گفت‌وگو
مدیرکل محیط‌زیست شهرداری تهران در گفت‌وگو با همشهری:
تجهیز 40نقطه شهر به نیروگاه‌های کوچک مقیاس
محمد سرابی ـ خبرنگار
در اجرای برنامه 5ساله سوم شهرداری تهران (1402-1398) باید سالانه 2درصد از انرژی مصرفی فضاهای تحت پوشش شهرداری اعم از ساختمان‌ها، بوستان‌ها و دیگر فضاهای عمومی از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر تامین شود تا جایی که در پایان برنامه 5ساله این رقم به 10درصد انرژی برسد. در اسناد بالادستی کشور ازجمله مصوبه هیأت وزیران، باید 20درصد انرژی مصرفی هر ساختمان از طریق منابع تجدیدپذیر تامین شود اما این معیار فقط و فقط مختص ساختمان است درحالی‌که شهرداری باید انرژی بخش‌های مختلف را از این روش تامین کند که فرایند سختی خواهد بود. در دومین دوره جایزه ملی انرژی‌های تجدیدپذیر با حضور حدود 86شرکت‌کننده و همزمان با برگزاری پنجمین کنفرانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر «شهرداری تهران» به‌عنوان سازمان عمومی برتر در بهره‌برداری از نیروگاه‌های تجدیدپذیر در سال1398 انتخاب شد. اما این برتری در بین سازمان‌های درون کشور به‌دست آمده است و این سؤال باقی می‌ماند که وضعیت تهران در مقایسه با معیار‌های جهانی چگونه است. «شینا انصاری» مدیرکل محیط‌زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران در این زمینه به سؤالات ما پاسخ میدهد.
در شکل مطلوب و با استاندارد جهانی چقدر از انرژی مصرفی باید از منابع تجدیدپذیر به‌دست آید؟
شهرها مسئول تولید ۷۰ تا ۷۵درصد آلودگی دی‌اکسیدکربن و ۴۰تا۴۵درصد از گازهای گلخانه‌ای (GHG) هستند. از آنجایی‌که روند توسعه شهرها و افزایش شهرنشینی با سرعت پیش می‌رود، جوامع مختلف در پی آن هستند تا ثابت کنند که تأمین کامل انرژی مورد نیازشان از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر کاملا عملی و ممکن است. تجزیه و تحلیل وضعیت انرژی ۵۷۰شهر جهان در ۶قاره نشان میدهد که دست‌کم ۱۰۰شهر، حداقل ۷۰درصد از انرژی مصرفی خود را از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر تأمین می‌کنند که این آمار در مقایسه با سال۲۰۱۵ (۱۳۹۴) 2برابر شده است. کشور برزیل به‌تنهایی ۴۰شهر از این فهرست را به‌خود اختصاص داده است که انرژی نزدیک به نیمی از آنها تماما از منابع انرژی تجدیدپذیر تأمین می‌شوند.
جایگاه تهران در بین شهرهای توسعه یافته جهان از نظر مصرف انرژی تجدیدپذیر چگونه است؟
شهرهایی مانند سیاتل (ایالات‌متحده)، اسلو (نروژ)، ونکوور (کانادا) و نایروبی (کنیا) جزو کلانشهرهایی هستند که بیش از ۷۰درصد انرژی مصرفی خود را از منابع تجدیدپذیر تأمین می‌کنند. آلمان نیز در این زمینه کشوری پیشرو محسوب می‌شود. این کشور چندین سال پیاپی است که به سوی هدف تأمین صددرصدی انرژی تجدیدپذیر حرکت کرده و شهرها را در چارچوب ملی برای اصلاح سامانه‌های انرژی تقویت کرده است. شهر تهران از پتانسیل قابل‌توجهی برای بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر (به‌خصوص انرژی خورشیدی) برخوردار است و به کارگیری این نوع انرژی‌ها، راهکار مناسبی برای غلبه بر معضلات محیط‌زیستی است ولی در به کارگیری انرژی‌های تجدیدپذیر هنوز در ابتدای راه است. در ایران، میزان برق تولید شده از منابع تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق تا پایان خرداد امسال به 4میلیاردو۸۷۶میلیون کیلووات ساعت رسیده و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر تا پایان خرداد امسال از انتشار 3هزارو۳۱۶هزارتن گاز گلخانه‌ای در کشور جلوگیری کرده است. ایران در نظر دارد تا سال۲۰۲۱ سهم انرژی‌های تجدیدپذیر غیربرقابی را در چرخه تولید توان تا ۵درصد ارتقا دهد. یعنی چیزی حدود ۴گیگاوات در سال۲۰۲۱. البته به‌نظر میرسد این ارقام با واقعیت فاصله زیادی دارد.
مدت‌ها پیش موضوع تولید برق از زباله در شهرداری مطرح شد. این پروژه اکنون در چه شرایطی قرار دارد و چه مقدار برق تولید می‌شود؟
ساخت نیروگاه هاضم (با ظرفیت پذیرش زباله مخلوط شهری 300تن در روز و ظرفیت تولید برق 2مگاوات برق در ساعت) ایجاد نیروگاه ریجکت‌سوز (با ظرفیت پذیرش زباله مخلوط شهری 200تن در روز و ظرفیت تولید برق 3مگاوات برق در ساعت) از اقدامات حوزه پسماند برای تولید انرژی از پسماند بوده است. همچنین در برنامه 5ساله سوم، شهرداری تهران موظف به استحصال 2مگاووات برق از پسماند است که موضوع توسعه نیروگاه در دستور کار قرار دارد.
چند ساختمان شهرداری از انرژی خورشیدی استفاده می‌کنند و برای تجهیز چند ساختمان دیگر برنامه‌ریزی شده است؟
شهرداری هم‌اکنون حدود 40نقطه را به نیروگاه‌های کوچک‌مقیاس خورشیدی در سطح مناطق مختلف نظیر 1، 2، 3، 4، 5، 6، 7، 8، 9، 12، 14، 16، 17، 20، 21و 22 تجهیزکرده است. همچنین در برنامه 5ساله سوم و با توجه به ورود به قرن جدید، شهرداری درنظر دارد حداقل سالانه 600کیلووات برق از انرژی‌های تجدیدپذیر تولید کند که تعداد ساختمان‌هایی که پروژه در آن اجرا خواهد شد، به‌صورت سالانه پس از امکان‌سنجی مشخص می‌شود. نیروگاه‌های نصب شده در شهرداری هم با ظرفیت حدود 600کیلووات قابلیت تولید 900مگاوات ساعت برق در سال دارند که این مقدار تولید، از انتشار حدودا 700تن گازهای گلخانه‌ای جلوگیری به‌عمل می‌آورد و معادل کاشت 3500اصله درخت در شهر است.
آیا شهرداری طرحی برای تشویق و حمایت مالکان خصوصی و دولتی در زمینه استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر دارد؟
هم‌اکنون در زمان صدور پروانه ساختمان اگر متقاضی متعهد شود که از انرژی‌های تجدیدپذیر در ساختمان خود استفاده می‌کند و مقررات مبحث 19ملی ساختمان را رعایت کند، 10درصد عوارض کاهش می‌یابد که انگیزه و تشویق خوبی برای مالکان خصوصی خواهد بود. مالکان دولتی نیز با توجه به اسناد فرادست موظف و مکلف به استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر هستند.
