بازآفرینی شهری در گرو مشارکت همگانی

 بازآفرینی شهری چند سالی است که به یکی از دغدغه‌های اصلی مسئولان تبدیل شده است. بافت فرسوده شهری، علاوه بر این‌که می‌تواند هنگام وقوع حوادث، عامل فاجعه باشد، در شرایط عادی نیز خطری برای جان شهروندان است. به گزارش ایرنا، 1007 هکتار بافت فرسوده در استان وجود دارد که بیشترین آن مربوط به بیرجند مرکز استان است. برای بررسی آخرین وضعیت شهر، ستاد بازآفرینی شهری بیرجند با حضور معاون وزیر راه و شهرسازی تشکیل جلسه داد.


سهم خراسان جنوبی پرداخت می‌شود

معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل بازآفرینی شهری ایران گفت: 3۷۰۰ میلیارد تومان از صندوق توسعه ملی کشور برای بازآفرینی شهری برداشت شده و وجوه آن در اختیار است. «سید محمد پژمان» در حاشیه نشست ستاد بازآفرینی شهری خراسان جنوبی در جمع خبرنگاران افزود: از این میزان اعتبار 2۲۰۰ میلیارد تومان در حوزه تسهیلات با بانک وارد عمل شدیم که بانک‌ها نیز از منابع داخلی خود به آن اضافه کردند. وی اظهار کرد: از 1۵۰۰ میلیارد تومان در قالب پروژه‌های بازآفرینی قرار است استفاده شود که ۳۰۰ میلیارد تومان آن سال قبل تخصیص پیدا کرد و بقیه نیز پرداخت می‌شود.

معاون وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: حدود 1۵۰۰ میلیارد تومان در حوزه اجرایی اعتبار وجود دارد و برای ۸۰ درصد باقیمانده سهم خراسان جنوبی تا پایان شهریور، موافقت‌نامه‌ها مبادله و سهم مورد نظر به استان تخصیص می‌یابد. این مسئول با بیان این‌که ۷۵۰ پروژه نیمه‌تمام در حوزه بازآفرینی شهری وجود دارد و در اولویت است، گفت: همچنین 1۵۸۰ پروژه مسکن در قالب اقدام مشترک اجرا می‌شود.  پژمان با اشاره به بازدید خود از محله‌های هدف در شهر بیرجند اظهار کرد: در حوزه اجرای پروژه‌های روبنایی و همچنین زیرساختی برای مناطق هدف طرح بازآفرینی شهری در استان خراسان جنوبی به نظر می‌رسد وضعیت خوب است،

اما در حوزه نوسازی که موضوع اصلی این بافت‌ها در قالب واحدهای مسکونی است، نشانه‌های امیدوارکننده‌ای وجود نداشت که نیازمند مشوق و همکاری بیشتر دستگاه‌های اجرایی و مردم هستیم. وی افزود: امیدواریم سیاست‌های کارآمدتر برای این محدوده‌ها همراه با طرح‌های اجرایی و اقتصادی تهیه شود که سرمایه‌گذاران بخش خصوصی با اطمینان به این سیاست، به میدان وارد شوند. معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل مدیرعامل بازآفرینی شهری گفت: بافت‌های فرسوده تاریخی و غیر تاریخی قبلا کانون فعالیت شهرها بودند و باید با تغییر و تحولات زندگی مردم، روزآمد می‌شدند، اما این مهم اتفاق نیفتاده است. امروز با حفظ هویت این بافت‌ها باید راه‌هایی برای حل مشکلات آنان پیدا کنیم. 

این مسئول با تاکید بر لزوم ایجاد دسترسی و تسهیل حمل‌و‌نقل در معابر و خیابان‌های محله‌های هدف بازآفرینی شهری ادامه داد: در این مناطق کمبود سرانه خدماتی وجود دارد و باید شهرداری‌ها و دولت در این خصوص زمین‌های مناسبی در اختیار بگیرند و به خدمات اختصاص دهند.  پژمان اظار کرد: باید ضعف‌های بافت‌های فرسوده و سکونتگاه‌های غیر رسمی شناسایی و راه حل‌های منطبق بر خصوصیات این محله‌ها با حفظ هویت آنان تهیه شود، همچنین با تعامل مستقیم و نزدیک با مردم و سرمایه‌گذاران، خروجی کاملا اجرایی و اقتصادی باشد تا مردم اطمینان کنند و با تسهیلات و مشوق‌ها تحقق بازآفرینی شهری را شاهد باشیم. 


