مزارعی که برق کرمانشاه را می‌بلعند

فاطمه کمانی|  کرمانشاه- خبرنگار :


این روزها استخراج ارزهای دیجیتال به موضوعی جدی در کشور تبدیل شده است، چراکه افزایش قابل توجه مصرف برق را به همراه دارد. استخراج ارزهای دیجیتال به یک کسب‌وکار پردرآمد برای عده خاصی تبدیل شده است. این کسب‌وکار با مصرف زیاد برق با استفاده از سخت‌افزارهایی به نام «ماینر» انجام می‌شود و سودهای چند میلیونی نصیب افراد می‌کند.

 نکته قابل توجه در استخراج ارزهای الکترونیکی که معروف‌ترین آنها بیت‌کوین است، افزایش مصرف برق است. به گونه‌ای که شایع شده مصرف برق مورد نیاز برای استخراج این ارز‌ها معادل چندین برابر مصرف یک سال یک منزل مسکونی است، گرچه بسیاری از این شایعات چندان هم درست نیستند. به گفته کارشناسان، یکی از دلایلی که برای گرایش به استخراج بیت‌کوین در استان‌ کرمانشاه مطرح می‌شود‌، بیکاری است. 

بیشترین مزارع در مناطقی راه‌اندازی می‌شوند که برق مورد نیاز آنها با قیمتی کمتر از سایر نقاط تمام می‌شود. مانند مناطق کشاورزی، دامداری‌ها و سوله‌های صنعتی. دستگاه‌ استخراج ارزهای دیجیتال به‌راحتی قابل تهیه است و در شبکه‌های مجازی مختلف آگهی‌های خرید و فروش آن مشاهده می‌شود. در استان کرمانشاه نیز نگرانی از وجود این مزارع و مصرف برق در حوزه صنعت و کشاورزی زیاد شده و اخیرا تعدادی از این مزارع در استان کشف شده است. از همین رو، شرکت توزیع برق استان کرمانشاه نظارت خود را برای برخورد با این مزارع افزایش داده است. 


صنعتی بدون اشتغال‌زایی 

استفاده از برق یارانه‌ای تقریبا همان نکته‌ای است که کارشناسان دیگر هم بر آن تاکید می‌کنند. «خسرو صادقی» جامعه‌شناسی است که در زمینه بیت‌کوین تحقیقات زیادی کرده است. او در‌این‌باره به همشهری می‌گوید: این خطر وجود دارد که مالکان واحدهای راکد به جای این‌که صنعت خود را رونق دهند و احیا کنند، روی استخراج بیت‌کوین متمرکز شوند و از تولید و اشتغال‌زایی بازمانند. خطر دیگری که چندان دور از ذهن نیست، گران شدن تعرفه برق است. تکرار استخراج بیت‌کوین که به دلیل برق ارزان رونق دارد می‌تواند موجب گران شدن برق شود. در نتیجه تولیدکنندگان و مشترکان خانگی ضرر می‌کنند.


این کارشناس ‌تصریح می‌کند: نظام اعتباری و مالی در غرب پس از دوران صنعتی و عموما در کنار کارخانه‌های تولیدی شکل گرفت و در واقع کارخانه‌های تولیدی پشتیبان این نظام مالی بودند. اما در حال حاضر ارز دیجیتال بدون داشتن پشتوانه تولیدی و در دوران رکود اقتصادی ایران استخراج می‌شود و یک نظام مالی بدون پشتوانه است که در درازمدت منجر به کاهش میزان اشتغال، افزایش نابرابری اقتصادی و آسیب‌های اجتماعی می‌شود. در شرایط کنونی به‌جز سود برای افرادی خاص هیچ نفعی برای عموم مردم نخواهد داشت. توجه به نمودارهای بیت‌کوین هم نشان می‌دهد که اعتبار آن به‌شدت نوسان دارد و بی‌ثبات است.  


برخورد پلیس با مزارع بیت‌کوین 

اخیرا 3 مورد از مزارع استخراج ارز دیجیتالی در کرمانشاه شناسایی و تجهیزات آن ضبط شد. فرمانده انتظامی استان کرمانشاه از کشف 3 مزرعه استخراج ارز دیجیتال بیت‌کوین و 156 دستگاه استخراج این ارزها در کرمانشاه خبر می‌دهد. «علی‌اکبر جاویدان» می‌گوید: پس از اطلاع پلیس آگاهی استان از وجود 2 مزرعه استخراج ارز دیجیتال، کارآگاهان رسیدگی به موضوع را در دستور کار قرار دادند.

