کرونا و بازخوانی در شهرسازی معاصر

لیلا درخشان _ روزنامه نگار

در این روزها که کرونا میهمان ناخوانده کشور است، وضعیت شهرها تغییر کرده. دیگر فضاهای عمومی کشور آن رونق همیشگی را ندارند. فعالیت‌ شهری بسیاری از شهروندان دستخوش تغییر شده‌است و شهروندان بیش از هر زمانی این روزها را در خانه‌هایشان می‌گذرانند. این تغییر الگو باعث شده‌ که روند شهرنشینی کشور نیز دستخوش تغییر شود. میزان فعالیت‌های شهروندان بیش از هر زمانی این روزها در خانه‌هایشان رخ می‌دهد و دیگر محیط‌های شهری مانند سابق محلی برای گذران اوقات فراغت نیست اگرچه هنوز ترافیک هست. شاید به‌نظر می‌رسد آنچه دانش شهرسازی در طول قرن‌های گذشته درگیر آن بود باید تغییر کند. به‌نظر می‌رسد که شهرسازی باید مفاهیم تازه‌ای از زندگی شهرنشینی را در فضاسازی‌ها به‌کار گیرد و جهان تازه‌ای براساس آنچه امروز مورد توجه و تأکید است در دستور کار قرار دهد. دیگر مبلمان‌های شهری با حضور کرونا که تقریبا بلندمدت به‌نظر می‌رسد آن تعریف همیشگی‌اش را ندارد. دیگر فضاهای شهری مانند سابق و همیشه کارایی و کارآمدی ندارند. محیط‌های پاسخ‌ده دیگر نمی‌توانند با حضور کرونا نقش‌آفرینی کنند. آنچه این روزها بیش از هر چیزی به ذهن می‌رسد بازتعریف فضاهای شهری و المان‌ها و مبلمان شهری است. جوامع شهری این روزها دیگر جوامع برون‌گرایی نخواهند بود. دیگر از تئوری‌های پاتریک گدس یا لوفور در ساختار امروزی شهری با حضور مسلط کرونا نمی‌توان سخن گفت. این روزها شهرسازان و تئوریسین‌های شهری باید به جوامع پایداری فکر کنند که با حضور کرونا زندگی شهری را توسعه دهند، نه محدودیت بیشتری بر آن اعمال کنند. در این راستا ما نیز باید در کشور به آموزه‌های تازه‌تری دست یابیم؛ آموزه‌هایی که بر گرفته‌ از دانش و نگاه شهرسازی مبتنی بر ایرانی و اسلامی است و معیارهای تازه‌ای از دل فرهنگ و سنن خود به‌دست آوریم تا شهرهایمان را از این پس براساس آن متر و میزان شکل دهیم. حالا روزگار تازه‌ای است. کرونا تغییر بنیادینی در تمامی شئون زندگی‌مان ایجاد کرده است. ما باید آماده این تغییر باشیم.