علیه مهندسی

مائده امینی- روزنامه‌نگار

نسل‌ها، به تفاوت‌هایشان مشهورند. جنگ بین متولدان نسل‌های مختلف همیشه وجود دارد. هر نسلی با خاطره‌های مشترک خودش احساس همذات‌پنداری بیشتری می‌کند و احساس برتری بیشتری نسبت به نسل گاهی بعدی و گاهی قبلی خود دارد. واقعیت این است که متولدان دهه‌های مختلف واقعا با یکدیگر «متفاوت‌اند» و همه ماجراها و کشاکش‌ها و جنجال‌ها هم از همین نشات می‌گیرد. سرعت تغییر در نسل‌های جدید و به تبع آن حواشی در نسل‌های جدید بیشتر است؛ دهه هشتادی‌ها هم از این قاعده مستثنی نیستند. همه‌‌چیز آنها با نسل قبلی خود - دهه70 - فرق دارد و البته تقریبا می‌شود گفت که هیچ سنخیتی با دهه شصتی‌ها ندارد. آنها برخلاف نسل‌های قبلی خود بدون ترس از خانواده، جامعه یا نگرانی برای بازار کار و... انتخاب رشته می‌کنند و برای آینده‌شان برنامه‌های مشخصی دارند که عموما تردیدی درباره‌‌شان به‌خود راه نمی‌دهند. متولدین دهه 80 چندان تمایلی به «مهندس» شدن ندارند این در حالی است که بیشتر متولدان نسل‌های قبل عاشق مهندس شدن بودند. بررسی آمار سال‌های 1388تا 1400هم بر این ادعا صحه می‌گذارند. در سال1389، تعداد داوطلبان رشته ریاضی در کنکور سراسری، 320هزار نفر بوده است و این در حالی است که در سال99 این تعداد به 135هزار نفر و در سال 1400 به 194هزار نفر رسیده است. اقبال دهه هشتادی‌ها به رشته‌های تجربی‌ بیشتر شده است به‌طوری که تعداد داوطلبان رشته‌های تجربی از 463هزار نفر در سال89، به 506هزار نفر در سال1399 و در نهایت به 888هزار نفر در سال1400 رسیده است. در گروه هنر اگرچه تغییرات با شیب ملایم‌تری پیش رفته اما روند جذب داوطلبان به این گروه تحصیلی در مسیر افزایش قرار داشته و پیش‌بینی می‌شود در سال‌های آینده هم افزایش پیدا کند. برای مثال در سال89 تعداد داوطلبان گروه هنر در کنکور سراسری، تنها 25هزار نفر بوده است که این رقم در سال99 به 80هزار نفر و در سال 1400، به 122هزار نفر رسیده است. در واقع بررسی روند تعداد شرکت‌کننده‌ها در کنکور سال‌های مختلف به خوبی نشان می‌دهد که دهه هشتادی‌ها، ‌دیگر با الگوریتم‌های سابق انتخاب رشته نمی‌کنند و به جهان‌های دیگری علاقه‌مند شده‌اند. برای بررسی این فرضیه پای صحبت تعدادی از متولدین این دهه که یا کنکورشان را داده‌اند یا قرار است در یکی دو سال آینده در این آزمون سراسری شرکت کنند، نشسته‌ایم.

