جنگل‌ها در آتش بی‌مسئولیتی می‌سوزند

زهرا رفیعی- خبرنگار

سالانه با فرارسیدن فصل گرما و افزایش حضور مردم هزاران هکتار از جنگل‌های ایران در آتش می‌سوزد. نیمه اول سال تا مردادماه استان‌های جنوبی و غربی مانند هرمزگان، بوشهر، خوزستان، لرستان و ایلام بیشتر مستعد آتش‌سوزی هستند. برپایی آتش در این مناطق جرم است و عدم‌ملاحظات امنیتی می‌تواند فاجعه وسیعی را رقم بزند؛ آنچنان که آتش‌سوزی وسیع جنگل و مرتع در مناطق زاگرسی صعب‌العبور کوه «سیاه پیر» شهرستان بدره ایلام با گذشت 4روز خاموش شد.
در تعطیلات اخیر اما آتش‌سوزی در 540هکتار از ارتفاعات و مراتع کوهستانی غرب منطقه دهرود سفلی در دشتستان استان بوشهر نیز منابع طبیعی این منطقه را از بین برد. عمدی یا غیرعمدی بودن این فاجعه در دست بررسی است، ولی به‌طور حتم طبیعی نیست. 60هکتار از این اراضی مشجر بود که 10درصد آن به کلی از بین رفته است.  سرهنگ علی عباس‌نژاد، فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی به همشهری، می‌‌گوید: بارش باران علفزارهای کشور را سرسبزتر از همیشه کرده است. با گرم و خشک شدن هوا، این علفزارها مستعد آتش‌سوزی می‌‌شوند. اندک غفلت مردم عامل آتش‌سوزی می‌شود و این اتفاق در آتش‌سوزی‌های اخیر در عرصه‌های طبیعی اندیمشک، گچساران، دشتستان و خاییز قابل مشاهده است.

اطفای حریق با ارتباط شخصی 
دوشنبه‌شب آتش‌سوزی گچساران بالاخره با پرواز چند فروند بالگرد نیروهای نظامی خاموش شد اما به اعتقاد سرهنگ عباس‌نژاد این بالگردها اگر روز اول به کمک منابع طبیعی می‌‌آمدند صدها هکتار اراضی طبیعی کشور از دست نمی‌‌رفت.
او می‌‌گوید: جای تعجب است که به این سادگی منابع طبیعی را از دست می‌‌دهیم درحالی‌که امکانات اطفای حریق در کشور وجود دارد. وزارت دفاع با تفاهمنامه‌ای که با سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری دارد در اطفای حریق کمک کرده است، ولی بالگردهایشان از سوی نیروی انتظامی، هلال احمر، سپاه و هوانیروز تامین شد. آنها هم می‌‌گویند حداقل هزینه سوخت پرداخت شود چون این مبلغ در اعتبارات آنها برای اطفای حریق جنگل‌ها و مراتع گنجانده نشده است.
پرداخت مطالبات مالی نیروهای نظامی برای اطفای حریق جنگل‌ها با وجود آنکه در لایحه بودجه پیش‌بینی شده بود، تامین نشده است و در نتیجه به گفته فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها، آنها تمایلی برای همکاری در خاموش کردن آتش جنگل‌ها ندارند؛ به همین دلیل حضور بالگردهای آبپاش و هلی‌برد نیروها با تماس‌های مکرر استفاده از ارتباطات فردی رئیس سازمان جنگل‌ها صورت می‌گیرد.

کاش بالگردها برسند
فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها آرزو می‌کند که ‌ای کاش بالگردهای امدادرسان برای اطفای حریق منابع طبیعی بوشهر هم به آن منطقه اعزام شوند؛ چون بخش‌هایی از منطقه حفاظت شده خاییز در استان بوشهر پس از حضور گردشگران در تعطیلات اخیر آتش گرفته است. گرمای 35درجه بوشهر عملا مانع از اطفای حریق توسط نیروهای انسانی می‌شود و غلامرضا منتظری، رئیس اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان بوشهر به همشهری می‌گوید: امسال 27مورد آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی استان بوشهر رخ داد که دامنه 5مورد آن بیش از 10هکتار بود.
او گفت: اطفای حریق آتش دهرود دشتستان نیز از روز جمعه آغاز شده است که به‌دلیل صعب‌‌‌العبور بودن منطقه، گرمای هوا و وزش باد، آتش این عرصه پس از 3روز مهار شد. با وزش بادهای موسمی شمال غرب نیز که در این فصل از سال می‌‌وزد، آتش بارها دوباره جان گرفت و در این فاصله گیاهان یکساله علفی از بین رفت.
به‌رغم درخواست‌های مکرر برای اعزام بالگردهای اطفای حریق برای مهار آتش جنگل‌ها در چند روز گذشته، فقط نیروهای مردمی تازه‌نفس به مناطق کوهستانی بوشهر برای مهار آتش اعزام شدند.
مدیرکل منابع طبیعی استان بوشهر اما حالا امیدوار است همه درخواست‌ها منجر به اعزام کمک به منطقه کوهستانی و حفاظت‌شده خاییز آن استان بینجامد. آتش‌سوزی این منطقه توریستی از دامنه کوهستان و درست نقطه‌ای که گردشگران حضور داشتند آغاز شده و به منطقه‌ای غیرقابل دسترس رسیده است.
مدیرکل منابع طبیعی استان بوشهر اما از عدم‌ارسال تجهیزات اطفای حریق گلایه دارد چون با بی‌اعتنایی مسئولان مواجه شده است. تاکنون نیز نیروهای مردمی شامل بسیج، تشکل‌های غیردولتی و مرتع‌دارها هنوز نتوانسته‌اند در فقدان بالگردهای اطفای حریق آتش خاییز را مهار کنند.
اطفای حریق در عرصه‌های منابع طبیعی و محیط‌زیست با درخواست‌های مکرر و تأخیر چندروزه رخ می‌‌دهد؛ درحالی‌که به‌گفته فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی، در سال 97با یک تماس تلفنی، بالگردهای نهادهای نظامی برای حفظ محیط‌زیست می‌‌پریدند که امروز به‌دلیل بدهی انباشته 30میلیارد تومانی و عدم‌تحقق 20میلیارد تومان از این بدهی در سال گذشته با وجود ردیف بودجه مشخص، دیگر رغبتی برای پروازهای اطفای حریق جنگل‌ها و عرصه‌های طبیعی وجود ندارد.
صدها هکتار از جنگل‌ها و مراتع کشور در این نقص اداری و خلأ مدیریت صحیح از دست می‌‌روند و این در حالی است که هم‌اکنون 16پایگاه فعال با حدود 30بالگرد تجهیز شده برای اطفای حریق جنگل‌ها در کشور وجود دارد که همگی زمینگیر‌شده‌اند.