رأی مثبت مجلس به کلیات بودجه دولت

کلیات لایحه بودجه سال آینده ایران روز گذشته پس از برگزاری یک نشست غیرعلنی در صبح و نشست علنی در بعدازظهر به‌تأیید اکثریت نمایندگان مجلس رسید. در هنگام دفاع محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه تعدادی از نمایندگان صحن علنی را ترک کردند که شائبه آبستراکسیون مخالفان را به‌همراه داشت.

رأی مجلس به بودجه پیشنهادی دولت در شرایطی رقم خورد که فراکسیون‌های سیاسی مجلس پیش از رأی‌گیری درخواست به تعویق افتادن رأی‌گیری و تصمیم‌گیری نهایی در نشست صبح امروز را داشتند، اما این درخواست آنها با مخالفت اکثریت نمایندگان مواجه شد و سرانجام کلیات بودجه با 117رأی موافق، 86رأی مخالف و 8رأی ممتنع از مجموع 212نماینده حاضر در صحن علنی به تصویب رسید. از صبح امروز رسیدگی به تبصره‌های درآمدی بودجه آغاز خواهد‌شد.

به‌گزارش همشهری، صبح دیروز بیژن زنگنه، محمود حجتی و رضا رحمانی وزیران نفت، جهادکشاورزی و صنعت به‌همراه محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه در یک نشست غیرعلنی به برخی چالش‌های پیش روی کشور اشاره و تلاش کردند تا نمایندگان را قانع کنند به کلیات سند دخل و خرج دولت رأی دهند؛ نشستی که البته به‌نظر پرتنش بوده. براساس اخبار منتشر شده برخی نمایندگان از عملکرد دولت ازجمله درخصوص گرانی‌ کالاهای خوراکی و حتی افزایش قیمت خودرو به صراحت انتقاد کردند و با آغاز نشست علنی، موافقان و مخالفان در برابر هم صف‌آرایی کردند. با به صدا درآمدن زنگ آغاز نشست بعد‌ازظهر، جواد کریمی‌قدوسی، نماینده طیف سیاسی پایداری و عضو فراکسیون ولایی مجلس، محمود صادقی از طیف اصلاح‌طلب و عضو فراکسیون امید مجلس به همراه محمد حسن‌نژاد، غلامرضا کاتب و محمد خدابخشی از طیف اصولگرا به مخالفت با بودجه پیشنهادی دولت پرداختند و خواستار رأی منفی مجلس به کلیات بودجه شدند. در مقابل، محمد‌رضا‌تابش از چهره‌های اصلاح‌طلب و عضو فراکسیون امید و غلامرضا تاجگردون، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس به همراه علی اسدی، عین‌الله شریف‌پور و اردشیر نوریان به‌عنوان موافق با رد کلیات بودجه و تصویب آن به‌صورت 2 و 3دوازدهم به‌شدت مخالفت کردند.

پالس چهره‌های اصولگرا
اظهارنظر محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس و از چهره‌های اصولگرا پس از نشست غیرعلنی در گفت‌وگو با خبرنگاران نشان می‌داد احتمال رد کلیات لایحه بودجه چندان دور از انتظار نیست؛ زیرا بخشی از نمایندگان طیف اصولگرا با همراه کردن تعدادی از نمایندگان اصلاح‌طلب ازجمله محمود صادقی و مصطفی کواکبیان و دل بستن به رأی نمایندگان دارای گرایش سیاسی مستقل، امیدوار بودند تا لایحه بودجه پیشنهادی دولت را خط بزنند. پورابراهیمی گفته بود پیشنهاد ما این است بودجه را به‌صورت «2دوازدهم» و «3‌دوازدهم» تصویب کنیم.

بودجه تک سقفی یا 2سقفی
با آغاز مذاکرات نمایندگان، محمدمهدی مفتح، سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه خبر داد: دولت لایحه بودجه98 را با 1703هزار میلیارد تومان به مجلس ارائه کرده و پیشنهاد داده درصورتی که منابع عمومی نسبت به ارقامی که در متن لایحه پیش‌بینی شده اضافه‌تر وصول شود و همچنین اجازه برداشت از صندوق توسعه ملی داده شود، می‌توان تا 40هزار میلیارد تومان به سقف لایحه بودجه اضافه کرد. او افزود: در نهایت کمیسیون تلفیق بودجه در یک سقف گزارش را با مبلغ 1739هزار میلیارد تومان تصویب و تقدیم صحن علنی مجلس کرد.

