گلایه خوزستانی‌ها از فرسودگی ناوگان حمل‌ و نقل عمومی

علیرضاشریفی | اهواز- خبرنگار:


همزمان با افزایش جمعیت و پرتردد شدن خیابان‌ها در جوامع امروزی، نیاز به حمل ‌و ‌نقل عمومی سریع، ایمن و مطمئن بیش از گذشته احساس می‌شود. گفته می‌شود بهتر است به جای استفاده از خودرو شخصی و رانندگی در ترافیک سنگین یک تاکسی بگیرید یا اتوبوس سوار شوید، اما مشکل از آنجا آغاز می‌شود که شهروندان برای استفاده از ناوگان حمل ‌و ‌نقل عمومی با تاکسی‌ها و اتوبوس‌های فرسوده مواجه می‌شوند یا این‌که وقت زیادی از زمان روزانه خود را برای جابه‌جایی با این وسایل نقلیه می‌گذرانند.

کمبود شدید تاکسی و اتوبوس و فرسودگی بخش زیادی از ناوگان حمل ‌و ‌نقل عمومی در شهرهای خوزستان، به خصوص اهواز، سبب ایجاد مشکلات زیادی برای شهروندان شده است. پروژه قطار شهری اهواز در دهه 80 به منظور کاهش مشکلات حوزه حمل ‌و ‌نقل عمومی کلید زده شد، اما با گذشت بیش از یک دهه از عمر این پروژه، هنوز صدای سوت قطار در تونل‌ها شنیده نشده است و حتی مدیران شهری هم از راه‌اندازی آن در زمانی نزدیک مایوس هستند.
 

ریل‌باس به کمک می‌آید

تاخیر در بهره‌برداری از پروژه مترو اهواز و مشکلات پیش روی آن سبب شده است شورای شهر برای افزایش راندمان حمل‌ و‌ نقل عمومی به سمت سیستم‌های جایگزین برود. شهردار اهواز یکی از این سیستم‌ها را ریل‌باس می‌داند که شهرداری اهواز با استفاده از وجود 30 کیلومتر خطوط ریلی در سطح شهر به دنبال جا‌به‌جایی مسافران است. «موسی شاعری» می‌گوید: ریل‌باس با ظرفیت حدود ۳۶۰ نفر در مسیرهای پرتردد شهری اهواز کار جابه‌جایی مسافران را انجام می‌دهد. وی معتقد است که موفقیت این طرح مشروط به فرهنگ‌سازی و استقبال شهروندان است.


کمبود تاکسی و اتوبوس

گسترش طولی شهر اهواز، کمبود تنوع در وسایل حمل ‌و ‌نقل عمومی و فرسوده بودن بخش زیادی از ناوگان فعلی سبب شده است تاکسی‌های درون‌شهری و اتوبوس بیشترین کاربرد را در جا‌به‌جایی مسافران داشته باشند. رئیس کمیسیون حمل‌ و ‌نقل شورای شهر اهواز با بیان این‌که اکنون حدود 220 اتوبوس وظیفه جابه‌جایی مسافران را بر عهده دارند، می‌گوید: بر اساس استانداردهای کلان‌شهرها، تعداد این اتوبوس‌ها باید به هزار دستگاه برسد.

«رحیم کعب‌عمیر» اظهار می‌کند: کمبودها سبب شده است زمان معطلی مسافران در ایستگاه‌های اتوبوس زیاد باشد و در روزهای تابستان فقط 40 تا 50 هزار سفر درون‌شهری با اتوبوس‌های خط واحد انجام شود. وی ادامه می‌دهد: در فصل زمستان و هم‌زمان با آغاز کار مدارس، این آمار به 70 تا 80 هزار سفر در شبانه‌روز می‌رسد.

کعب‌عمیر بیان می‌کند: همچنین 1169 تاکسی ساماندهی شده شهری در اهواز وجود دارد که حدود 700 دستگاه تاکسی به دلیل فرسودگی باید از رده خارج شوند. این عضو شورای شهر اهواز معتقد است که در حوزه تاکسی، اهواز برای رسیدن به استانداردهای یک کلان‌شهر باید دارای 10 تا 12 هزار دستگاه خودرو ساماندهی‌شده باشد. البته از سال 85 تا امسال فقط 1500 مسافربر شخصی ساماندهی شده‌اند.


