آخرین پیکان

  علیرضا احمدی  

در بررسی‌های اقتصادی، 1384سال مهمی ارزیابی می‌شود، چون علاوه براینکه نخستین سال اجرای برنامه چهارم توسعه کشور بود، تقاطع دو گفتمان مهم در اقتصادی سیاسی معاصر درایران است؛ «توسعه اقتصادی» پس از 16سال تسلط گفتمانی در دو دولت سازندگی و اصلاحات، جای خود را به رویکرد «عدالت‌محوری» داد که تغییر مسیری اساسی به‌حساب می‌آمد که در نیمه‌ تابستان1384محقق شد. دولت نهم آمده بود که «بر مبنای عقلانیت دینی و در راستای تعهد به اصول و ارزش‌های اسلامی و نوگرایی در روش‌ها، همچنین با به‌کارگیری علوم و فنون برای تحقق کارآمدی نظام اسلامی»، شعار خدمت‌رسانی به مردم را جامه‌عمل بپوشاند. ازسوی دیگر نیمه‌نخست سال، ماه‌های پرکاری برای تیم اقتصادی دولت هشتم بود و بسیاری از طرح‌های مهم باید به سرانجام می‌رسید. با وجود اینکه در بهار1384همه‌چیز زیرسایه رقابت‌های انتخاباتی قرار داشت، اما روزهای پرخبری برای اقتصاد کشور در جریان بود. فروردین‌ماه که مقطع آغاز اجرای سند چشم‌انداز1404ایران، دو سال پس از ابلاغ آن بود با خبرهای مهمی در حوزه انرژی آغاز شد؛ در بیست‌وسومین روز از این ماه، خاتمی و صفر مراد نیازاف (رئیس‌جمهور ترکمنستان) سد بزرگ دوستی را در شهرستان مرزی سرخس خراسان رضوی و مرز دوکشور افتتاح کردند. حجم این سد که روی رودخانه «هریر رود» بنا شده بود، 150میلیون مترمکعب و حجم آب قابل تنظیم آن سالانه 820میلیون مترمکعب اعلام شد. چند روز بعد هم فازهای 4و 5طرح توسعه میدان گازی پارس‌جنوبی در بیست‌وهفتمین روز ازاین‌ماه با حضور خاتمی، رئیس‌جمهور، به بهره‌برداری رسید. طرح توسعه این فازها در مردادماه 1379ازسوی شرکت ملی نفت ایران به کنسرسیومی متشکل از شرکت‌های «انی» ایتالیا به‌میزان 60درصد، «پتروپارس» 20درصد و «نیکو» 20درصد از کل قرارداد به‌صورت بیع‌متقابل واگذار شده بود و مأموریت داشت بخشی از مصرف رو به رشد گازطبیعی در بخش‌های خانگی، تجاری و صنعتی – نیروگاهی را تأمین کند. در 13اردیبهشت‌ماه نیز راه‌آهن هزار کیلومتری بافق - مشهد که خط سراسری جنوب ایران را تکمیل می‌کرد با حضور خاتمی به بهره‌برداری رسید. این خط آهن که به‌عنوان کارآمدترین مسیر ترانزیتی کشور مطرح شد، با حضور وزرای حمل‌ونقل 12کشور آسیای‌میانه در مشهد افتتاح شد. با راه‌اندازی این خط ریلی که حدود 400میلیارد تومان هزینه دربر داشت، مسیر حمل‌ونقل سرخس-بندرعباس از 814کیلومتر کوتاه‌تر شد. اردیبهشت‌ماه مقطع مهمی برای خودروسازی ایران هم بود، چراکه این صنعت پس از حدود 38سال (اردیبهشت‌ماه1346) با خودروی پیکان خداحافظی ‌کرد و آخرین پیکان 25اردیبهشت‌ماه از خط تولید گذشت. «اسحاق جهانگیری» وزیر وقت صنعت در مراسم نمادینی که تدارک دیده شده بود، پیکان را ارابه‌ای دانست که صنعت خودرو ایران بر دوش آن شکل گرفت و «امروز به موزه می‌رود». براساس برخی آمارها، دراین 38سال 2میلیون‌و295هزار دستگاه پیکان تولید شد و جای خود را درمیان خانواده‌های ایرانی گشود. بازگشایی فرودگاه بین‌المللی امام‌خمینی (ره)، پس از گذشت حدود یک‌سال از افتتاح آن (که به‌دلیل اختلافات وزارت راه‌وترابری و دستگاه‌های امنیتی بسته شده بود)، در اردیبهشت‌ماه، پذیرش عضویت ناظر ایران در سازمان تجارت‌جهانی در خردادماه، ابلاغ سیاست‌های کلی اصل44قانون‌اساسی ازسوی رهبرمعظم انقلاب در خردادماه، آغازبه‌کار نخستین نیروگاه بخش‌خصوصی در اصفهان با نام «چهلستون» در مردادماه و ساخت نخستین کشتی کانتینری اقیانوس‌پیمای ایران در اسفندماه، از‌ مهم‌ترین اخبار اقتصادی سال1384بود.