مهمانان سیبری رسیدند

زینب کریمی | خبرنگار

مناطق

هر سال از اواخر زمستان پیدایشان می‌شود. کاکایی‌ها، پرنده‌های مهاجر سپیدپوش که هر سال مهمان پایتخت هستند، از روزهای پایانی اسفندماه به تهران می‌آیند. نوروز را در تهران می‌مانند و تا اواخر فروردین ماه مسافر تهرانند. دریاچه‌ها، کانال‌های آب و رودخانه‌هایی که از نقاط مختلف شهر می‌گذرد محل پرواز جمعیت چشمگیر و چشمنوازشان است؛ برایشان فرقی ندارد دریاچه‌ای به وسعت دریاچه چیتگر زیرپای‌شان باشد یا کانال آبی به اندازه کانال ابوذر. از ابتدای بلوار ابوذر در خیابان پیروزی تا انتهای آن در خیابان خاوران را که طی کنی پرواز سرخوشانه بهاریشان را می‌بینی. پروازی که تو را به یاد مرغ‌های دریایی می‌اندازد و این روزها این محدوده را به یکی از جاذبه‌های دیدنی تبدیل کرده است. 

 بیشتر آنها از نوع کاکایی سرسیاه هستند. خود را به آب می‌رسانند و در اطرافش اتراق می‌کنند. این روزها در محدوده منطقه 15 کانال ابوذر، آب‌های سطحی زیر پل افسریه، کانال سرخه‌حصار و حوض بزرگ بوستان خلیج‌فارس محل تجمع کاکایی‌ها و اقامت آنهاست. در این میان کانال ابوذر پاتوق اصلی کسانی است که می‌خواهند این پرندگان را تماشا کنند. چند دقیقه‌ای کنار شهروندانی می‌ایستم که هر روز هنگام گذر از کانال ابوذر به تماشای کاکایی‌ها می‌ایستند.

سپیدبال‌های سیاه سر، روی نرده‌های سبز رنگ کانال به ردیف می‌نشینند و انگار که پرواز‌شان نوبتی باشد یکی‌یکی از کنار هم می‌پرند. بال‌های سفید رنگشان را باز می‌کنند و درست مثل مرغ‌های دریایی رقص‌کنان در آسمان اوج می‌گیرند. بعد از پرواز زیبا و دل‌انگیزشان بدون اینکه متوجه نگاه‌های دیگران به خود باشند ارتفاعشان را کم می‌کنند و خودشان را به سطح آب می‌رسانند و در حالی که با پاهای کوچک خود تکه زباله‌ای را شکار کرده‌اند دوباره اوج می‌گیرند. حالا دلیل پرواز آنان را بر فراز کانال ابوذر می‌دانی؛ زباله‌های سرگردانی که روی این آب‌ها شناور هستند و بستر مناسبی برای اتراق چند روزه و تغذیه‌شان فراهم کرده است. 


 انتظار هر ساله

هر روز صبح همزمان با پرواز پرندگان مهاجر در حالی که خرده نان و غذاهای ته‌مانده خانه را برای این پرندگان می‌آورد، دقایقی را به تماشای آنها می‌نشیند و بعد از آن راهی محل کارش می‌شود. «میرداماد موسوی» می‌گوید: «از اینکه آنها هر سال مهمان ما هستند خوشحالم و از دیدنشان لذت می‌برم. خیلی جالب است وقتی که صبح از خانه بیرون می‌آیی. جمعیتی از پرنده‌های زیبای در حال پرواز را ببینی. هر سال بهار منتظرشان هستم و در مدت کوتاهی که اینجا می‌مانند سعی می‌کنم از آنها پذیرایی کنم.» «مهسا البرز» از دیگر ساکنان محله ابوذر درباره حضور این مهمانان می‌گوید: «از اواخر اسفندماه تا اوایل اردیبهشت در اینجا پرواز می‌کنند. دخترم این پرنده‌ها را خیلی دوست دارد و معمولاً هر روز برای تماشای آنها تا کانال می‌آییم. وجود این پرنده‌ها روحیه هر شهروندی را عوض می‌کند. فقط از این جهت ناراحت هستم که چرا این پرنده‌های زیبا زباله می‌خورند.»


پرندگان همه چیزخوار

«اسماعیل کهرم» بوم‌شناس وفعال محیط‌زیست درباره این‌گونه از پرندگان مهاجر می‌گوید: «کاکایی‌ها از روسیه و سیبری به تهران مهاجرت می‌کنند و با این حضور چهره پایتخت را زیبا می‌کنند. 11‌گونه کاکایی وجود دارد که چند نوع از آنها به تهران مهاجرت می‌کنند. نرخ رشد جمعیت در این‌گونه از پرندگان بسیار بالاست. تا جایی که اگر این نرخ رشد متعلق به انسان بود شاهد 10 برابر جمعیت فعلی جهان بودیم. این پرندگان در ابتدا ماهی‌خوار بودند اما در اثر گذر زمان و به دلیل نبود ماهی به اندازه کافی، بدنشان با همه‌چیزخواری سازگار شده است و در حال حاضر به‌عنوان پرندگان زباله خوار هم معروف هستند.

در کنار آن از تخم دیگر حیوانات هم تغذیه می‌کنند. سهل‌الوصول بودن زباله، تأمین غذا برای این‌گونه حیوانات و در نتیجه زاد و ولد را در بین آنان افزایش داده است. البته به دلیل نوع تغذیه کاکایی‌ها فضولات این پرنده سمی است. به همین دلیل در صورت مشاهده تعداد بسیار زیادی از کاکایی‌ها، شهرداری منطقه می‌بایست برای مبارزه با آنها به سازمان محیط‌زیست اطلاع‌رسانی کند. این پرنده قابلیت پرواز در ارتفاع را دارد و گاهی مشاهده شده که به دلیل این قابلیت با هواپیماهای در حال پرواز برخورد کرده است.»