فرصت عاشقی یا جدایی؟

مهدیه تقوی راد ـ خبرنگار

گفت‌وگوی همشهری با دکتر مجید صفاری نیا، روانپزشک و مهرداد کاظم‌زاده عطوفی، روانشناس درخصوص راهکارهای در خانه ماندن بدون دغدغه و تعارض با یکدیگر را بخوانید  خبرهایی که از چین مخابره می‌شود نشان می‌دهد که این کشور در برخی از شهرها توانسته تاحدود زیادی بر مشکل گسترش کرونا فائق آید، ولی آنچه در رسانه‌هایشان منتشر می‌شود نشان می‌دهد که این کشور با چالش‌های جدید اجتماعی مواجه شده است؛ ازجمله افزایش طلاق، اتفاقاتی که نشان می‌دهد دوره‌های قرنطینه اثرات سوئی می‌تواند به همراه داشته باشد؛ اگر چه بسیاری از کارشناسان معتقدند؛ این روزها می‌تواند فرصتی برای نزدیکی خانواده‌ها هم باشد. با این روانشناسان درخصوص راهکارهای در خانه ماندن بدون دغدغه و تعارض با یکدیگر گفت‌وگو کرده‌ایم: 

مجید صفاری نیا، روانپزشک با اشاره به اینکه همه انسان‌ها در زندگی عادی خود دارای نقش‌های متعددی هستند، گفت: زمانی که به‌دلیل برخی شرایط –همچون همه‌گیری ویروس کرونا- ناچار می‌شویم در زندگی جدید و قرنطینه خودخواسته خانگی قرار بگیریم دچار اضطراب و استرس می‌شویم که البته میزان این استرس چندان زیاد نیست.
وی در گفت‌وگو با همشهری با بیان اینکه همه افراد، تفاوت‌های بسیار متنوعی در ساختار شخصیتی خود دارند، گفت: تفاوت‌های شخصیتی بین اعضای یک خانواده از حداقل تا حداکثر وجود دارد، در کنار این تفاوت‌های شخصیتی، وجود اپیدمی ویروس کرونا باعث بروز مشکلات مالی در بسیاری از خانواده‌ها و به‌دنبال آن کاهش منابع اقتصادی و روابط اجتماعی شده است.
به گفته صفاری نیا، شهروندان در کلانشهرها در مواقع عادی نیز سطح‌سازی‌ کاری‌شان به نسبت دیگر شهروندانی که در شهرهای کوچک‌تر زندگی می‌کنند پایین است؛ از طرف دیگر آدم نیاز به گفت‌وگو با دیگران دارد؛ برای همین است زمانی که بخواهند فردی را تنبیه کنند وی را از دیگر افراد جامعه جدا می‌کنند. الان وضعیتی که قرار شده افراد به قرنطینه خود خواسته خانگی بروند شبیه همین موقعیت است. قرنطینه، سطح آزادی انسان‌ها را پایین می‌آورد و آنها نسبت به این جداسازی از جامعه واکنش نشان می‌دهند که این واکنش در میان اعضای خانواده نیز مشاهده می‌شود. این روانپزشک ادامه داد:‌ تا قبل از قرنطینه خانگی افراد ارتباطات گسترده‌ای با همکاران، رفیقان و دوستان خود داشتند و ممکن است صبحانه یا ناهار را در اداره و محل کار در کنار دوستان‌شان صرف کنند، اما حالا باید این نقش را در خانه ایفا کنند. وی با تأکید بر اینکه باید حریم خصوصی افراد حتی در خانه نیز حفظ شود، گفت:‌ ما در زمان قرنطینه خانگی و حتی غیراز آن باید بپذیریم که باید به حریم خصوصی یکدیگر احترام بگذاریم و قبول کنیم که همسر و فرزند ما دارای حریم خصوصی است، مثلا اگر همزمان خواستند ساعتی را استراحت کنند و همان ساعت ما می‌خواهیم تلویزیون تماشا کنیم و یا کتاب بخوانیم باید به این حریم خصوصی توجه کنیم و با بلند کردن صدای تلویزیون مانع از استراحت‌شان نشویم. اگر خواسته‌ها و نیازهای طرف مقابل را بشناسیم و به آنها احترام بگذاریم این وضعیت، زندگی در شرایط قرنطینه را برایمان راحت‌تر و قابل تحمل‌تر می‌کند.
صفاری نیا گفت: در روزهای قرنطینه زوج‌ها و فرزندان باید با یکدیگر همفکری و همکاری داشته باشند. درست کردن غذا به‌صورت اشتراکی و بازی کردن اعضای خانواده با یکدیگر در همان محیط خانه -  شطرنج و...-  به‌دلیل اینکه تعامل چشمی بین اعضای خانواده برقرار می‌کند می‌تواند در کنار هم بودن اعضای خانواده را دلپذیر کند.
وی ادامه داد:‌پذیرش شرایط قرنطینه خانگی و داشتن همدلی و مهربانی با یکدیگر از مسائلی است که در این ایام باید به آن توجه کرد. ما در این ایام باید به ارزش گذشت کردن بیش از گذشته دقت کنیم. نباید اجازه بدهیم هر کسی بتواند دکمه عصبانیت ما را فشار بدهد و باعث پرخاشگری مان شود. ما انسانیم و روح، عاطفه و علاقه داریم. همه افراد ممکن است در زندگی خطا کنند. ما باید از طرف مقابل خود مراقبت کنیم؛ چرا که ممکن است او درک درستی از وضعیت ما نداشته باشد. صفاری نیا تأکید کرد: در ایام قرنطینه خانگی کارهای زیادی را می‌توان همراه اعضای خانواده انجام داد، حل کردن جدول، بازی با بچه‌ها، گوش دادن به موسیقی مورد علاقه، انجام تجربه‌های جدید آشپزی و یا درست‌کردن غذاها و شیرینی‌های جدید به همراه اعضای خانواده برخی از کارهایی است که در این مدت می‌توان انجام داد. الان بهترین فرصت برای این است که چینی‌های رنگی از کمدها بیرون آورده شده و خانه را با آنها آراسته کنیم. تماشای دسته جمعی فیلمی که مورد علاقه همه افراد خانواده است و درونمایه شادی نیز دارد می‌تواند به گذران این روزها کمک کند.

