وداع با حمل‌ونقل بنزینی

رضا کربلائی _ روزنامه‌نگار

بیژن زنگنه، وزیر نفت که این روزها از خارج زیر فشار تحریم‌های نفتی است و در داخل زیر ضربه استیضاح، دیروز از سیاست‌ تازه‌اش برای تغییر سبد مصرفی سوخت خودروها در خیابان‌ها و جاده‌های ایران رونمایی کرد. وزارت نفت در بسته سیاستی تازه‌اش نشان داده قصد دارد ضمن تغییر الگوی مصرف سوخت در داخل، از فشار بنزین و اثرات نرخ آن بر تورم و سبد معیشت مردم بکاهد. به این ترتیب، به‌تدریج، سی‌ان‌جی جایگزین بنزین و ال‌ان‌جی جایگزین گازوئیل خواهد شد.
به گزارش همشهری، 1.5میلیون خودروی بنزین‌سوز در حال تردد در خیابان‌های شهرهای ایران دوگانه‌سوز می‌شود. این بخشی از سیاست دولت برای کاهش آلودگی هوا و صرفه‌جویی در مصرف بنزین و تلاش برای جایگزین کردن این فراورده استراتژیک در سبد صادراتی ایران است، تا از این طریق بخشی از کسری درآمدهای ارزی به سبب تحریم‌های صادرات نفت خام جبران شود. گامی بلند در قالب سیاستگذاری‌های وزارت نفت ایران که با مشارکت بانک ملت به اجرا درمی‌آید و هدف آن تبدیل خطر وابستگی ایران به واردات بنزین در آینده، به فرصتی تازه برای صادرات است. این تصمیم پس از آن به تصویب شورای اقتصاد رسید که دولت برای مهار رشد مصرف بنزین به سهمیه‌بندی و افزایش قیمت بنزین اقدام کرد. به گفته بیژن زنگنه وزیر نفت، با اصلاح قیمت بنزین، حالا اجرای طرح دوگانه‌سوز کردن خودروها توجیه اقتصادی پیدا کرده است.

صرفه‌جویی به نفع صادرات
مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی ایران می‌گوید: برآوردهای اولیه نشان می‌دهد با اجرای طرح دوگانه‌سوز کردن خودروهای بنزینی به‌خودروهای دوگانه‌سوز و اجرای سهمیه‌بندی بنزین، دست‌کم ایران می‌تواند سالانه 1.8میلیارد دلار از محل صادرات این فرآورده درآمد ارزی داشته باشد و میزان مصرف بنزین کشور به میزان تولید فعلی 3پالایشگاه اصفهان، آبادان و تهران کاهش خواهد یافت؛ یعنی 32میلیون لیتر در روز.

تأمین منابع از کجا؟
حالا اصلی‌ترین پرسش این است که تامین مالی این پروژه چگونه خواهد بود و آیا متقاضیان دوگانه‌سوز کردن خودروها باید پولی پرداخت کنند؟ محمد بیگدلی، مدیرعامل بانک ملت، میزان اعتبار برای اجرای این طرح را 6500میلیارد تومان برآورد و تأکید می‌کند این میزان اعتبار از طریق منابع داخلی بانک یادشده در اختیار شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی قرار می‌گیرد و متقاضیان این طرح نه پولی پرداخت خواهند کرد و نه به مراجعه به شعب بانک ملت نیازی هست.

گام نخست؛ حمل‌ونقل عمومی
به گزارش همشهری، طرح جدید دولت با محوریت وزارت نفت، رویکرد عبور از حمل‌ونقل تمام بنزینی در حمل‌ونقل کشور دارد و در نخستین گام قرار است تمام خودروهای بنزینی فعال در بخش حمل‌ونقل عمومی ازجمله تاکسی‌ها، وانت‌بارها و سایر وسایط نقلیه بنزین‌سوز، دوگانه‌سوز شود و سوخت اصلی آنها به گاز سی‌ان‌جی تغییر کند، موضوعی که بیژن زنگنه وزیر نفت از آن به‌عنوان سوخت ملی ایران یاد و تأکید می‌کند سوخت ملی ما، سی‌ان‌جی است.

پسابنزین
یک‌ماه پس از اجرای طرح جنجالی سهمیه‌بندی و افزایش قیمت بنزین، حالا دولت به فکر اصلاح الگوی مصرف بنزین است؛ از یک سو تلاش دارد تا از یارانه بنزین کم کند و از سوی دیگر با کاهش دادن میزان مصرف آن، راه را برای صادرات بنزین فراهم سازد، زیرا به گفته زنگنه ساخت پالایشگاه بسیار گران است و راه‌حل مدیریت مصرف سوخت را نباید فقط در ساخت پالایشگاه‌ها جست‌وجو کرد. موضع‌گیری زنگنه نشان می‌دهد شاید برای نخستین بار، مرد شماره یک وزارت نفت ایران به جای افزایش عرضه انرژی، سیاست مدیریت تقاضا را در سرلوحه دستور کار خود قرار داده که نخستین علامت آن، متنوع کردن سبد مصرف انرژی‌ فسیلی در ایران است.

جزئیات تفاهمنامه
تفاهمنامه تامین مالی طرح توسعه و تولید کارخانه‌ای و کارگاهی خودروهای دوگانه‌سوز بین شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران و بانک ملت در حالی دیروز در حضور وزیر نفت به امضا رسید که براساس آن 6هزار و 500میلیارد تومان از منابع بانک یادشده برای گازسوز کردن دست‌کم یک میلیون و 464هزار خودروی عمومی بنزینی، در ظرف 15‌ماه آینده دوگانه‌سوز خواهند شد و اصل و سود این تسهیلات از محل صرفه‌جویی در مصرف بنزین وانت‌بارها، تاکسی‌ها، ون‌ها و مسافربرهای شخصی پرداخت می‌شود.