منابع مالی محدود

معاون امور عمرانی استاندار نیز درباره وضعیت حمل‌ و ‌نقل عمومی خوزستان می‌گوید: آمارها نشان می‌دهد که از 76 شهر خوزستان فقط 10 شهر دارای ناوگان اتوبوسرانی هستند و درمجموع 449 اتوبوس در این شهرها فعالیت می‌کنند که برای جمعیت این شهرها عدد کوچکی است.

«فاضل عبیات» می‌افزاید: بنا بر این آمار، 216 دستگاه اتوبوس متعلق به بخش‌خصوصی هستند. همچنین بیشترین تعداد اتوبوس‌های فعال را به ترتیب اهواز، آبادان و ماهشهر دارند.  وی اظهار می‌کند: شهرداری شهرهایی مانند آبادان، بندرامام(ره)، چوئبده، خرمشهر و مسجدسلیمان هنوز نتوانسته‌اند بخش خصوصی را برای سرمایه‌گذاری و ورود به حوزه ناوگان حمل‌ و‌ نقل عمومی متقاعد کنند. در شوشتر و شهر زهره هندیجان بار اتوبوسرانی بر عهده بخش خصوصی است.

عبیات می‌گوید: در حوزه تاکسیرانی نیز 16 هزار و 934 تاکسی سازماندهی‌شده و خورشیدی در حال فعالیت هستند. البته شهرهای کوچک باز هم در این آمار حضور فعال ندارند. در 49 شهر خوزستان دیدن تاکسی‌های زرد امری غیرممکن است.

معاون امور عمرانی استاندار با اشاره به این‌که منابع مالی دولت محدود است، بیان می‌کند: در سال‌های گذشته دولت از طریق بازسازی برخی اتوبوس‌ها به شهرداری‌ها کمک کرده است، اما شهرداران برای توسعه حمل ‌و ‌نقل عمومی نباید منتظر دولت باشند و باید خودشان برای جذب بخش خصوصی اقدام کنند.


افزایش نرخ کرایه با وجود فرسودگی تاکسی و اتوبوس

 برخی از کارشناسان معتقدند تحول ناوگان حمل ‌و ‌نقل عمومی خوزستان زمانی میسر می‌شود که مسئولان مدیریت شهری بتوانند زنجیره حمل ‌و‌ نقل عمومی را به صورت کامل کنند. در غیر این صورت، بخش زیادی از حقوق ماهانه شهروندان به جیب برخی از شرکت‌های حمل ‌و ‌نقل عمومی می‌رود، بدون این‌که شهروندان از وضعیت حمل ‌و ‌نقل عمومی رضایتی داشته باشند.

«احمد شریعت‌خواه» کارشناس حمل‌ و ‌نقل در این رابطه به خبرنگار ما می‌گوید: اهواز در زمینه ناوگان حمل ‌و‌ نقل عمومی وضعیت مناسب‌تری نسبت به سایر شهرهای خوزستان دارد، اما باید توجه کرد که مطالعات مربوط به طرح حمل ‌و‌ نقل شهر اهواز مربوط به سال 85 می‌شود، یعنی دوره‌ای که جمعیت این کلان‌شهر 100 هزار نفر کمتر از جمعیت فعلی بود و هنوز مناطقی مانند ملاشیه و عین‌دو به محدوده خدمات شهری اهواز ملحق نشده بودند.

وی می‌افزاید: با وجود این همه کمبود و فرسودگی، هر سال شاهد افزایش نرخ کرایه تاکسی و اتوبوس در نقاط مختلف استان هستیم. برخی شهروندان معتقدند روند افزایش کرایه‌ها به گونه‌ای است که گویا قرار است مردم بار تاکسیرانی را به دوش بکشند.
***
 در سال جاری وضعیت به صورتی شده است که شهروندان با کمبودهای شهری به خصوص در زمینه حمل‌ و‌ نقل عمومی مواجهند. در این میان مدیریت شهری از ابلاغ نشدن اعتبار توسط دولت‌ گلایه می‌کند و دولت نیز جیب‌های خالی‌اش را به شهرداری‌ها نشان می‌دهد و از آنها می‌خواهد به دنبال جذب بخش خصوصی برای توسعه حمل ‌و‌ نقل عمومی باشند. با وجود این، بخش خصوصی هم گره موجود در حوزه حمل ‌و ‌نقل را باز نمی‌کند و همچنان وقت و پول شهروندان با خودروهای فرسوده و کمبود ناوگان حمل و نقل عمومی هدر می‌رود.