چرخ زندگی رانندگان اتوبوس نمی‌چرخد

   تاکید بر اینکه پایانه‌های مسافربری و اتوبوس‌های بین‌شهری به دلیل زمان نسبتا طولانی حضور مسافران در کنار یکدیگر، یکی از مراکز مهم انتقال ویروس کروناست سبب شد تا تردد با اتوبوس از برنامه‌های روزانه بسیاری از مردم حذف شود و آنها ترجیح دهند با وسایل نقلیه شخصی سفر کنند. تمایلی که هنوز هم ادامه دارد و با وجود بازگشت تدریجی اوضاع به شرایط عادی همچنان هم بی‌رغبتی به استفاده از اتوبوس در سفرهای بین‌شهری موج می‌زند.  از اول اردیبهشت با لغو ممنوعیت ترددهای بین‌شهری، مسافران با ضرورت داشتن ماسک و دستکش و رعایت فاصله‌گذاری برای نشستن داخل اتوبوس مجاز به تردد شدند اما با وجود گذشت 10 روز، کرکره بسیاری از تعاونی‌های مسافربری در ترمینال‌ها پایین است و اتوبوس‌ها در پارکینگ خاک می‌خورند. اتفاقی که نشان می‌دهد مردم در روزهایی که همچنان شیوع کرونا سلامتشان را تهدید می‌کند  دوست ندارند با اتوبوس سفر کنند تا فشار اقتصادی و کاهش درآمد، این بخش از صنعت حمل و نقل کشورمان را با چالش‌های قابل توجهی مواجه کند.

روزهای خلوت پایانه‌ها
  اشکان جهان‌آرای - ساری: شاید این روزها پایانه‌های مسافربری بین‌شهری مازندران کمی پویاتر از هفته‌های گذشته به نظر برسند. اما لغو ممنوعیت ترددهای بین استانی هم نتوانسته وضعیت درآمدی رانندگان در مازندران را به حالت عادی برگرداند و راننده‌ها کماکان از کم شدن رفت‌وآمدها گلایه دارند. محسن رمضان‌تبار، راننده یکی از مسیرهای بین‌شهری می‌گوید: سفرها بسیار کم شده و با اینکه شرایط نسبت به چند هفته پیش فرق کرده، اما رفت‌وآمد مسافران بسیار کم است. تعداد سرویس‌های روزانه ما به نصف کاهش پیدا کرده و در برخی روزها هیچ سرویسی در بعضی مسیرها انجام نمی‌شد. محمد قزوینی راننده یکی از خطوط مینی‌بوس‌رانی بین‌شهری مازندران نیز عنوان می‌کند: تا زمانی که وضعیت جامعه به حالت عادی برنگردد شرایط ما هم عادی نمی‌شود. بخش مهمی از مسافران بین‌شهری را دانشجویان تشکیل می‌دهند که این روزها به دلیل تعطیلی دانشگاه‌ها ترددی ندارند. این وضعیت روی درآمد رانندگان بین‌شهری تأثیر زیادی می‌گذارد. رانندگان ناوگان حمل و نقل مازندران با اینکه در 2 ماه اخیر فعالیت‌شان به طور کامل تعطیل نشده بود اما به دلیل شیوع کرونا زیان قابل توجهی دیدند. این خبر را معاون حمل‌ونقل اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای مازندران اعلام می‌کند و می‌افزاید: در تمام هفته‌های اسفند و فروردین پایانه‌های مازندران تعطیل نبودند، اما محدودیت‌های تردد سبب کمتر شدن فعالیت در این پایانه‌ها شد. علی نصیری با بیان اینکه تاثیرگذاری کرونا بر حمل‌ونقل مسافر قابل پیش‌بینی بود، می‌افزاید: در دو ماه اخیر بخش‌های اتوبوسرانی و مینی‌بوس‌رانی حدود 85 درصد کاهش مسافر داشته و در بخش سواری‌رانی هم کاهش مسافر 45 درصد بوده است. .

