بازارکفش؛ زیر سایه شایعه تعطیلی

فرخنده رفائی- خبرنگار

درآمد اسفند و شب عید برای بسیاری از کسبه با درآمد کل سال برابری می‌کند؛ این یک قانون نانوشته، اما ثابت شده است. هرقدر هم گرانی باشد و کاهش قدرت خرید، باز هم رویاپردازی کودکان با کفش و لباس عید، پدر و مادرها را به بازارها می‌کشاند و مراکز خرید را شلوغ‌تر می‌کند.
شلوغ‌ترین مغازه‌ها در ایام نزدیک به عید هم همین لباس فروشی‌ها و کفش فروشی‌ها هستند که برای خودشان یک قانون جداگانه دارند: مردم برای خودشان هم خرید نکنند برای بچه هایشان خرید می‌کنند. کرونا اما عید پارسال همه حساب و کتاب‌ها و قوانین نوشته و نانوشته کار و کاسبی‌ها را به هم ریخت. برای 90درصد اصناف از بازار شب عید پارسال چیزی جز ضرر و زیان و چک‌های برگشتی باقی نماند. حالا بعد از یک ساله شدن این مهمان ناخوانده و ماندگار شدن آن، کسبه دوباره چشم امید به رونق دارند، اما زمزمه‌های تعطیلی بازار آنها را نگران کرده که نکند داستان پارسال دوباره تکرار شود.

شلوغی بازار‌ها بیشتر برای تفریح است
اسفند رسیده و هنوز جنب و جوشی که هرسال در این‌ماه دیده می‌شد در بازارها دیده نمی‌شود. مغازه‌های کفش فروشی به نسبت خلوتند و کمتر از نیمی از کسانی که ویترین را تماشا می‌کنند پایشان به داخل مغازه باز می‌شود. بسیاری از مردم را ادامه شیوع بیماری و محدودیت‌های رفت‌وآمد از شوق خرید کردن انداخته اما این تنها عامل نیست. مغازه دارها معتقدند وضعیت اقتصادی نامناسب بیشتر اقشار، باعث شده شور و شوق دیگر سال‌ها در مردم دیده نشود و بازار رونق هر ساله را نداشته باشد. آنها می‌گویند مردم بیشتر برای وقت گذرانی و پاساژگردی به مراکز خرید مراجعه می‌کنند و به جای اینکه خرید کنند فقط قیمت می‌پرسند.

کفش عید حداقل 700هزار تومان
مغازه دار‌ها می‌گویند خیلی‌ها قیمت می‌پرسند و می‌روند. اما آنها که می‌مانند با چه قیمت‌هایی مواجه می‌شوند؟ نگاهی به ویترین چند مغازه کفش فروشی نشان می‌دهد کمترین قیمت برای یک کفش مردانه هم‌اکنون 300هزار تومان و این قیمت حتی برای کفش‌های معمولی تا بالای یک میلیون تومان بالا می‌رود. در بخش کفش‌های زنانه هم قیمت از این پایین‌تر نیست و یک جفت کفش زنانه با طرح معمولی وکیفیت متوسط را کمتر از 200هزار تومان نمی‌توان خرید. فروشگاه‌های کفش بچگانه مثل همیشه شلوغ‌تر از دیگر کفش فروشی‌هاست.
اینجا هم قیمت‌ها همان است. کمترین برچسب قیمت در ویترین یک کفش فروشی بچگانه    150هزار تومان است و قیمت‌هایی مثل 600هزار تومان هم دیده می‌شود. نکته‌ای که در این مغازه‌ها به چشم می‌خورد گرایش بیشتر به خرید کفش‌های ورزشی به جای کفش‌های مجلسی است. دوام بیشتر، کاربردی‌تر و البته به روز‌تر بودن این کفش‌ها باعث شده با اینکه قیمت نسبتا بالاتری از انواع مجلسی دارند، تقاضا برای خریدشان بیشتر باشد. قیمت متوسط یک کفش اسپرت بچگانه در مغازه‌ها امسال 250هزار تومان است. خرید کفش برای یک خانواده سه نفره حداقل در حدود 700هزار تومان هزینه برمی‌دارد، هزینه‌ای که با توجه به قیمت دیگر اقلام اساسی و واجب تر، کمتر خانواده‌ای قادر به پرداخت آن است.