سکونتگاه‌های غیر رسمی

«مهدی جعفری» مدیر کل راه و شهرسازی خراسان جنوبی با اشاره به این‌‌که بازآفرینی شهری چند سالی است در کشور مورد توجه قرار گرفته است، گفت: سال‌های اخیر خدمات خوبی در بخش زیربنایی و روبنایی استان انجام شده است.  وی اظهار کرد: در خراسان‌ جنوبی انبوه‌سازان تمایلی برای ساخت‌و‌ساز در محله‌های هدف بازآفرینی شهری ندارند. این مسئول با اشاره به این‌که ۲۲۵ هکتار از سکونتگاه‌های غیر رسمی استان در بیرجند وجود دارد، افزود: محله‌های هدف بازآفرینی در شهر بیرجند ۶۵۴ هکتار، بافت فرسوده ۴۹۱ هکتار و ۱۳۶ هکتار بافت تاریخی در مرکز استان وجود دارد. 

 جعفری بیان کرد: ۱۱۰ هزار نفر جمعیت 7 شهر استان است که در محله‌های هدف بازآفرینی شهری سکونت دارند. وی با بیان این‌که سال گذشته ۴۰ میلیارد تومان اعتبار برای بازآفرینی شهری در استان در نظر گرفته شد، تصریح کرد: ۲۰ درصد این اعتبار به استان تخصیص پیدا کرد. مدیر کل راه و شهرسازی استان گفت: سال گذشته پروژه‌های بازآفرینی شهری به استان واگذار شد که ۴۲ پروژه در دست اجراست و ۲۱ پروژه به مناقصه رفته اما اجرایی نشده است. این مسئول بیان کرد: اعتبار در نظر گرفته شده برای ۲۱ پروژه، ۱۲ میلیارد تومان و مجموع اعتبار برای ۶۳ پروژه ۳۳ میلیارد تومان بوده است. 

جعفری با بیان این‌که برای بازآفرینی شهری تسهیلات به متقاضیان پرداخت می‌شود، گفت: تا سال ۱۴۰۰ حدود 1۷۶۰ واحد سهمیه استان است اما با توجه به شرایط سخت اقتصادی، مردم از این طرح استقبال خوبی نکردند. با توجه به شرایط مالی نامناسب مردم درخواست در نظر گرفتن یارانه ساخت یا طولانی شدن دوران مشارکت برای استان را داریم. وی ادامه داد: در استان با همکاری ستاد فرمان امام خمینی(ره) قرار است هزار واحد مسکونی ساخته شود که ۸۵۰ واحد سهم بیرجند است. این مسئول با اشاره به ارزش پایین املاک در بافت‌های فرسوده افزود: حدود ۲۵ درصد جمعیت مراکز استان و شهرهای پر جمعیت در وضعیت بدمسکنی هستند و باید مردم بیش از پیش به ساخت مسکن نو تشویق شوند. 


مشارکت مردم نیازمند بسته‌های تشویقی 

استاندار خراسان جنوبی گفت: اگر بناست که مردم در طرح‌های بازآفرینی شهری مشارکت کنند باید بسته‌های تشویقی در نظر گرفته شود. «محمد صادق معتمدیان» افزود: ۳۳ درصد جمعیت 7 شهر خراسان جنوبی در محله‌های هدف بازآفرینی شهری زندگی می‌کنند.وی با اشاره به وجود برخی عقب افتادگی‌ها در این مناطق اظهار کرد: برای اجرای موفقیت‌آمیز طرح‌های مد نظر نیازمند توجه بیشتر و سیاست‌های تشویقی هستیم. استاندار خراسان جنوبی گفت: 7 شهر خراسان جنوبی که محله‌های هدف بازآفرینی شهری دارند، بازدید شده‌اند و محله به محله و کوچه به کوچه را بررسی کردیم و مشخص شد وضعیت مناسبی وجود ندارد. 

