جزئیات واکسیناسیون بیماران خاص

مریم سرخوش- خبرنگار

بیش از 17‌ماه از شیوع کرونا در ایران می‌گذرد و حالا عدد فوتی‌های رسمی به مرز 90هزار نفر رسیده است. آمار مرگ‌های روزانه با یک جهش قابل‌توجه به 322نفر رسیده و تعداد مبتلایان هم با یک شیب تند، 31هزارو814نفر تنها در یک روز، ثبت شد. حالا در این وضعیت، تعداد واکسینه‌‌شده‌ها 10میلیون‌و568هزار و 549نفر اعلام شده  که نشان می‌دهد همچنان راه طولانی در پیش است. در این شرایط، با نزدیک‌شدن به خط پایان واکسیناسیون سالمندان، به استناد گفته‌های مسئولان وزارت بهداشت، تزریق واکسن برای بیماران خاص، تا چند روز دیگر آغاز می‌شود. این‌بار جز بیماران دیالیز خونی، دیالیز صفاقی، هموفیلی، تالاسمی، ام‌اس، MPS، CF، SMA، اوتیسم، پیوند اعضا و مبتلایان به سرطان و افراد با نقص سیستم ایمنی بدن (PID) که به‌عنوان گروه‌های پرخطر به‌صورت مرحله‌ای واکسن کرونا دریافت کرده‌اند، دیابتی‌های بالای 18سال هم به فهرست جدید افزوده شده و مشمول دریافت واکسن خواهند بود. دو روز پیش هم وزیر بهداشت تأکید کرد که واکسیناسیون سایر گروه‌های پرخطر مثل بیماران دیالیزی و خاص به‌زودی تکمیل می‌شود و تمام بیماران مبتلا به دیابت بالای 18سال به تفکیک استان‌ها باید در اولویت واکسیناسیون قرار گیرند. براساس اعلام وزارت بهداشت تا پایان خرداد 250هزار بیمار خاص، واکسن کرونا دریافت کرده‌ و 47درصد از تمام جمعیت این بیمارانی واکسینه شده‌اند. اما درباره بیماران دیابتی تنها آن دسته از بیمارانی مشمول واکسن خواهند شد که انسولین مصرف می‌کنند و البته در سامانه مدیریت بیماری‌های نادر به نشانیrda.behdasht.gov.ir کدملی و سایر مشخصات و مدارک آنها ثبت و تأیید شده باشد. این بیماران احتمالا از هفته آینده با نوبت‌گیری در سامانه salamat.gov.ir می‌توانند به مراکز تجمیعی برای دریافت واکسن مراجعه ‌کنند.

بیماران خاص به کجا مراجعه کنند؟
خرداد امسال، رئیس اداره پیوند، سرطان و بیماری‌های خاص دانشگاه علوم پزشکی تهران اعلام کرده بود که بیماران خاص با هماهنگی وزارت بهداشت، واکسن کرونا را در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی که محل مراجعه‌شان است، تزریق خواهند کرد. به‌گفته محمدحسن شعبانی، واکسیناسیون این افراد آغاز شده و ادامه خواهد داشت. او گفته بود که بیماران مبتلا به سرطان در هر بیمارستان دانشگاهی که تحت درمان هستند، برای تزریق واکسن به همان مرکز مراجعه کنند و بیماران دیگر هم با معرفی‌نامه پزشک می‌توانند به مراکز درمانی خصوصی و دانشگاهی  بروند و بیماران دیالیزی هم در همان مرکزی که دیالیز می‌شوند واکسینه شوند. بیماران پیوند هم در همان مرکزی که پیوند انجام داده‌اند باید واکسینه شوند. پیش از این، وزارت بهداشت اعلام کرده بود که براساس شیوه‌نامه‌ای، واکسیناسیون بیماران خاص، نادر، صعب‌العلاج و بیماران مبتلا به سرطان که در ۶‌ماه گذشته سابقه شیمی‌درمانی یا رادیوتراپی دارند در اولویت دریافت واکسن هستند و پس از این بیماران، سایر بیماران خاص و صعب‌العلاج در حال دریافت درمان‌ها و پیگیری بیماری در اولویت دریافت واکسن کرونا قرار می‌گیرند. این بیماران برای دریافت واکسن باید به مراکز درمانی خود مراجعه و تقاضای دریافت واکسن را ارائه کنند. پس از دریافت درخواست‌های واکسن، آمار بیماران متقاضی واکسن کرونا از طریق مراکز شیمی‌درمانی و رادیوتراپی اعم از دولتی و غیردولتی به معاونت‌های درمان دانشگاه‌های علوم پزشکی معرفی می‌شوند یا با معرفی پزشک معالج و گزارش پاتولوژی این بیماران به مراکز منتخب اعلامی از سوی معاونت‌های درمان ارجاع می‌شوند. قبل از آن، معاون بهداشتی دانشگاه علوم‌پزشکی شهیدبهشتی اعلام کرده بود که 4 مرکز در بیمارستان‌های مهدیه، امام‌حسین، اختر و طرفه اعلام شده، که سایر بیماران خاص می‌توانند به این مرکز مراجعه کنند و با بررسی مدارکشان واکسیناسیون‌شان انجام می‌شود.