کاهش فشار مصرف بنزین و گازوییل
وزیر نفت گفت: با اجرای این طرح، ۶ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان پول خالص در داخل کشور هزینه می‌شود و برای انجام آن حتی یک قطعه نباید وارد کشور شود، با اجرای آن، تقاضای خرید تجهیزات، قطعات و خدمات همگی داخلی هستند. به گفته او، این طرح فقط برای خودروهای عمومی است، اما با توافقی که وزارت نفت با سازمان استاندارد انجام داده، راه را برای کسانی که می‌خواهند خودروهایشان را با هزینه خودشان گازسوز کنند، بازکرده‌ایم. زنگنه با بیان اینکه راه‌حل مسئله سوخت را نباید فقط در ساخت پالایشگاه جست‌وجو کرد، گفت: ساخت پالایشگاه بسیار بسیار گران است و برای هر بشکه تصفیه نفت خام حداقل ۲۰ هزار دلار در یک پالایشگاه متعارف باید سرمایه‌گذاری شود، یعنی با فرض یک پالایشگاه ۳۰۰ هزار بشکه‌ای که مازوت آن حتی زیر ۱۰درصد نیاید، ۶ میلیارد دلار باید هزینه شود که تا 5سال نیز زمان می‌برد و فقط ۲۵ درصد آن بنزین خواهد بود. وزیر نفت با اشاره به اینکه سوخت ملی ایران، سی‌ان‌جی است، زیرا گاز فراوان داریم و همه‌جا شبکه‌های گاز ایجاد شده، تأکید کرد: باید هرچه بیشتر فناوری استفاده از سی‌ان‌جی را در کشور بالا ببریم تا سوخت درست‌تر مصرف و استاندارد آن مراعات شود و تعداد خودروهای سی‌ان‌جی‌سوز بیشتری داشته باشیم. این یکی از کارهایی است که می‌تواند فشار مصرف بنزین و حتی نفت و گاز را کاهش دهد.

32میلیون لیتر صرفه‌جویی در روز 
علیرضا صادق‌آبادی، معاون وزیر نفت در امور پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی هم در این مراسم با بیان اینکه پس از اجرای طرح مدیریت مصرف سوخت در آبان‌ماه، مصرف روزانه بنزین ۲۲میلیون لیتر کاهش یافته است، افزود: با احتساب ۱۰میلیون لیتر کاهش از محل گازسوز کردن خودروهای عمومی، این رقم در مجموع به روزانه ۳۲ میلیون لیتر می‌رسد که با تولیدات 3پالایشگاه بزرگ تهران، آبادان و اصفهان برابر است که سرمایه احداث آنها بسیار هنگفت خواهد بود. به گفته معاون وزیر نفت، تسهیلات بلاعوض اختصاص یافته به‌خودروهای سدان به ازای هر دستگاه ۳۳۰دلار، برای تاکسی ون ۵۲۰دلار، برای وانت سبک ۴۱۰دلار، برای وانت سنگین ۴۲۰ دلار و برای مسافربر شخصی ۲۴۵دلار بوده و سقف تعهدهای دولت هم در بازپرداخت اصل و فرع وام ۶هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان است.

کاهش آلودگی هوا و مصرف بنزین
مدیرعامل بانک ملت هم با تأکید بر اینکه ۷۰ درصد آلودگی هوا ناشی از تردد خودروهای درون‌شهری است، دوگانه‌سوز کردن خودروها را راه‌حل مؤثری برای افزایش کیفیت هوا اعلام کرد و گفت: کاهش آلودگی هوا، افزایش صادرات از محل کاهش مصرف بنزین و کاهش هزینه مصرف‌کننده ازجمله فواید مثبت امضای این تفاهمنامه است. بیگدلی افزود: شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی با کارگاه‌های تبدیل و کارخانه‌های خودروساز، منابع بانک را در اختیار این شرکت‌ها و کارخانه‌ها قرار می‌دهد و به محض دوگانه‌سوز شدن خودروها، از محل درآمدهای حاصل از صادرات بنزین، اصل و فرع وام را بازپرداخت می‌کند، بنابراین مردم درگیر فرایند پیچیده وام گرفتن و... نخواهند شد.


  بیژن زنگنه، وزیر نفت: سی‌ان‌جی به جای بنزین به سوخت ملی ایران تبدیل می‌شود و به جای گازوئیل از ال‌ان‌جی در حمل‌ونقل جاده‌ای استفاده خواهد شد
*میزان صرفه‌جویی بنزین با دوگانه‌سوز شدن خودروهای عمومی و سهمیه‌بندی بنزین به میزان تولید بنزین 3پالایشگاه آبادان، اصفهان و تهران برآورد شده است
*با اصلاح قیمت بنزین، حالا اجرای طرح دوگانه‌سوز کردن خودروها توجیه اقتصادی پیدا کرده است.
* باید فناوری استفاده از سی‌ان‌جی با هدف کاهش فشار مصرف بنزین و نفت گاز افزایش یابد.
  علیرضا صادق‌آبادی ، معاون وزیر نفت: درآمد ارزی ناشی از صرفه‌جویی 32میلیون لیتر بنزین در روز، سالانه دست‌کم 1.8میلیارد دلار خواهد بود
*پیش‌بینی می‌شود مازاد بنزین صرفه‌جویی شده جایگزین صادرات نفت ایران شود
مدیرعامل بانک ملت: متقاضیان دوگانه‌سوز کردن خودروها نیازی به مراجعه به شعب بانک ملت ندارند
*6500میلیارد تومان از منابع داخلی بانک ملت برای اجرای طرح اختصاص می‌یابد و بازپرداخت اصل و سود آن توسط دولت تضمین شده است