های مختلفی مانند طرح کاپ را اجرا می‌کند و حذف دفن زباله در مرکز آرادکوه یکی از اقدامات مهم به‌حساب می‌آید. معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهری سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران در این رابطه به همشهری گفت: «روزی حدود 5هزار و 500تن پسماند در شهر تهران تولید می‌شود و در فرایندهای مختلف وارد مرکز آرادکوه می‌شود؛ پردازش و تولید کمپوست و زباله‌سوز و در نهایت یک بخش از زباله هم دفن می‌شود. برنامه‌ای که سازمان مدیریت پسماند دارد، در حقیقت انتقال ایستگاه‌ها در مناطق 22گانه در قالب 9پهنه است. قرار است این ایستگاه انتقال، به ایستگاه‌های بازیابی مواد که کاملا پیشرفته و تجهیزات به روز دارند، تبدیل شود. اگر این اتفاق بیفتد، پسماندی که برای دفن وارد آرادکوه می‌شود، به‌شدت کاهش پیدا خواهد کرد. لذا ما یک بخشی را در جداسازی و تفکیک زباله داریم؛ پسماند عالی، باقیمانده فرایند آماده‌سازی‌ برای کمپوست باکیفیت را طی می‌کند و آن بخش ریجکت‌سوز که استفاده‌ای از آن نمی‌شود، به زباله‌سوزی منتقل شده و بخشی هم دفن می‌شود.» امیرحسن جعفری ادامه داد: «این برنامه که همگام با آموزش شهروندان در قالب طرح کاپ است، هم سبب کاهش ورود به آرادکوه و هم کاهش دفن را در سال‌های آینده به دنبال خواهد داشت.»

یک سال زمان برای احداث زباله‌سوز 800تنی
شهریورماه اعضای کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران از پروژه‌های سازمان مدیریت پسماند و مجتمع پردازش آرادکوه بازدید کردند. هفته گذشته نیز سمیه رفیعی، رئیس کمیسیون محیط‌زیست مجلس شورای اسلامی و جعفر شربیانی، عضو هیأت رئیسه شورای شهر تهران به مرکز آرادکوه رفتند. در این بازدید صدرالدین علیپور، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهر تهران از ضرورت راه‌اندازی زباله‌سوز 800تنی گفت و این مسئله مورد استقبال رفیعی قرار گرفت تا از طریق مجلس شورای اسلامی پیگیری کند. مهدی بابایی با اشاره به این موضوع گفت: ‌«با توجه به ‌شأن حوزه نظارتی که مجلس شورای اسلامی و قوه مجریه دارد، از نمایندگان مجلس انتظار داریم این بودجه پایدار شده در سرفصل بودجه 1400به شهرداری تهران تخصیص پیدا کند. اگر این اقدام توسط نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی انجام شود، ما به آن نتیجه مطلوب در مورد پسماند خشک ارزشمند خواهیم رسید. در واقع با زباله‌سوز هزارتنی می‌توانیم آن بخش از زباله خشک غیرارزشمند را نیز به جای دفن، سوزانده و از آن برق تولید کنیم.» او تأکید کرد: «طبق برآوردهای انجام شده، روزانه حدود هزارتن زباله خشک غیرارزشمند باید سوزانده شود. هم‌اکنون زباله‌سوز 200تنی فعال است و تولید انرژی می‌کند و برنامه ما این است که بتوانیم یک زباله‌سوز 800تنی را هم احداث کنیم. سرمایه‌گذارها در این حوزه آمادگی خود را اعلام کرده‌اند ولی بهتر است دولت برای بخشی از این پروژه بودجه تخصیص دهد. البته بودجه آن در بودجه 1400دیده شده و به‌دنبال تخصیص آن هستیم تا بخشی از آن سهم دولت باشد و مابقی را نیز سرمایه‌گذارها به‌عهده بگیرند. » او اضافه کرد: «اکنون در مرحله‌ای هستیم که اعتبارات در بودجه 1400کشور پایدار شده و در واقع تخصیص آن را از سازمان برنامه و بودجه پیگیری می‌کنیم.»  از سوی دیگر به گفته جعفری، معاون سازمان پسماند شهرداری اگر اعتبارات لازم تخصیص داده شود، زباله‌سوز 800تنی یک سال دیگر به بهره‌برداری خواهد رسید.

مکث
اجرای تفکیک و کم‌حجم‌سازی‌ پسماند در پایتخت
یک عضو شورای شهر تهران بر لزوم فرهنگسازی و اقدامات تبلیغی در حوزه پسماند تأکید کرد. جعفر بندی‌شربیانی با اشاره به بازدید خود از مجموعه آرادکوه به ایسنا گفت: «در بازدید از آرادکوه کودک اتباع مشاهده نکردیم یا حداقل به ما نشان ندادند. تعداد زیادی از افراد مشغول کار در مجموعه در حوزه پیمانکاری هستند و باید توجه داشته باشیم امروز مجموعه آرادکوه با همه مشکلاتی که در شهر تهران در حوزه پسماند دارد، اما وضعیت آن رو به مطلوب شدن است. کارهایی که انجام شده زیربنایی بوده است و اقداماتی در حوزه پسماند پزشکی، شیرابه‌ها، تصفیه و تولید برق از پسماند در 2دهه اخیر صورت گرفته است.» او ادامه داد: «از جایگاه ریاست شورای شهرستان ری مجموعه آرادکوه را تهدیدی برای کهریزک و اطراف آن می‌دانم که مواردی همچون بوی نامطبوع و موضوعات زیست‌محیطی مثل آلودگی‌ها را به مردم تحمیل می‌کند؛ لذا راهکار مشخص در زمینه آرادکوه این است که تلاش کنیم زباله‌ای که به سمت ری و آرادکوه از تهران می‌آید، اولا تفکیک شده باشد و در مرحله بعد حجم پسماند را با انجام اقدامات فرهنگی کاهش دهیم.» عضو شورای شهر تهران عنوان کرد: «در تهران باید با پیوست‌های فرهنگی و تبلیغی 2موضوع مهم کم‌حجم کردن پسماند و تفکیک آن را اجرایی کنیم. بی‌تردید با تحقق این مهم آرادکوه را می‌توان به فرصت تبدیل کرد. اعتقاد دارم تهران باید عوارض خود را نسبت به این معضلات و مشکلاتی که به شهرستان ری تحمیل می‌کند، پرداخت کند. در برخی موضوعات رویکرد شهر تهران باید تغییر کند تا این اتفاقات در نقاط دیگری اتفاق بیفتد و به شهرستان ری سرازیر نشود.»  شربیانی در پاسخ به این موضوع که با ورود شهرداری به موضوع کودکان زباله‌گرد این کودکان از خیابان‌ها به کارگاه‌های حاشیه شهر برای تفکیک پسماند برده شدند و نحوه برخورد شهرداری تهران با این موضوع گفت: «باید به این موضوع ورود جدی داشته باشیم. متأسفانه تفکیک پسماند در حاشیه شهر آنقدر جذاب شده که سوله‌های صنعتی تعطیل و برای این کار اجاره داده می‌شوند و اکثرا به‌صورت غیراصولی مشغول این کار هستند.» او تأکید کرد: «از کمیسیون سلامت و خدمات شهری درخواست کرده‌ام که چاره‌ای برای این موضوع اندیشیده و جلوی فراهم شدن چنین بستری گرفته شود که این کار لازم است بخشی در سیاستگذاری‌های شورا محقق و بخش اصلی در اجرا باید توسط شهرداری تهران انجام شود.»‌