به گفته این مسئول، در تحقیقات گسترده پلیس آگاهی کرمانشاه 2 مزرعه شناسایی و 126 ماینر کشف شد. جاویدان اضافه می‌کند: طبق نظر کارشناسان ارزش مالی دستگاه‌های کشف شده به 11 میلیارد ریال می‌رسد. فرمانده انتظامی استان کرمانشاه همچنین از دستگیری 2 متهم در این رابطه خبر می‌دهد. وی می‌گوید: این افراد با استفاده از برق صنعتی ارزان‌قیمت به فعالیت سودجویانه می‌پرداختند.

فرمانده انتظامی استان همچنین از کشف ۳۰ دستگاه استخراج ارز دیجیتال (بیت‌کوین) در شهر کرمانشاه به ارزش 3 میلیارد ریال خبر می‌دهد. سردار جاویدان می‌افزاید: پس از اطلاع ماموران پلیس شهرستان کرمانشاه مبنی بر این‌که شخصی در شهرک صنعتی بیستون به نگهداری و استفاده غیرقانونی از دستگاه‌های استخراج ارز دیجیتال اقدام می‌کند، رسیدگی به موضوع در دستور کار قرار گرفت.

وی ادامه می‌دهد: ماموران پاسگاه چالابه رسیدگی به موضوع را در دستور کار قرار داده و با استفاده از شگردهای پلیسی موفق به شناسایی متهم و کشف ۳۰ دستگاه استخراج ارز دیجیتال شدند.  فرمانده انتظامی استان کرمانشاه یادآوری می‌کند: طبق نظر کارشناسان، ارزش بیت‌کوین‌های کشف شده به 3میلیارد ریال می‌رسد.  وی در ادامه از دستگیری یک نفر و معرفی وی به دستگاه قضایی برای سیر مراحل قانونی و صدور حکم لازم خبر می‌دهد.

جاویدان یادآوری می‌کند: با افرادی که چنین اقدامات سودجویانه‌ای انجام دهند برخورد خواهد شد.


بیت‌کوین  چیست؟

بیت‌کوین یک ارز دیجیتال است که از سال 2009 از سوی شخص یا گروهی ناشناس با نام «ساتوشی ناکاموتو» عرضه شد. غیرمتمرکز و بدون واسطه بودن یکی از دلایل محبوبیت این ارز دیجیتال در جهان است. کل حجم بیت‌کوین 21 میلیون است که تا امروز حدود 17 میلیون با دستگاه‌های استخراج ارز یا ماینر ‎برداشت شده است. یک میلیون بیت‎کوین هم در اختیار ساتوشی ناکاموتو است و حدود 3 میلیون بیت‌کوین دیگر برای برداشت باقی مانده است؛ یعنی با در نظر گرفتن 72 هزار کیلووات برق برای تولید هر بیت‌کوین، 216 میلیارد کیلووات برق دیگر باید صرف استخراج بیت‌کوین‌های باقی‌مانده شود.


تشدید نظارت برای جلوگیری از فعالیت مزارع

 مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق کرمانشاه نیز از تشدید نظارت برای جلوگیری از فعالیت مزارع استخراج ارز دیجیتال یا بیت‌کوین در این استان خبر می‌دهد. «امیدعلی مرآتی» با اشاره به مطرح شدن موضوع فعالیت مزارع استخراج ارز دیجیتال که برخی استان‌‌های کشور با آن مواجهند و باعث افزایش قابل توجه مصرف برق می‌شود، می‌گوید: بر اساس دستور وزارت نیرو نظارت‌‌ را در این زمینه تشدید کرده‌ایم و در صورت مشاهده مواردی از فعالیت‌های استخراج ارز دیجیتال، با افراد متخلف برخورد خواهد شد.

مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق استان کرمانشاه با بیان این‌که استخراج ارز دیجیتال به میزان قابل توجهی مصرف برق را افزایش می‌دهد، ادامه می‌دهد: گفته می‌شود مصرف برق استخراج ارز دیجیتال معادل مصرف برق حدود 24 واحد مسکونی در یک سال است.  مرآتی درباره پیامدهای این سوءاستفاده می‌گوید: این میزان مصرف برق هم آسیب جدی به خطوط و تاسیسات برق وارد می‌کند و هم باعث خاموشی خواهد شد.

