فروش اموال بانک‌ها از طریق بورس کالا

فروش 17هزار میلیارد تومان از اموال مازاد بانک‌ها آغاز شده و به گفته رئیس سازمان بورس و معاون وزیر اقتصاد، قرار است امکان حراج الکترونیکی این اموال در بازار فرعی بورس کالا نیز فراهم شود. برآورد می‌شود ارزش کل اموال مازاد بانک‌ها دستکم 100هزار میلیارد تومان باشد.
به گزارش همشهری، یکی از عوامل ناترازی بانک‌ها، مطالبات غیرجاری و اموال مازاد بانک‌هاست؛ بر همین اساس بانک‌ها از سال94 تاکنون موظف شده‌اند اموال مازادشان را بفروشند اما در طول این سال‌ها موفقیت چندانی به‌دست نیامده است؛ چراکه بخش قابل‌توجهی از دارایی‌های مازاد بانک‌ها مربوط به املاک و مستغلات بوده که در سال‌های گذشته به‌علت وجود رکود در بازارمسکن، فروش آنها سخت شده بود.
 برخی اطلاعات نیز نشان می‌دهد که بانک‌ها چندان در این کار جدی نبوده‌اند و بر همین اساس پانزدهم تیرماه سال‌جاری، فرهاد حنیفی، معاون نظارت بانک مرکزی از مجازات مدیران بانک‌هایی که تا پایان سال۹8 عملکرد قابل‌قبولی در خروج از بنگاه‌داری و واگذاری اموال مازاد نداشته ‌باشند، خبر داد. همچنین براساس قانون رفع موانع تولید بانک‌هایی که همچنان به بنگاه‌داری و افزایش دارایی‌های خود اصرار می‌کنند باید بیش از ۲۸درصد مالیات بر دارایی‌های خود بپردازند.
با وجود این موانع به‌نظر می‌رسد اکنون شرایط برای فروش اموال مازاد بانک‌ها فراهم است. محمدعلی دهقان، معاون وزیر اقتصاد در این‌باره می‌گوید: ازسال گذشته با توجه به رونق یافتن بازار املاک‌، فضا برای فروش این اموال فراهم و تسهیل شده است. با این سخنان به‌نظر می‌رسد دیگر بهانه‌ای برای فروش اموال مازاد بانک‌ها باقی نمانده؛ ضمن اینکه ظرف روز‌های گذشته نیز سامانه‌ای برای این کار راه‌اندازی شده تا شاید دوباره فروش این اموال از سر گرفته شود. قرار است از طریق این سامانه اموال مازاد ۱۸بانک دولتی و مشمول اصل۴۴ فروخته می‌شود.

اموال مازاد بانک‌ها چقدر است
طبق گزارش وزارت اقتصاد، حدود ۱۵هزار ملک مازاد در سامانه ثبت شده که ۸ هزار ملک قابل واگذاری، حدود ۵ هزار ملک تخلیه شده است و حدود ۷هزار واحد هم متصرف و معارض دارد که قابلیت واگذاری ندارد.
مجموع اموال و دارایی‌های مازاد بانک‌ها به حدود۱۰۰هزار میلیارد تومان می‌رسد که در مرحله نخست قرار است ۱۷هزار میلیارد تومان از این اموال به فروش برسد که شامل املاک تجاری، مسکونی، صنعتی و کشاورزی مانند کارخانه، دامداری، باغ، هتل و حتی شعب بانکی است.
۵۲درصد از این املاک مسکونی است واستان مازندران با ۱۱.۳ درصد بیشترین سهم را از کل املاک تملیکی در اختیار دارد. همچنین بانک ملی ایران نیز با ۱۴درصد سهم عمده این اموال را به‌خود اختصاص داده است.
این بانک در کنار بانک‌های کشاورزی، ملت و صادرات بیش از نیمی از اموال مازاد را در اختیار دارند. همچنین در میان این املاک ۲۵۰شعبه بانکی نیز برای فروش وجود دارد که به‌دلیل ادغام و تکلیف بانک‌ها برای کاهش تعداد شعب خود تعطیل شده است.
در میان املاک مازاد بانک‌ها، یک‌هزار و ۲۴۶کارخانه تعطیل و ۲۷۷واحد دامداری وجود دارد.
براساس گفته فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی تاکنون 7هزار میلیارد تومان از دارایی‌های مازاد بانک‌های دولتی واگذار شده است که از این میان 4هزار میلیارد تومان آن مربوط به واگذاری سهام و بنگاه‌ها و 3هزار میلیارد تومان آن مربوط به اموال تملیکی است.

