تأثیرتوافق آمریکا و طالبان بر ایران

آمریکا و طالبان پس از 18‌ماه مذاکره، روز دهم اسفند 1398در پایتخت قطر، پای توافقنامه‌ای را امضا کردند که هدفش پایان دادن به 18سال جنگ در افغانستان است. «زلمای خلیلزاد» فرستاده ویژه دونالد ترامپ در امور افغانستان، و «ملا عبدالغنی برادر» معاون سیاسی طالبان که  هدایت مذاکرات را به‌عهده داشته‌اند، این توافق تاریخی را امضا کردند تا شاید طولانی‌ترین و پرهزینه‌ترین جنگ آمریکا به پایان برسد؛ جنگی که تاکنون برای این کشور حدود 780میلیارد دلار هزینه داشته است. توافق آمریکا و طالبان شامل 4بخش کلیدی است: «خروج نیروهای خارجی از افغانستان»، «مقابله طالبان با گروه‌های تروریستی مستقر در خاک افغانستان»، «آتش‌بس فراگیر» و «آغاز گفت‌وگوهای بین‌الافغانی».
ایران با اعمال فشار آمریکا از روند مذاکرات کنار گذاشته شد اما طالبان همزمان با پیشبرد مذاکرات با واشنگتن، ارتباط خود را با تهران نیز حفظ کرد. هیأت بلندپایه طالبان به سرپرستی ملا برادر پس از 4روز مذاکره فشرده با تیم مذاکره‌کننده آمریکایی، روز سه‌شنبه 5آذر طی سفر به تهران با محمدجواد ظریف دیدار و گفت‌‌وگو کردند. سفر هیأت طالبان به تهران که برای سومین بار در طول مذاکرات انجام می‌شد، نشان می‌داد توافق میان طالبان و آمریکا نزدیک است.
توافق انجام شده میان آمریکا و طالبان در راستای منافع ایران قرار‌خواهد داشت. از طرفی خروج نیروهای آمریکایی از منطقه و از مجاورت مرزهای ایران، خواسته دائمی تهران بوده که قرار است طی 18‌ماه آینده عملی شود. از طرف دیگر، طالبان به مبارزه با داعش و دیگر گروه‌های تروریستی مستقر در افغانستان متعهد شده که فشار کنونی روی دوش نیروهای امنیتی ایران در مرزهای شرقی را کاهش خواهد داد. آتش‌بس فراگیر و آغاز گفت‌وگوهای بین‌الافغانی نیز در نهایت به بازگشت ثبات به افغانستان منجر خواهد شد؛ اتفاقی که یکی از نخستین پیامدهای آن بازگشت بیش از 3میلیون آواره افغان ساکن در ایران به کشورشان است.

ملا عبدالغنی برادر؛ از زندان اسلام‌آباد تا میز مذاکره
طالبان در سال 1994پایه‌گذاری شد و «ملا عبدالغنی برادر» معروف به «ملابرادر آخوند» یکی از بنیانگذاران این گروه بود. او که 52ساله است، حدود 8سال در پاکستان زندانی بود و اواخر سال 2018میلادی آزاد شد. ملا برادر در سال 2001یعنی زمانی که آمریکا به افغانستان حمله کرد، معاونت وزیر دفاع طالبان بود. سقوط طالبان باعث فرار سران طالبان به پاکستان شد. آنها در پاکستان «شورای کویته» که مهم‌ترین تشکل رهبری طالبان به شمار می‌رود را راه‌اندازی کردند. ملا برادر رئیس این شورا بود. گفته می‌شود که خواهر ملا برادر همسر ملاعمر، رهبر پیشین طالبان بوده و خواهر ملا عمر نیز همسر ملا برادر است. دستگیری ملا برادر در سال 2010توسط نیروهای امنیتی پاکستان، گفت‌وگوهای پشت پرده میان طالبان و دولت افغانستان را متوقف کرد. آزادی او در سال 2018و پیوستنش به گفت‌و‌گوهای طالبان با آمریکا، خون تازه به رگ مذاکرات بود. زندانی سابق اسلام‌آباد، اکنون مذاکره‌کننده ارشد طالبان بود که در نهایت پای توافقنامه تاریخی صلح با آمریکا را نیز امضا کرد.