وی با اشاره به این‌که عمده استخراج ارز دیجیتال در مناطقی انجام می‌شود که برق ارزان‌تری دارند، یادآوری می‌کند: در مناطقی که از برق کشاورزی و صنعتی برخوردارند، بیشترین میزان استخراج ارز دیجیتال را داریم، از همین رو این مناطق در اولویت نظارت قرار دارند، البته بر سایر بخش‌ها حتی بخش خانگی نیز نظارت می‌شود.


  دیدگاه  

بیت‌کوین  و دور زدن تحریم‌ها

 مدیرعامل انجمن بلاک چین ایران درباره ارزش بیت‌کوین به همشهری توضیح می‌دهد: بیت‌کوین شبیه طلا منبعی محدود (حجم بیت‌کوین 21 میلیون است) است و از سوی دیگر با توجه به امنیت، قابلیت جابه‌جایی، سانسور و بلوکه نشدن ارزش خود را حفظ می‌کند و به همین دلیل مانند ارزهای دیگر به پشتوانه‌ای نیاز ندارد. وقتی بانک‌های بین‌المللی واسطه معامله باشند، می‌توانند پول‌ را بلوکه کنند شبیه اتفاقی که برای پول‌های ایران افتاده، اما شبکه بیت‌کوین یک پروتکل برای تبادل ارزش بین 2 نفر بدون نیاز به واسطه است. شبکه‌ای غیرمتمرکز که متولی ندارد و تاکنون هک نشده است.

«محمد شرقی» البته تدوین یک قانون برای این کار را ضروری می‌داند و با اشاره به تحریم‌ها علیه ایران و محرومیت کشور از تراکنش‌های مالی در دنیا معتقد است بیت‌کوین می‌تواند بخشی از این کمبودها را جبران کند؛ مانند آنچه درباره کمک به سیل‌زدگان ایران در فصل بهار رخ داد و اهداکنندگان در سراسر جهان کمک خود را به صورت بیت‌کوین به ایران پرداخت کردند. 

وی البته در پاسخ به نداشتن ساز و کار قانونی این شبکه هم به راهکاری اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: در بسیاری از کشورها قوانینی تعریف شده است و کسی که می‌خواهد پول زیادی را به بیت‌کوین تبدیل کند یا بیت‌کوین بفروشد باید احراز هویت شود. این کار می‌تواند جلو پولشویی‏، قاچاق و تخلفات مالی را بگیرد.

مدیرعامل انجمن بلاک چین ایران در بخش دیگری از صحبت خود به راهکارهای قانونی کردن بیت‌کوین و مصرف برق آن اشاره می‌کند و می‌گوید: ضریب بار برق (میزان برق مصرفی نسبت به برق تولیدشده) در کشور 63 درصد است، یعنی 37 درصد برق تولیدشده بدون استفاده می‌ماند که دولت می‌تواند این حجم را به ماینرها بفروشد. همچنین پیک مصرفی کشور در ماه‌های گرم 60 هزار مگاوات است، اما در فصول سرد این عدد به حدود 25 تا 33 هزار مگاوات می‌رسد و می‌توان اضافه برق تولیدشده را در فصل سرد به ماینرها اختصاص داد. 

طبق اعلام وزارت نیرو، هر سال به طور میانگین تا 7 درصد افزایش مصرف برق را در کشور شاهد هستیم که گویا این اضافه مصرف امسال تولید نشده است و اگر در منطقه‌ای با کمبود برق مواجه شده‌ایم، به همین دلیل است. 
شرقی قیمت پیشنهادشده 7 سنت برای برق ماینرها را ۱۴ برابر بیشتر از قیمت برق صنعتی می‌داند و می‌گوید: این نرخ 4 برابر نرخ برق تجاری، گران‌ترین برق کشور و ۱۴ برابر نرخ برق صنعتی است. دولت باید فعالیت ماینینگ را در قالب فعالیت تجاری یا صنعتی تعریف کند تا این شبکه در آینده به شبکه‌ای زیرزمینی تبدیل نشود.