موسیقی
... اینک اندازه ما می‌خوانیم
برچیده شدن نظام ممیزی و سانسور ترانه
حسین عصاران
سال 57 سال فروپاشی همه سامانهها و نظامهای اداری بود. تا پیش از شهریور 57نظام تولید و انتشار ترانه همچنان بر مبنای چرخه «تأیید شعر- مجوز استودیو - بازشنوایی پس از ضبط» برقرار بود. تا اینکه 17شهریور 57 پایههای این نظام‌مندی هم فروریخت؛ نخستین نشانه، کنارهگیری دستهجمعی گروه عارف و شیدا از کارورزی در رادیو و از آن مهمتر استعفای هوشنگ ابتهاج (بهعنوان یکی از مظاهر سانسور دولتی) از سرپرستی موسیقی رادیو بود؛ اما این واکنش اداری، چه تاکتیکی و چه عقیدتی، نمود بیرونی و اجرایی نداشت. جلوه اصلی این دگرگونی با عزم اسفندیار منفردزاده در ضبط بیمجوز و فوری ترانه «شبانه 2» - که از سال53 امکان ضبط و انتشار آن فراهم نشده بود – رخ‌نمون شد.
با انتشار بلافاصله این ترانه -همراه با روایت تازه ترانه «جمعه» با نام «جمعه برای جمعه»- کمپانیها و استودیوها کار را از کار گذشته دیدند، هرچند که روند سریع حوادث در پاییز 57، باعث شد بهره زیادی از این فرصت پیشِ رو نبرده باشند.
از روایتهای مختلف چنین برمیآید که در آن روزها فاصله میان شکلگیری ایده ساخت یک سرود یا ترانه تا تکثیر و انتشار آن، به 2 یا 3 روز هم نمی‌رسید. استودیوها جای خود را به ضبط‌های خانگی و کمپانیها هم جایگاهشان را به خیابانفروشها و بساطیها واگذار کرده بودند و بلندگوهای دستی هم از هر رسانهای پرصداتر مینمود. آن چند ترانه معترض و سرکوبشده اوایل دهه50، حالا دستشان به صدای بلند سرودهای انقلابی رسیده بود. صداها و نامهای تازه به خیابان آمده بودند و در مقابل، ستارههای پیشین هم آخرین کارهای خود را ضبط میکردند و از استودیو به فرودگاه میرفتند. در آن شلوغی کسی چشمانداز موسیقی را نمیدید.
در همینه زمینه :
