نالیدن از بدبختی مُد شده است

دکتر اسماعیل امینی|طنزپرداز،  شاعر و مدرس دانشگاه:

یکی از شگردهای زرنگی، تظاهر به فقر و گرفتاری است. اگر ناله نکنی،  اگر از قرض‌ها و قسط‌هایت حرف نزنی،  اگر از درآمد کم و هزینه زیاد زندگی‌ات گلایه نکنی، زرنگ نیستی.

 چون کاری می‌کنی که مردم خیال کنند،  نفست از جای گرم درمی‌آید و داری پول پارو می‌کنی و از آن بدتر اینکه پشت سرت شایعه می‌سازند که نکند این هم به یکی از روش‌های مفت‌خوری و زد و بند و درآمدهای نامتعارف دست یافته است؟

تظاهر به زهد و فقر،  هم از بقایای تفکر خانقاهی و متاع دکان آنهاست و هم شگرد برخی دکان‌داران سوداگری و سودجویی است برای گریز از توقعات اطرافیان و بستنِ دهانِ رقیبان و مصون ماندن از حسادت و چشم زخم.

 از تبعات این رسم ناپسند،  یعنی نالیدن از نداری و تهیدستی،  این است که در این روزها که بهار و نوروز در راه است و طبعاً زمان شادی و شیرین کامی است از در و دیوار شکایت و گلایه و ناخرسندی می‌بارد.

انگار هیچ حرفی مهم‌تر از این نیست که بگوییم همه‌‌چیز گران و درآمد‌ها کم است.

اما شگفتی این است که روی دیگرِ این سکه،  تفاخر و تظاهر به برخورداری و گسترش تجملات است. یاد گرفته‌ایم که در زندگی اجتماعی و در محیط کار و رسانه،  از فقر و بدبختی و جیب‌های خالی‌مان حرف بزنیم و در جمع‌های خصوصی و خانوادگی،  کاری کنیم که مهمانان متوجه بشوند که فرش و مبل و دکوراسیون خانه‌مان،  تازه عوض شده و لباس عیدمان از مارک‌های گرانقیمت است و ماشین‌مان فول آپشن است و ویلایی را که روی شالیزارهای شمال ساخته‌ایم،  با بهترین لوازم و مصالح،  تجهیز کرده‌ایم و الان 10برابر قیمتِ 2سال پیش خریدار دارد. این تفاخر و به تعبیر دیگر پُزدادن،  بخش دیگری از همان جهان‌بینی مبتنی بر زرنگی است. دوستان و خویشاوندان شما باید بدانند که چقدر زرنگ هستید.

زمین یک خانواده کشاورز را چند سال قبل به قول خودتان،  مفت خریده‌اید و با زرنگی تمام،  مجوز ساخت ویلا گرفته‌اید و حالا قیمت آن زمین ده‌ها برابر شده و شما از این همه زرنگی،  خوش به حال‌تان شده است.

در ایام نوروز،  در هر جمعی که بنشینید،  کمابیش با این رفتار و گفتارِ متناقض مواجه می‌شوید؛ نالیدن از اوضاع و ابراز نارضایتی از کسب و کار و شغل و درآمد و گلایه از گرانی و در عین حال گزافه‌گویی از زرنگی‌ها و خریدها و سفرها و ماشین و زمین و خانه و لباس و مبل و پرده و سکه و ارز و جراحی زیبایی و... چه مایه ماخولیای دیگر.