در خانه بمانیم

نسرین ثروتیان ـ استاد بازنشسته دانشگاه شهید بهشتی 

بهمن ماه 1392 شمسی برای چند روزی در مازندران - سیسنگان - به علت بارش سنگین برف - 1.5 تا 2 متر در خانه محبوس بودم. قطعی گاز و برق نبود اما در اثر یخ‌زدگی در لوله‌ها آب وجود نداشت. از آب کردن برف استفاده‌های مختلف می‌شد کرد. زندگی مثل همیشه اما متفاوت می‌گذشت. یواش یواش از زندگی جدید خوشم می‌آمد. یک نوع متفاوت زیستن را تجربه می‌کردم. مرا یاد دوران‌ مختلف تاریخ که روی آن مطالعه داشتم می‌انداخت. جمله‌ای مدام در ذهنم تکرار می‌شد. می‌شد زندگی کرد با انواع شرایط در همان موقع بود که یاد فلسفه مکتب رواقی در یونان کهن افتادم. حکیمان رواقی (فیلسوفان مکتب رواقی از قرن چهارم قبل از میلاد تا قرن دوم میلادی در یونان و روم) مردم را تشویق می‌کردند گاهی بدون لذت‌های موجود زندگی کنند تا قدر آنها را بیشتر بدانند. بعد از برگشت به تهران غرق در مطالعه مکتب رواقی شدم و کتاب روش‌های کهن رواقی (ویلیام بی اروین) و نوشته‌های دیگر درباره این مکتب مثل کتاب یک هفته رواقی زیستن.
و امروزه آموزه‌های حکیمان رواقی در فنون درمان شناختی رفتاری مطالعه می‌شود و یکی از موفق‌ترین برنامه‌ها به سوی خوشبختی است. قرن سوم قبل از میلاد حکیمان رواقی در یونان ویروسی به نام کرونا نمی‌شناختند. در قرون اول و دوم میلادی هم رواقیان رومی از کرونا ویروس اطلاعی نداشتند، ولی جامعه بشری همواره ویروس‌های خاص روانی و اجتماعی داشته، قدرت سرایت‌شان یا بیشتر از کرونا ویروس بوده یا کمتر. مسأله در این است که رواقیان پیشنهاد می‌کردند مدتی لذات زندگی را باید کنار گذاشت و بدون آنها زندگی کرد. یا در آموزه دیگر می‌گویند برای جلوگیری از تأثیرات منفی اتفاقاتی که علی‌رغم تلاش انسان رخ خواهند داد باید اندیشید و تأمل کرد تا بعد از اتفاق محتمل آن آسان شود. مردم ما امروز خانه ماندن را تحمل نمی‌کنند. خانه چهار دیواری آرام و امن و خلوت ما و پناهگاه ماست که برای برخی از ما تبدیل به یک زندان شده است.  پس می‌توان با برنامه‌های مختلف خانه را به بهشت تبدیل کرد.  
گروه اهل مطالعه، کتاب‌هایی را مطالعه کنند یا کارهای مختلف هنری که همیشه آرزو می‌کردند اگر وقت داشتیم... 
یا سرگرمی‌های دیگری مثل آشپزی، گلدوزی ... اما توصیه مهم به نظر من اندیشیدن است؛ حداقل در خانه ماندن وقت تفکر به ما می‌دهد، چه هستیم، چه بودیم، چه کردیم، چه باید بکنیم؛ کاری که حکیمان رواقی هر شب قبل از خواب به پیروان خود توصیه می‌کردند و آن را یک خود دگرگون‌سازی می‌نامند. که در این جمله خلاصه می‌شود؛ برای بهتر زیستن، بهتر بودن چه باید کرد. 
پیشرفت علم و جهش تکنولوژی از پیشرفت اندیشه بشر است؛ ولی حرکت ماشین از اندیشه بشر پیشی گرفته در واقع آدمی به دنبال اندیشه خود می‌دود بدون اینکه بیشتر و بهتر بیندیشد؛ پس در خانه بمانیم و فکر کنیم به اینکه چرا آدمی بدون اندیشیدن و تفکر به دنبال اندیشه‌های خود می‌دود و قربانی جوامع توتالیته شده است.