معتمدیان با اشاره به ایجاد فضای دوقطبی بین محله‌های شمال و جنوب شهر بیرجند اضافه کرد: محله‌ها کمترین امکانات ورزشی و شهری را دارا هستند. وی با بیان این‌که میزان مشارکت مردم در اجرای طرح‌های بازآفرینی شهر کم است، افزود: امیدواریم بعد از آسیب‌شناسی شاهد تحرک در این حوزه باشیم. استاندار خراسان جنوبی اظهار کرد: در بودجه ۹۷ فقط ۲۰ درصد اعتبارات بازآفرینی تخصیص یافت که امیدواریم با تخصیص ۱۰۰ درصدی در سال 98 بتوانیم اعتبار بیشتری جذب کنیم. این مسئول ادامه داد: بخش مدیریت استانی انگیزه برای کار در حوزه بازآفرینی شهری را دارد و با نیازسنجی انجام شده تلاش می‌کنیم از ظرفیت‌های ملی نیز برای رفع مشکلات استفاده کنیم. 

معتمدیان، نبود زیرساخت‌ها در مناطق بافت‌های ناکارآمد را یادآور شد و گفت: انتظار داریم برای توانمند شدن و توجیه اقتصادی این مناطق خراسان جنوبی در سطح کشور متفاوت دیده شود.وی به وضعیت درآمد مردم در مناطق هدف بازآفرینی شهری اشاره کرد و افزود: برخی مشکلات سبب مشارکت نکردن مردم شده که انتظار می‌رود طرح‌ها بازنگری شوند. استاندار خراسان جنوبی بیان کرد: طرح‌های جدید با دیدگاه متفاوت از گذشته به سازمان برنامه و بودجه ارائه شود تا شاهد استقبال بیشتر مردم از این طرح‌ها باشیم. 

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی نیز با اشاره به وضعیت معیشتی مردم در این مناطق گفت: یکی از تاکیدهای وزارت راه و شهرسازی تعادل‌بخشی در مناطق هدف بازآفرینی شهری است. «سیدکمال‌الدین میرجعفریان» اظهار کرد: اگر هماهنگی و همدلی بین دستگاه‌های اجرایی وجود داشته باشد می‌توان تهدیدهای موجود در این محله‌ها را به فرصت تبدیل کرد. وی افزود: به جای تغییر کاربری اراضی کشاورزی یا تسطیح تپه‌ها می‌توان سکونتگاه‌های غیررسمی و بافت‌های فرسوده را به محل مناسبی برای سکونت و ساخت‌و‌ساز تبدیل کرد. این کار از هدررفت هزینه‌ها برای ایجاد فضاهای جدید در خارج شهرها نیز جلوگیری می‌کند. 

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی با تاکید بر لزوم نگاه ویژه به طرح جامع محله‌های هدف بازآفرینی شهری بیان کرد: با مشارکت سازمان ملی زمین و شرکت عمران و مسکن می‌توان بخشی از این محله‌ها که قابلیت سکونت دارند را تملک و با ایجاد ارزش افزوده به ارتقای سرانه‌ها و تعادل‌بخشی کمک کرد. وی بر ایجاد مشوق‌های جدید تاکید کرد و گفت: در این راستا می‌توان ضابطه کلی برای تراکم ساخت در این مناطق مشخص کرد. کاهش نرخ سود دوران مشارکت و فروش اقساطی با مدت طولانی‌تر، اختصاص یک میلیارد تومان به مرمت محور خواجه‌ها در بافت تاریخی بیرجند، توجه بیشتر به محله سردشت فردوس، استفاده از تعاونی‌های مسکن موفق استان در پروژه‌های بازآفرینی شهری، تحلیل مجدد گسل‌های شهر بیرجند برای رفع موانع توسعه شهر از جمله درخواست‌ها و پیشنهادهای مطرح شده در این نشست بود.