دیدگاه
جنگل‌ها در آتش بی‌مسئولیتی می‌سوزند
اسدالله افلاکی-روزنامه نگار
سال گذشته پوشش گیاهی 21هزار هکتار از رویشگاها و اراضی جنگلی کشور براثر آتش‌سوزی نابود شده و از آغاز سال‌جاری تا امروز هم 8700هکتار از رویشگاه‌های جنگلی و مرتعی در آتش سوخته است. اما نه این آمار و نه آمار نابودی رویشگاه‌های جنگلی ناشی از آتش‌سوزی در سال‌های اخیر در سیاستگذاری‌های کلان کشور تغییری ایجاد کرد و نه باعث شد تا در مصوبات مجلس شورای اسلامی ردیف خاصی برای اطفای حریق جنگل‌های کشور درنظر گرفته شود.
همچنان‌که با وجود برگزاری همایش‌های جورو واجور و وعده مسئولان ذی‌ربط مبنی بر هماهنگی میان مسئولان دست‌اندرکار حفاظت از طبیعت و نیروهای مسلح برای خاموش‌کردن آتش‌سوزی در رویشگاه‌های جنگلی و مرتعی، طی همه این سال‌ها اقدام در خور تأملی صورت نگرفت و از همین روست که هر سال شاهد نابودی بخشی از جنگل‌های کشور براثر آتش‌سوزی‌های سریالی هستیم.
در این میان جنگل‌های زاگرسی بیش از سایر جنگل‌ها طعمه حریق می‌شوند. خوب است مسئولان و نمایندگان مجلس به‌ویژه اعضای کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی و اعضای فراکسیون محیط‌زیست مجلس بدانند که کل مساحت جنگل‌های زاگرسی 6میلیون‌هکتار برآورد می‌شود و این 6میلیون هکتار که در پهنه‌ای به وسعت 30میلیون هکتار در 12استان زاگرسی کشور پراکنده است نزدیک به 42درصد از آب کشور را تامین می‌کند. ما در حالی شاهد نابودی بخشی از جنگل‌های زاگرسی براثر آتش‌سوزی‌های پی در پی هستیم که از سال89 که برای نخستین‌بار اولین پدیده خشکیدگی بلوط‌ها در رویشگاه‌های زاگرسی استان ایلام گزارش شد تا به امروز بیش از 2میلیون هکتار از این جنگل‌های بدون جایگزین، براثر همین پدیده نابود شده است؛ این یعنی ما تا همین امروز یک‌سوم منبع تولید 42درصد آب کشور را از دست داده‌ایم آن هم در روزگاری که بحران آب فراتر از یک معضل محلی و منطقه‌ای، به بحران ملی تبدیل شده است و هزینه‌های سنگینی بر کشور تحمیل می‌کند.
تنها رویشگاه‌های زاگرسی نیست که براثر بی‌تدبیری و ناآگاهی مسئولان از دست می‌رود، بلکه رویشگاه‌های ثبت جهانی‌شده هیرکانی هم قربانی آتش‌سوزی‌های گاه و بیگاه می‌شود. در آخرین رخداد، رویشگاه‌های ارسباران دچار آتش‌سوزی شده است؛ جنگل‌هایی که بنا به اعلام یونسکو در شمار 15منطقه غنی جهان از نظر تنوع ژن‌های گیاهی و جانوری قرار دارد.
هرچند بعید است مسئولانی که نابودی 21هزار هکتار جنگل‌های کشور بر اثر آتش‌سوزی خوابشان را آشفته نکرده است انتشار این یادداشت و گزارش‌ها و اخبار آتش‌سوزی‌های پی‌درپی جنگل‌ها آنان را به چاره‌اندیشی برای نجات آخرین بازمانده‌های رویشگاه‌های جنگلی برانگیزد. اما صرفا جهت اطلاع این مسئولان یادآور می‌شود همان‌طور که پیش از این هم اشاره شد جنگل‌های زاگرسی 42درصد آب کشور را تامین می‌کنند. همچنان‌که رویشگاه‌های هیرکانی سالانه 3میلیارد و 600میلیون مترمکعب آب در خود ذخیره می‌کنند. علاوه براین، هر هکتار جنگل سالانه 2500کیلوگرم اکسیژن (اکسیژن مورد نیاز 10نفر) را تولید می‌کند. افزون براین، هر هکتار جنگل سالانه 67تن گردوغبار جذب می‌کند، آن‌هم در کشوری که ریزگردها، گاه و بیگاه آسمان 22استانش را فرامی‌گیرد و نفس شهروندان را به شماره می‌‌اندازد؛ اینها بخشی از فواید رویشگاه‌های جنگلی است.
سخن پایانی: نزدیک به 20سال است که صفحه زیست‌بوم همشهری درباره معضلات محیط‌زیست هشدار می‌دهد. طی همه این سال‌ها بارها و بارها دیدگاه‌های کارشناسان و متخصصان دلسوزی که برای حفاظت از محیط‌زیست هشدار داده‌اند در قالب خبر وگزارش منتشر شده است. بارها نامه‌هایی با امضای استادان و نخبگان صاحب‌نام محیط‌زیست و منابع طبیعی خطاب به مسئولان اجرایی و قوه مقننه در صفحه زیست‌بوم به چاپ رسیده است. اما دریغ از یک‌بار شنیدن این هشدارها. درنتیجه بی‌توجهی به این هشدارهاست که هر روز شاهد نابودی بخشی از رویشگاه‌های جنگلی کشور هستیم و براثر نشنیدن همین هشدارهاست که یک میلیون هکتار از 3میلیون هکتار عرصه‌های تالابی کشور، خشک و به کانون‌های گردوغبار تبدیل شده است و باز براثر نادیده‌گرفتن توصیه‌های مشفقانه کارشناسان است که امروز، آب، مطالبه نخست مردم خوزستان است.
اکنون به‌نظر می‌رسد محیط‌زیست برای مسئولان و سیاستگذاران نه‌تنها اولویتی ندارد که دغدغه آنها نیست، راه نجات طبیعت، تبدیل حفظ محیط‌زیست به یکی از مطالبات جدی مردم است؛ مطالبه‌ای که باید تک‌تک شهروندان با هر موقعیتی و در هر نقطه‌ای از کشور با مسئولیت‌پذیری، آن را پیگیری کنند.
در همینه زمینه :