وفور علاقه به پزشکی و زیرشاخه‌هایش
برای پیدا کردن رشته‌های مورد علاقه دهه هشتادی‌ها، دیگر نمی‌شود مثل سابق به مدارس سر زد. تنها راه ارتباطی با دانش‌آموزان گروه‌های مجازی در شبکه‌های اجتماعی است. به لطف کرونا قاعده این بازی هم تغییر کرده است. در گروه کلاسی سه مدرسه متفاوت اد می‌شوم و تلاش می‌کنم با آنها گپ بزنم. در گروه مدرسه اول که مربوط به دانش‌آموزانی است که قرار است تازه در سال تحصیلی در راه تعیین رشته کنند. این مدرسه در حوالی میدان انقلاب واقع شده. از 25دانش‌آموز حاضر در این گروه تنها 5نفر -20درصد - قصد دارند وارد رشته ریاضی شوند. بیش از 60درصد دانش‌آموزان این کلاس رشته‌های تجربی را ترجیح می‌دهند. مریم یکی از دانش‌آموزان این کلاس توضیح می‌دهد: آنقدر علاقه به رشته پزشکی میان بچه‌های مدرسه ما زیاد بود که امسال چند مشاور تحصیلی برای ما جلسات آنلاین برگزار کردند و توضیح دادند لزومی ندارد همه اصرار داشته باشند وارد حوزه تجربی شوند و کشور به این‌همه دندانپزشک، پزشک، پیراپزشک، پرستار و... نیاز ندارد. گفتنی است که بررسی‌ها نشان می‌دهد که دندانپزشکی رشته محبوب بیشتر کلاس‌های این مدرسه است. چند نفری هم البته می‌خواهند سراغ شنوایی‌سنجی یا علوم آزمایشگاهی بروند.

اقتصاد و مدیریت، رشته‌های مورد علاقه‌ ماست
در نسل‌های قبل چندان مد نبود که دانش‌آموزان عاشق اقتصاد باشند. حالا اما به‌نظر می‌رسد این ورق هم برگشته است. در گروه مجازی دوم وقتی سؤال را مطرح می‌کنم تعداد بسیاری پاسخ می‌دهند: اقتصاد! ما می‌خواهیم برویم انسانی که اقتصاد بخوانیم. بیشتر آنها هم بر این باورند که با تحصیل در رشته اقتصاد می‌توانند آینده بهتری چه از منظر پیدا کردن شغل در ایران و خارج داشته باشند.
 مانا یکی از دانش‌آموزان این مدرسه که در خیابان شهران واقع شده است می‌گوید: در مدرسه ما هرکس با علاقه شخصی خودش انتخاب رشته کرده است. اینجا شاید چون غیرانتفاعی است همه‌‌چیز راحت‌تر برگزار می‌شود. مثلا بچه‌ها به راحتی سر کلاس حاضر نمی‌شوند و مدرسه هم کاری به این دانش‌آموزان ندارد. بیشتر بچه‌ها هم دوست دارند که سراغ اقتصاد، حسابداری و... بروند. البته تعدادی هم هستند که دوست دارند برنامه‌نویس شوند یا موسیقی بخوانند. در این کلاس 28نفره تنها 7نفر به تحصیل در رشته ریاضی از خود علاقه نشان داده‌اند. در میان آنها که به رشته انسانی علاقه‌مندند، رشته حقوق هم رشته پررنگی است و بررسی‌ها از کلاس‌های این مدرسه نشان می‌دهد که 30درصد افراد برای آینده خود برنامه «تاسیس دفتر وکالت» دارند.

برنامه‌نویسی به‌خاطر تاسیس گیم‌نت یا طراحی اپلیکیشن
برنامه‌نویسی هم از رشته‌های محبوب دهه هشتادی‌هاست که البته محبوبیت آن به اندازه دیگر رشته‌های مطرح شده نیست. حسین می‌گوید: من می‌خواهم برنامه‌نویس شوم تا بتوانم گیم‌نتی برای خودم راه بیندازم و از این راه پولدار شوم. امیر اما سریع شروع به نوشتن در این گروه می‌کند: برنامه‌نویسی رشته آینده من هم خواهد بود اما فکر می‌کنم پول در طراحی وب، اپلیکیشن برای اندروید و... است. بررسی‌های میدانی همشهری نشان می‌دهد که سینما، ‌گرافیک، طراحی لباس و رشته‌هایی از این گروه از دیگر رشته‌های تحصیلی محبوب دهه هشتادی‌هاست. بیشتر متولدین این دهه بلندپروازند و به کم قانع نمی‌شوند! کم نبودند دخترانی که می‌خواستند حقوق بخوانند تا قاضی شوند.