تقسیم مسئولیت در ایام قرنطینه خانگی
مهرداد کاظم‌زاده عطوفی، روانشناس نیز با بیان اینکه برنامه‌ریزی یکی از بهترین اقدامات برای روزهایی است که ناچار به ماندن در خانه شده‌ایم، گفت: بیشتر افراد قرنطینه خانگی را جدی نگرفته‌اند و برنامه‌ریزی مشخصی برای روزهایی که قرار است در خانه بمانند ندارند.
وی در گفت‌وگو با همشهری گفت: بیشتر افراد از مدت‌ها قبل از ایام تعطیلات نوروزی برنامه‌ریزی کرده، هتل و بلیت هواپیما و قطار رزرو کرده و می‌خواستند در ایام نوروز تعطیلات خوبی را در مسافرت داشته باشند، اما با اپیدمی ویروس کرونا در کشورمان این برنامه‌ ها لغو و تبدیل به یک قرنطینه خود خواسته خانگی شد. مسئله‌ای که باید برای آن برنامه‌ریزی دقیقی انجام شود.
 این روانشناس ادامه داد:‌ زمانی که شرایط ماندگاری در خانه برای طولانی مدت به‌وجود می‌آید زندگی از روند عادی خود خارج می‌شود و حتی ساعات خواب و بیداری نیز تغییر می‌کند. تدوین یک جدول برای انجام کارهای روزمره و کارهایی که باعث بهتر شدن حالمان شود می‌تواند به بهبود وضع ماندن در خانه، روند زندگی بهتر و از دست‌ندادن انرژی به همه افراد کمک کند. 
به گفته کاظم زاده:‌ زمانی که برنامه‌ای برای این ایام درنظر گرفته می‌شود باید تمام اعضای خانواده از آن تبعیت کنند تا اخلالی در روند زندگی به‌وجود نیاید. اگر بخواهیم در طول قرنطینه خانگی، تعارضات بین افراد خانواده افزایش پیدا نکند، باید به مسئولیت پذیری و تقسیم مسئولیت در این ایام دقت کنیم. در این صورت با مسئولیت پذیری همه افراد خانواده - پدر، مادر و فرزندان در کنار هم - بار کار به دوش یک نفر نخواهد افتاد؛ در غیراین صورت فردی که بیشترین بار زندگی را در این ایام به دوش می‌کشد می‌تواند به‌علت فشار کاری زیاد مرجع فشار روحی و روانی به بقیه افراد خانواده شود. این روانشناس تصریح کرد:‌ در ایام قرنطینه خانگی باید توجه و تمرکز از رسانه‌ها خصوصا شبکه‌های مجازی برداشته شود و روی ارتباط برقرار کردن اعضای خانواده با یکدیگر و صحبت و گفت‌وگو اعضای خانواده با همدیگر باشد. در کنار این مسئله برنامه‌ریزی برای اجرای برنامه‌های نشاط آور مشترک می‌تواند ظرفیت خوبی برای ایجاد نشاط و دوری از تنش در خانواده‌ها باشد.یکی از این برنامه‌ها می‌تواند قرار دادن برنامه ورزشی و نرمش‌های کششی و ورزش‌های هوازی در کنار اعضای خانواده انجام شود؛ چرا که این ورزش‌ها می‌تواند در افزایش خلق و خو و تقویت سیستم ایمنی بدن افراد کمک قابل‌توجهی کند.
 به گفته کاظم زاده:‌ استفاده به نوبت خانواده‌ها از پشت بام آپارتمان‌ها برای انجام ورزش‌های سبک می‌تواند به انجام این برنامه تفریحی کمک کند. موضوع دیگر، تماشای فیلم‌های طنز و شادی آور در کنار همه اعضای خانواده است چرا که در این ایام هم ما نیاز به افزایش خلق داریم و تماشای فیلم‌های طنز و خنده دار می‌تواند به این موضوع کمک کند. اما فیلم‌هایی که پیامدهای خلقی منفی دارد و غم و هراس و نگرانی ایجاد می‌کند دراین ایام نباید تماشا شوند. چرا که فیلم‌های تنش زا، سطح تنش‌های شخصی را افزایش می‌دهند. وی تأکید کرد: انجام فعالیت‌های دسته جمعی نشاط آور همچون بازی‌های گروهی قدیمی مثل پانتومیم و اسم فامیل و... برای افراد نشاط آور است و می‌تواند جایگزین بازی درفضای باز و یا پناه بردن به شبکه‌های مجازی شود. در کنار این فعالیت‌های دسته جمعی می‌توان برای تناول میوه در کنار اعضای خانواده نیز برنامه‌ریزی کرد و حتما دقایقی در روز را به این موضوع اختصاص داد.