ترس و احتیاط فروشنده‌ها برای خرید جنس
گرانی جنس قدرت خرید مغازه داران را هم کاهش داده است. نایب‌رئیس اتحادیه کفش ماشینی و پلاستیکی تهران در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: مغازه داری که پارسال شب عید برای یک مغازه معمولی 20متری 100میلیون جنس می‌خرید، خرید امسالش به نصف رسیده و بیش از 50میلیون تومان هزینه نمی‌کند؛ چون از یک سو به‌دلیل افزایش هزینه تولید، قیمت‌ها افزایش یافته و بسیاری از فعالان بازار نقدینگی کافی برای خرید بیشتر ندارند و از سوی دیگر نگرانی از شرایط بازار و ترس از تکرار تجربه شب عید پارسال، باعث شده مغازه داران با احتیاط بسیار زیادی خرید کنند تا متضرر نشوند.
به‌گفته مهدی عبداللهی، هزینه تولید و به تبع آن قیمت کفش نسبت به سال گذشته تا 50درصد رشد داشته و بسیاری از تولیدکنندگان و فروشندگان به‌رغم ضرر و زیان ناشی از کرونا و گرانی جنس، چه مواداولیه و چه خود کفش طی امسال، از بیرون نقدینگی به کسب‌وکارشان تزریق کردند تا تنها بتوانند فعالیت خود را ادامه دهند.

کرونا و سال سخت صنعت کفش
صنعت کفش از تولید تا توزیع سال سخت و پر افت و خیزی را پشت سر گذاشته است. بعد از بازار شب عید که از دست رفت، ادامه شرایط ویژه کرونایی و تعطیلی مدارس باعث شد آنچه تولیدکننده و فروشنده برای بازار شهریورماه تدارک دیده بودند هم خیلی به سود نزدیک نشود. در کنار این، گرانی دلار و وابستگی بالای صنعت تولید کفش به واردات مواداولیه، هزینه‌های بیشتری را هم به این صنف تحمیل کرد. به‌گفته دبیر هیأت مدیره اتحادیه کفش ماشینی و پلاستیکی تهران، بیش از 70درصد مواداولیه تولید با واردات تامین می‌شود و این موضوع هزینه‌های تولید را بسیار بالا برده است.
علیرضا جباری در گفت‌وگو با همشهری درباره ضرر و زیان صنف کفش می‌گوید: در صنف کفش 2فصل عمده فروش وجود دارد؛ شب عید و فصل بازگشایی مدارس، که شب عید خود به تنهایی با 6‌‌ماه درآمد در طول سال برابری می‌کند. پارسال این بخش به‌طور کلی از دست رفت و نسبت به سال‌98 دست‌کم 40درصد افت فروش داشتند. به‌گفته او بسیاری از فعالان این صنف در حال ورشکستگی هستند و به سختی حفظ آبرو می‌کنند.

تعطیلی نباشد شب عید پررونق است
با وجود کم رونقی بازار کفش طی یک سال گذشته، دی‌ماه و بهمن‌ماه فروشندگان ماه‌های خوبی را گذراندند. سرمای هوا باعث شد بازار کفش در این دوماه رونق خوبی پیدا کند و کسبه به ماه‌های پیش رو امیدوار شوند. اما حالا که بازار از رکود درآمده دوباره حرف از تعطیلی به میان آمده است. دبیر هیأت مدیره اتحادیه کفش ماشینی تهران در این زمینه می‌گوید: بعد از 9-8ماه که اصناف تقریبا با چراغ نیمه خاموش حرکت کردند، در دوماه اخیر نقاط روشنی در بازار دیده شد و فروش ما در دی و بهمن خوب بود ولی زمزمه‌ها درباره احتمال تعطیلی بازار از 15اسفندماه دوباره باعث نگرانی اصناف شده است. به‌گفته جباری، این شایعات عملا از اواخر بهمن بازار را با افت شدید مواجه کرد و مغازه دارها برای خرید شب عید مردد شده‌اند. این فعال صنفی معتقد است اگر این شایعات به حقیقت نپیوندد و بازار برای عید باز باشد، این امیدواری وجود دارد که اصناف بتوانند فروش خوبی در شب عید داشته باشند و دست‌کم بخشی از بدهی‌های خود را جبران کنند.