اجبار نباشد، سفر نمی‌کنند
  فتانه احدی – البرز: تاکنون پیش نیامده بود که پایانه شهید کلانتری، روبه‌روی ایستگاه مترو محمدشهر را تا این حد خالی از مسافر ببینم اما چند هفته‌ای است که این پایانه خلوت‌ترین یا بی‌مسافرترین روزها را پشت سر می‌گذارد. پایانه روبه‌روی فاز 4 مهرشهر هم هیاهوی همیشگی را ندارد و از رونق افتاده است. هر چند این روزها بر تعداد مسافران افزوده شد اما آنقدرها هم قابل توجه نیست و مردم رغبتی به استفاده از اتوبوس ندارند. علی براتی، شهروند البرزی که عازم یکی از شهرهای غربی است، می‌گوید: برای یک کار واجب به شهرم می‌روم و اگر مجبور نبودم سفر نمی‌کردم. حتی خانواده‌ام را همراه خود نیاوردم تا دچار مشکل نشوند.  اینگونه سفر اجباری را مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای البرز هم تایید می‌کند و می‌گوید: درصد بسیار اندکی از مردم بعد از توقف طرح فاصله‌گذاری اجتماعی به سوی پایانه‌ها آمدند و اغلب آنها هم افرادی هستند که اجبار به سفر دارند. گودرز محمودی با اشاره به اینکه شهروندان به استفاده از خودروهای شخصی برای ترددهای بین‌شهری روی آورده‌اند، عنوان می‌کند:‌ شمار مسافران در پایانه استان ۸۰ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل و روزهای عادی کاهش پیدا کرده است. محمودی تاکید می‌کند: ناوگان حمل و نقل عمومی کلانشهر کرج با برخورداری از ۵۰۰ دستگاه اتوبوس و حدود ۱۳ هزار تاکسی بزرگ‌ترین ناوگان حمل‌ونقل درون‌شهری استان البرز است که این روزها به علت بیماری کرونا میزان استفاده مردم از این وسایل کاهش چشمگیری یافته است.

دو معضل حمل و نقل برون‌شهری قم
  روح‌الله کریمی – قم: پایانه مرکزی قم سوت و کور است. با وجود اینکه چند روز از بازگشایی پایانه مرکزی گذشته ولی هنوز کرکره برخی شرکت‌های حمل مسافر که گفته می‌شود از اسفند تعطیل کرده‌اند، ‌پایین است. «مسافر نداریم. دو ماه است که خرج زن و بچه‌ها درنمی‌آید. روبه‌روی ایستگاه را نگاه کنید؛ سواری‌های شخصی مسافران ما را می‌برند. اطراف میدان را ببینید که اتوبوس‌های عبوری چطور مسافران را سوار می‌کنند...» اینها درد دل رانندگان اتوبوس‌ها و تاکسی‌های بین‌شهری قم در میدان 72 تن است. یکی از راننده‌ها دفترچه‌اش را نشان می‌دهد و می‌گوید: در دو ماه اسفند و فروردین هیچ سرویسی به تهران نداشتم. اولین خط اتوبوس که پس از شیوع کرونا در کشور متوقف شد خط اتوبوس قم - تهران بود. الان هم اتوبوس‌ها با حدود 50 درصد ظرفیت به سمت تهران حرکت می‌کنند. ضمن اینکه مسافران حاضر نیستند کنار همدیگر بنشینند، بنابراین هر ردیف که 4 صندلی دارد دو مسافر می‌نشیند. میلاد احترامی می‌گوید: زمانی که خط قم - تهران متوقف بود، اتوبوس‌های عبوری مسافران را جابه‌جا می‌کردند و ما گلایه‌ای نداشتیم اما اکنون پر کردن مسافر‌های قم در مسیر بین راهی از سوی دیگر اتوبوس اجحاف در حق رانندگان اینجاست.
یوسف فرجی از رانندگان تاکسی بین‌شهری هم انگار منتظر بود کسی صدایش را بشنود که سفره دلش را باز کند. او می‌گوید: قبل از شیوع کرونا بیشتر راننده‌ها دو سرویس رفت و برگشت به تهران داشتند. اما برای مدتی ممنوعیت تردد بین شهری داشتیم و الان که این مجوز صادر شده هم مسافر کم است و هم سواری‌های شخصی و اتوبوس‌های عبوری آنها را سوار می‌کنند. گفته‌های رانندگان اتوبوس را مدیرعامل سازمان پایانه‌‌های مسافربری شهرداری قم با ارائه آمار تایید می‌کند و می‌گوید: در فروردین 98، هزار و 379 سرویس به شهرهای مختلف اعزام شده و 29 هزار و 913 مسافر منتقل شدند اما در فروردین امسال فقط 67 سرویس با 502 مسافر برقرار بود. رضا پوریافر در مورد تعداد سرویس‌ها و مسافران روزهای نخست اردیبهشت بیان می‌کند: از اول تا هفتم اردیبهشت سال گذشته 463 سرویس برقرار بوده و 11 هزار و 858 مسافر منتقل شدند اما امسال در همین مدت فقط 68 سرویس با جابه‌جایی 587 مسافر انجام شده است.
جدای از شیوع کرونا، فرارسیدن ماه مبارک رمضان و تعطیلی دانشگاه‌ها، ممنوعیت سفر زائران کشورهای عرب‌زبان و همسایه نیز از دیگر دلایل کاهش مسافر به قم عنوان می‌شود.