تزریق واکسن فعلا برای مصرف‌کنندگان انسولین
از میان بیماران خاص، بیماران مبتلا به دیابت در اولویت قرار گرفته‌اند. مهدی شادنوش، رئیس مرکز مدیریت پیوند و درمان وزارت بهداشت، در این‌باره به همشهری می‌گوید: «براساس سند ملی واکسیناسیون، تزریق واکسن کرونا به بیماران خاص و صعب‌العلاج در فاز 2-2 یعنی پس از اتمام واکسیناسیون سالمندان صورت خواهد گرفت. هم‌اکنون در فاز 1-2 که واکسیناسیون سالمندان بالای 60سال است، قرار داریم و پس از اتمام واکسیناسیون سالمندان (احتمالا از هفته آینده) تزریق واکسن کرونا به بیماران خاص و صعب‌العلاج آغاز می‌شود.» به‌گفته شادنوش، 47درصد از جمعیت بیماران خاص و صعب ‌العلاج تا پایان خرداد واکسینه شدند و برای 53درصد باقیمانده هم در هفته آینده فراخوانی برای مراجعه و دریافت واکسن اعلام می‌شود. رئیس مرکز مدیریت پیوند و درمان وزارت بهداشت، درباره واکسیناسیون بیماران مبتلا به دیابت هم می‌گوید: «هم‌اکنون به تمام افراد بالای 18سال که انسولین مصرف می‌کنند و در سامانه مدیریت بیماری‌های نادر به نشانی rda.behdasht.gov.ir ثبت‌نام کرده باشند، واکسن تزریق می‌شود.» براساس اعلام این مسئول در وزارت بهداشت، ثبت‌نام در این سامانه از اردیبهشت امسال آغاز شده است؛ «تا اول مرداد 500هزار نفر در این سامانه نام‌نویسی کرده‌ و مدارکشان تأیید شده است. آنها مشمول دریافت واکسن‌ هستند و زمان مراجعه آنها به‌زودی اعلام می‌شود. این افراد بدون محدودیت سنی (جز کودکان و نوجوانان) با اعلام فراخوان باید نسبت به نوبت‌گیری در سامانه salamat.gov.ir اقدام کنند، تا محل مراجعه و دریافت واکسن به آنها اعلام شود.» او درباره کسانی که تاکنون در این سامانه اولیه ثبت‌نام نکرده‌اند و برای دریافت واکسن باید چه اقدامی انجام دهند، می‌گوید: «ثبت‌نام این بیماران تمام نمی‌شود و سامانه برای ارائه هرگونه خدمات فعال است اما در مرحله اول واکسن برای بیماران دیابتی تنها شامل کسانی می‌شود که تا مرداد ثبت‌نام کرده‌اند. سایر بیماران دیابتی مصرف‌کننده انسولین که هنوز کد‌ملی‌شان در سامانه ثبت نشده، می‌توانند خودشان یا یکی از نزدیکانشان با دردست‌داشتن کارت ملی، نسخه انسولین و معرفی‌نامه پزشک به مراکز هزارگانه ازجمله کلینیک‌های دیابت و معاونت‌های درمان (لیست مراکز در سامانه موجود است) مراجعه کنند و در کوتاه‌ترین زمان نسبت به ثبت کدملی به‌عنوان مصرف‌کننده انسولین اقدام کنند. آنها می‌توانند بلافاصله تأیید ثبت‌نام خود در سامانه را هم چک کنند.» به‌گفته شادنوش، نه‌تنها واکسن کرونا، بلکه از این پس، در داروخانه‌ها فقط به کدملی‌های ثبت‌شده در سامانه، انسولین و دیگر خدمات درمانی برای این بیماران عرضه می‌شود؛ «هم‌اکنون تمام بیمارانی که پیش از این در سامانه rda.behdasht.gov.ir  ثبت‌نام کرده‌اند، می‌توانند با وارد‌کردن کدملی، مشخصات کامل خود را چک کرده و درصورت وجود هرگونه مغایرت، نسبت به تغییر و ویرایش آن اقدام کنند.»