فروش املاک مازاد از طریق بورس کالا
همزمان با راه‌اندازی سامانه فروش املاک مازاد بانک‌ها قرار است با هماهنگی انجام شده، این املاک از طریق بورس کالا به حراج گذاشته شود. بر همین اساس روز گذشته شاپور محمدی، رئیس سازمان بورس گفت: بورس کالا از سال ۹۱ پلتفرمی را طراحی کرد که حراج‌های تک محصولی در آنجا اتفاق می‌افتد؛ به‌طور معمول کالاهایی که در بورس کالا پذیرش می‌شوند کالاهای همگن هستند که به دفعات هم مورد معامله قرار می‌گیرند اما در مورد املاکی که بانک‌ها دارند، قرار است معامله یک‌بار انجام شود که این امکان در بورس کالا وجود دارد.
محمدی ادامه داد: در بورس کالا، دستورالعمل و مقررات لازم برای میزبانی از املاک مازاد بانک‌ها وجود دارد تا از یک سو، سرمایه‌گذاران برای خرید املاک بانک‌ها به مکانی رسمی، شناخته شده و رقابتی همچون بورس کالا مراجعه کنند و از سوی دیگر این امکان را  برای بانک‌ها نیز فراهم می‌کند تا املاک خود را به‌صورت کاملا شفاف به فروش برسانند.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: این رویداد، فرصتی مناسب برای بانک‌ها و بازار سرمایه است تا افرادی که می‌خواهند در املاک سرمایه‌گذاری کنند به بازاری رسمی و شفاف یعنی بورس کالا مراجعه کنند. در این بین مزیت همزمان این اتفاق آن است که علاوه بر آزاد شدن منابع بانک‌ها به شکلی شفاف و رقابتی، یک گزینه جدید برای سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه نیز به میزبانی بورس کالا اضافه می‌شود.
وی با بیان اینکه امیدواریم به‌زودی شاهد معامله نخستین ملک مازاد بانکی در بورس کالا باشیم، گفت: شفافیت معاملات بورس کالا از هرنوع معامله در بازارهای مختلف و غیررسمی بیشتر است و رشد هرچه بیشتر معاملات در بورس کالا بر شفافیت اقتصاد کشور می‌افزاید.

حراج در بورس کالا تا پایان آذر 
عباس معمارنژاد، معاون امور بانکی وزیر امور اقتصادی و دارایی هم با بیان اینکه این اموال مازاد می‌تواند از انواع زمین، ساختمان، کارخانه، باغ یا کارگاه‌ها باشد، گفت: تا پایان‌ماه جاری امکان حراج الکترونیکی این اموال در بازار فرعی بورس کالا نیز فراهم می‌شود.
تسهیل دسترسی مردم به اطلاعات املاک قابل واگذاری بانک‌ها و تسهیل فرایند فروش و مزایده‌های برخط، از ویژگی‌ها و اهداف سامانه اموال مازاد بانک‌هاست که درخواست‌های خرید این اموال از طریق شرکت فروش اموال مازاد بانک‌ها موسوم به فام پیگیری می‌شود.
به گفته وی براساس مذاکرات صورت گرفته با سازمان بورس، تا پایان‌ماه جاری امکان حراج آنلاین این املاک در بازار فرعی بورس کالا فراهم می‌شود. علاوه براین امکان استفاده از نرم‌افزارهای بورس کالا نیز به شرکت فام (فروش اموال مازاد بانکی) داده شده است.
به گفته معمارنژاد در این سامانه عموم مردم نیز می‌توانند نسبت به خرید دارایی‌هایی نظیر واحد مسکونی یا واحدهای تجاری و سایر املاک اقدام کنند.