5 بسته حمایتی برای رانندگان
  فرحناز چراغی – کرمانشاه: در ایام فاصله‌گذاری اجتماعی بالای ۷۰ درصد سفرهای برون‌شهری در جاده‌های استان کاهش پیدا کرده بود اما این روزها نیز با وجود رفع ممنوعیت‌های تردد بین‌استانی از ۳۰ فروردین‌ و فعال بودن ۱۶ پایانه عمومی و 3 پایانه خصوصی، مردم کرمانشاه کماکان تمایلی به استفاده از خدمات ناوگان حمل و نقل جاده‌ای ندارند و ترجیح می‌دهند از وسایل شخصی برای سفر بهره‌مند شوند.  مدیرکل راهداری حمل و نقل جاده استان درباره وضعیت استقبال مردم از سفرهای برون‌شهری می‌گوید: به دلیل وضعیت ناشی از کرونا، تقاضا برای سفر با ناوگان حمل و نقل عمومی همچنان پایین است، با وجود این تمام موازین بهداشتی و ضدعفونی در این ناوگان انجام می‌شود تا مشکلی برای سلامت مردم رخ ندهد. فریبرز کرمی درباره حمایت از رانندگان به ارائه 5 بسته حمایتی از رانندگان و شرکت‌های حمل و نقل اشاره می‌کند و می‌افزاید: بسته‌های حمایتی ویژه کسب و کارهای آسیب‌دیده حمل و نقل جاده‌ای شامل 5 بسته است که 3 بسته آن نهایی شده و 2 بسته آن نیز در آینده نزدیک نهایی می‌شود.  کورش محمدی، عضو هیات مدیره انجمن صنفی رانندگان اتوبوس برون‌شهری استان با بیان اینکه رانندگان بیشترین آسیب را از شیوع کرونا دیده‌اند، عنوان می‌کند: بسیاری از رانندگان روزمزد هستند و نداشتن سرویس در این روزها بر زندگی و معیشت‌شان تاثیر بدی گذاشته است. از ۲۳۰۰ راننده ناوگان حمل و نقل مسافری برون‌شهری استان ۴۵۰ نفر آنها راننده اتوبوس هستند که شیوع کرونا بر زندگی و کار آنها بی‌تاثیر نبوده است.

