خبر و تأثیرات مستتر

شهلا کاظمی‌پور ـ  جامعه‌شناس

 خبر، بسته‌ای اطلاعاتی است که در روزگار ما در گستره‌ای وسیع منتشر و پیگیری می‌شود.  مدتی پس از انتشار تحلیل‌ها و بررسی‌های آثار آن فروکش می‌کند و بسته دیگری جایگزین آن می‌شود.  مدت زمان مطرح شدن خبر و واکاوی‌های مربوط به آن هم بستگی به اهمیت و ارتباط آن با سایر رخدادها دارد. اما آیا وقتی در رسانه‌ها خبری از گردونه اطلاع‌رسانی خارج و بازتاب‌های رسانه‌ای آن تمام می‌شود، دیگر اثربخشی و بازتاب ندارد؟ واقعیت این است که معمولاً اخباری که لایه‌های مختلف جامعه را درگیر می‌کند- مثل اتفاقات اقتصادی – حتی پس از پایان انعکاس آن در رسانه‌ها تأثیر مستتر خود را تا مدت‌ها حفظ می‌کند. از سوی دیگر وقتی گزینش اخبار طوری باشد که مخاطبان بیشتر در جریان نوع مشابهی از رخدادها باشند، هر خبر، اخبار پیشین مربوط به خود را یادآوری می‌کند. طبیعی است که هر رسانه‌ای ناگریز از گزینش است و نمی‌تواند همه اخبار ریز و درشت را که گاهی اعلام خلاصه آنها هم می‌تواند ساعت‌‌ها طول بکشد، بازتاب دهد. از این رو گزینش اخبار کاری لازم است اما به هیچ‌وجه ساده نیست. در انتخاب اخبار همان‌طور که مهم و به‌روز بودن مورد نظر است، باید ساختار سنی، جنسی،‌ تحصیلاتی و اجتماعی مخاطبان هم در چینش آن رعایت شود. همچنین انتخاب متوازن اخبار منفی و مثبت موجب می‌شود تا تأثیر بهتری داشته باشد. گاهی به نظر می‌رسد که بازتاب اخبار منفی در اولویت است و مثلاً به جای اینکه از 8 خبر 4 خبر مثبت باشد این نسبت 7 به یک است. همان‌طور که اشاره شد اخبار تأثیرات پیدا و البته پنهانی در جامعه دارد و نبود توازن می‌تواند تأثیرات مستتر آن را نامطلوب کند.