جامانده‌ها چه کنند؟
رئیس مرکز مدیریت پیوند و درمان وزارت بهداشت، درباره بیماران خاص و جامانده از واکسیناسیون هم توضیح می‌دهد: «فروردین امسال واکسیناسیون کرونا برای گروه‌های مختلفی از بیماران خاص آغاز شد و تا پایان خرداد نزدیک به 250هزار نفر از بیماران خاص و صعب‌العلاج واکسینه شده‌اند. هم‌اکنون هم هر مرکز خصوصی یا دولتی که بیماران مبتلا به سرطان یا بیماران خاص در آن تحت درمان هستند، فهرست بیماران را به معاونت درمان دانشگاه مربوطه ارائه می‌کنند و دانشگاه علوم‌پزشکی براساس این اطلاعات، برنامه‌ریزی واکسیناسیون کرونا را انجام می‌دهد که واکسن در مراکزی که برای مراجعه بیماران خاص و مبتلا به سرطان تعیین شده یا در مراکز درمانی خودشان، به بیماران تزریق شود.» به‌گفته او، پیش‌بینی می‌شود تا پایان مرداد تمام بیماران خاص و صعب‌العلاج واکسینه شوند.

13هزار بیمار تالاسمی واکسینه شدند
واکسیناسیون بیماران خاص همچنان ادامه دارد اما باید سهمیه جدیدی از سوی وزارت بهداشت به انجمن‌ها اختصاص پیدا کند و فراخوان جدید برای مراجعه این بیماران از سوی آنها اعلام شود. واکسن درنظر گرفته‌شده برای بیماران خاص از سوی وزارت بهداشت سینوفارم بود  و با توجه به ورود قابل‌توجه این واکسن به کشور در روزهای اخیر، واکسیناسیون بیماران تحت پوشش انجمن‌ها در روزهای آتی دوباره آغاز می‌شود. براساس اعلام یونس عرب، دبیرانجمن تالاسمی ایران، تمامی بیماران بالای 18سال که خودشان تمایل به دریافت واکسن داشتند، واکسینه شده‌اند و واکسن برای جامانده‌ها هم موجود است. عرب، به نکته دیگری اشاره می‌کند و آن‌هم تزریق واکسن سینوفارم به این بیماران است، درحالی‌که تعدادی از بیماران در آزمایش پس از تزریق واکسن، متوجه شده‌اند که بدنشان هیچ آنتی‌بادی‌ تولید نکرده؛ «این مسئله برای خیلی از بیماران سؤال بود که چرا اسپوتنیک و آسترازنکا برای آنها درنظر گرفته نشد. در بسیاری از کشورها، سینوفارم در حال حذف از سبد واکسیناسیون است یا دوز سوم (بوستر) برای آن درنظر می‌گیرند اما در ایران با این روند کُند واکسیناسیون، انتظار برای دوز سوم فعلا بیهوده‌ است.» براساس اعلام عرب، از جمعیت 23هزار بیمار مبتلا به تالاسمی، 13هزار نفر واکسینه شده‌اند و تنها کسانی که تمایلی به دریافت واکسن نداشتند یا زیر 18سال بودند، واکسن دریافت نکردند.

 300نفر از مبتلایان به اوتیسم واکسینه شدند
واکسیناسیون بیماران اوتیسم هم از فروردین امسال آغاز شد، هرچند که آمار دقیقی از جمعیت مبتلا به اوتیسم در دست نیست. با این حال گفته می‌شود که در تهران از حدود 2هزار طیف اوتیسم که از سوی انجمن شناسایی شده‌اند تاکنون ۳۰۰ نفر واکسینه شده و هر دو دوز را دریافت کرده‌اند. البته آماری از میزان واکسیناسیون در شهرهای دیگر وجود ندارد. ارغوان ایرانی، مدیر روابط‌عمومی انجمن اوتیسم ایران، محقق‌نشدن واکسیناسیون طیف اوتیسم در سایر شهرهای کشور را تأیید می‌کند و می‌گوید: «در تلاش هستیم تا سهمیه بیشتری برای واکسیناسیون این بیماران، هم جاماندگان ساکن تهران و هم سایر شهرها، دریافت کنیم.» به‌گفته او، واکسن تزریق‌شده به این بیماران سینوفارم بود که در بیمارستان آتیه انجام شد. ادامه روند واکسیناسیون این بیماران هم با اختصاص سهمیه بیشتر از سوی وزارت بهداشت محقق می‌شود.