اتوبوس‌ها همچنان خالی از مسافر
  سید‌مرتضی احمدپور – تبریز: بنابر اعلام اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای آذربایجان شرقی حدود 41 هزار راننده اتوبوس‌، مینی‌بوس و خودروی باری در استان فعال هستند که اغلب آنها به جز رانندگان کامیون‌های حمل مواد سوختی و مواد غذایی نزدیک به یک ماه بیکار بودند‌.  مسعود زرباف‌، مدیر یکی از تعاونی‌های مسافربری بین‌شهری فعال در پایانه مسافربری مرکزی تبریز با اشاره به بیکاری ده‌ها راننده این شرکت از اوایل فروردین به دلیل کاهش مسافران بین شهری می‌گوید: انتظار رانندگان از مسئولان راهداری حمایت عملی از آنان است اما مسئولان مربوطه تنها نظارت‌ها را تشدید کرده‌اند و هر سازمانی مسئولیت را به گردن دیگری می‌اندازد. شهروندان به‌جز مواقع ضرروی سفر نمی‌کنند و در سفرهای داخل استانی نیز اغلب ترجیح می‌دهند با خودروی شخصی یا مسافربرهای شخصی تردد کنند.  مدیر‌کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان با تاکید بر اینکه ترمینال‌ها و اتوبوس‌های بین‌شهری به صورت مرتب ضدعفونی می‌شوند، می‌افزاید: اتوبوس‌ها موظف به سوار کردن مسافر با کمتر از ظرفیت کامل و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی هستند و استفاده رانندگان و مسافران از ماسک و رعایت دیگر پروتکل‌های بهداشتی در طول سفر نیز ضروری است. اورجعلی علیزاده درباره گلایه برخی رانندگان در تامین نشدن وسایل بهداشتی و ضدعفونی به صورت گسترده از طرف این اداره کل  عنوان می‌کند: شرکت‌های مسافربری ملزم به تامین این وسایل هستند و اداره کل بر این مهم نظارت خواهد کرد. البته نباید بار مالی مضاعف بر رانندگان تحمیل شود بلکه بهتر است خود شهروندان هم در تامین سلامت خود هزینه کنند. وی با تایید کاهش مسافر بین‌شهری عنوان می‌کند: آمار دقیقی نداریم اما کاهش مسافر به نسبت مدت مشابه سال قبل کاملا محسوس است.

نیاز به همکاری مسافران در رعایت بهداشت
  مهدیه صالحی- اراک: مردم بسیاری از شهرهای استان مرکزی به منظور پیشگیری و مقابله با کرونا در زمان قرنطینه خوب عمل کرده و خانه‌نشینی انتخاب اولشان شد؛ انتخابی که با کاهش ترددهای بین‌شهری و استانی هم همراه بود. مدیرکل راهداری و حمل و نقل عمومی استان هم این مسئله را مهم‌ترین دلیل کاهش مسافرت‌ها در 2 ماه اخیر می‌داند. علی زندی‌‌فر با تاکید بر اینکه وسایل حمل و نقل مسافری مکانی خطرناک برای شیوع ویروس است و همچنان باید از مسافرت‌های غیرضروری پرهیز کرد، می‌افزاید: البته با توجه به رفع ممنوعیت‌ها نظارت و کنترل پایانه‌ها بیشتر شده و رانندگان نیز با آموزش‌هایی که دیده‌اند سفری بی‌خطر را برای مسافران رقم می‌زنند.  در ترمینال اراک یکی از رانندگان  می‌گوید: با اینکه اتوبوس‌ها هر روز ضد عفونی می‌شوند، اما برخی مسافران حتی از زدن ماسک هم امتناع می‌کنند. سخت‌ترین کار برای ما توجیه مسافران به مراقبت فردی و جمعی و رعایت فاصله هنگام سوار و پیاده شدن است. اکبر محمدی می‌افزاید: اتوبوس‌های جدید طوری طراحی شده‌اند که بیشترین هوای داخل آن از پنجره راننده خارج می‌شود، حالا اگر یک مسافر ناقل ویروس در اتوبوس باشد احتمال مبتلا شدن راننده هم بسیار است.

نبود نظارت بر اتوبوس‌ها
  فاطمه کاظمی- همدان: همه پایانه‌های همدان فعال است اما تعداد مسافران آنقدر کم شده که باید گفت عملا تعطیل هستند. اداره ‌کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان تمهیدات ویژه‌ای برای مبارزه با کرونا در این مراکز در نظر گرفته اما با وجود ترددهای قابل توجه بین شهری در استان، این شلوغی‌ها نصیب پایانه‌ها نشده است. یک شهروند همدانی معتقد است علت این بی‌رغبتی مردم به سفر با اتوبوس نبود نظارت جدی و عدم رعایت برخی موارد بهداشتی است. یک راننده برون شهری که در مسیر همدان - تهران کار می‌کند هم می‌گوید: همه موازین بهداشتی در اتوبوس‌ها رعایت می‌شود اما شهروندان حاضر به استفاده از اتوبوس نیستند. مردم بیشتر برای کارهای اداری سفر می‌کنند و سفرهای گردشگری هم که کلا منتفی شده است.معاون حمل و نقل اداره‌کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان همدان به کاهش 46 درصدی ترددها در استان اشاره می‌کند و می‌گوید: تردد تجمعی در 29 روز ابتدایی امسال 8 میلیون و 218 هزار و در مدت مشابه سال قبل 15 میلیون و 193 هزار تردد بود. صفر صادقی‌راد می‌افزاید: سمپاشی و گندزدایی ناوگان‌های باری در پایانه و محل‌های تجمع رانندگان به صورت مستمر انجام می‌شود و آموزش موارد ایمنی نیز از سوی نمایندگان دانشگاه علوم پزشکی ابن سینا انجام شده است. این روزها به رعایت نکات بهداشتی و فردی در ناوگان تأکید داریم.

افزایش مسافر در مسیر تهران به رشت
فرشته رضایی – گیلان: در پایانه‌های استان از خلوتی و سکون ایام گذشته خبری نیست و خودروهای حمل و نقل عمومی از قبیل سواری‌های مسافربری و اتوبوس‌ها تردد بیشتری دارند. یکی از رانندگان مسیر رشت - تهران می‌گوید: با وجود مشکلات اقتصادی که طی این مدت به وجود آمد اما خود رانندگان تمایلی به کار نداشتند تا میزان شیوع کاهش پیدا کند. اکنون با بازگشایی راه‌های بین استانی ترددها بیشتر شده البته تعداد مسافران از مقصد تهران به رشت بیشتر از رشت به تهران است.محسن املشی با بیان این که تا همین چند وقت پیش هفته‌ای ۳ بار با صندلی‌های خالی در جاده رفت و آمد می‌کردیم اما اکنون مسافرها بیشتر شده‌اند و شرایط کمی بهتر است، عنوان می‌کند: رعایت مسائل بهداشتی از قبیل داشتن دستکش، ماسک و ضدعفونی کردن خودرو هم جزو وظایف هر روزه ماست و سعی می‌کنیم از توقف‌های غیرضروری اجتناب کنیم. سبحان الله علیپور، مدیرکل راهداری گیلان هم با تایید افزایش ورود مسافران به استان می‌گوید: آمارها نسبت به هفته گذشته ۹۳ درصد افزایش ورودی و ۵۵ درصد افزایش خروجی را نشان می‌دهد. وی می‌افزاید: در بخش مسافر ما در ایام نوروز ۶۰ درصد کاهش تردد را شاهد بودیم اما در بخش حمل و نقل بار و کالا ۵۵ درصد رشد داشتیم.

تمام بلیت‌فروشی‌ها اینترنتی می‌شود
 پوپک قاسمی- اردبیل: مشاهده میدانی پایانه مسافربری اردبیل واقع در میدان فاطمیون اردبیل نشان می‌دهد که ترددها در این پایانه کم کم به سمت عادی شدن می‌رود. این مسئله را منصور بیداری، یکی از رانندگان حاضر در ترمینال هم تایید می‌کند و می‌گوید: تا همین چند روز پیش در کل پایانه شاید تنها یک اتوبوس به سمت استان‌های شمالی می‌رفت اما این روزها تعداد مسافران و حرکت اتوبوس‌ها بیشتر شده هرچند هنوز به روال سابق برنگشته است.  معاون حمل ونقل اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان اردبیل هم از تعطیل نبودن پایانه‌های مسافربری استان طی دو ماه اخیر خبر می‌دهد و می‌گوید: این پایانه‌ها با نظارت و به صورت محدود فعال بوده‌ و اکنون با افزایش ترددها ظرفیت ناوگان نیز افزایش پیدا کرده است. رضا شیرین‌زاده از تداوم رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی در ناوگان حمل  و نقل بین‌شهری خبر می‌دهد و می‌گوید:‌ از اول خرداد تمام بلیت‌ها به صورت غیرحضوری و اینترنتی صادر خواهد شد تا درصد حضور شهروندان در پایانه‌ها به حداقل ممکن برسد.

مدیرعامل سازمان پایانه‌‌های مسافربری قم: از اول تا هفتم اردیبهشت سال گذشته 463 سرویس برقرار بوده و 11 هزار و 858 مسافر منتقل شدند اما امسال در همین مدت فقط 68 سرویس با جابه‌جایی 587 مسافر انجام شده است