رویارویی موافقان و مخالفان
دقایقی بعد نوبت به جواد کریمی‌قدوسی نماینده طیف پایداری رسید. او اعلام کرد: لایحه بودجه پیشنهادی دولت با اهداف قانون برنامه ششم توسعه در اکثر موارد مغایرت دارد یا نسبت به آنها بی‌توجه است. او در ادامه با ردیف کردن آمارها و اعلام درصدهای مختلف از ناهمخوانی بودجه سال آینده با برنامه ششم توسعه به استناد گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس از بیژن زنگنه به‌صورت علنی و محمدجواد ظریف به شکل ضمنی انتقاد و تأکید کرد: آقای زنگنه بیاید و گزارش دهد که در 6سال گذشته به چند کشور از شرکای سنتی ایران، بابت توسعه نفت و گاز رفته است. توجه او به اروپا و شرکت‌های اروپایی بود. در چین، هند، کره‌جنوبی، روسیه و ترکیه آقای زنگنه کم‌کارترین وزیران بود.

اما نخستین موافق، علی اسدی‌کرم نماینده شهر بابک بود که گفت: بودجه۹۸ به خوبی با شرایط جدید کشور و درآمدهای واقعی انطباق دارد. او از همکاران خود خواست به‌گونه‌ای عمل کنند که از منابع موجود حداکثر استفاده را ببرند. در مقابل محمود صادقی نماینده اصلاح‌طلب، به‌عنوان مخالف بودجه صحبت کرد و از شفاف نبودن آن سخن گفت و افزود: در سال آینده احتمال وجود کسری بودجه 100هزار میلیارد تومانی می‌رود اما دولت سعی کرده در لایحه بودجه واقعیت را پنهان کند و مصلحت دیده صادرات نفت را بیش از مقدار واقعی پیش‌بینی کند. در مقابل عین‌الله شریف‌پور نماینده مدافع گفت: بودجه سال آینده دور از افراط و تفریط است.

محمد حسن‌نژاد در انتقاد از بودجه مدعی شد؛ درصورت واقعی کردن قیمت بنزین می‌توان حقوق کارمندان را 3برابر کرد. او تأکید کرد: اگر پولی نیست هیچ‌کس نخورد و اگر هست همه دور هم بخورند، درحالی‌که کل یارانه به‌اندازه‌ رانت وارد‌کننده گوشت و سلطان سکه نیست. در ادامه محمدرضا تابش از نمایندگان اصلاح‌طلب که به‌نظر می‌رسید خطر رد کلیات بودجه را احساس کرده بود هشدار داد رد کلیات بودجه به افزایش 20درصدی حقوق کارمندان آسیب می‌رساند.

او افزود: این بودجه صرفا یک سند مالی نیست، بلکه رد کلیات از نظر امنیت ملی حائز اهمیت است. غلامرضا کاتب، نماینده اصولگرا در واکنش به اظهارات تابش گفت: نباید بحث تخصصی بودجه را به بحث امنیت ملی گره بزنیم، بعد بگوییم چون امنیت ملی است رأی دهیم. او افزود:‌ لایحه‌ای که به کمیسیون تلفیق داده شده دارای ۱۷۱بند بوده که به ۲۴۳بند افزایش یافته است، در همین مورد ۴هزار پیشنهاد نمایندگان در سامانه ثبت شده، همه اینها با فشار دستگاه‌های اجرایی انجام شده، اگر قرار باشد دولت لایحه بیاورد و بعد از آن دستگاه‌های اجرایی بخواهند بندهای مربوط به‌خود را اضافه کنند که کاری پیش نمی‌رود. اردشیر نوریان، نماینده شهرکرد هم خطاب به کاتب پاسخ داد: رد کلیات بودجه سیگنال منفی به جامعه است.
آخرین نماینده مخالف بودجه محمد خدابخشی بود که سخن کریمی‌قدوسی را به‌نوعی تکرار و تأکید کرد: بودجه98 با احکام برنامه ششم منطبق نیست.

هشدار مطهری به عواقب رأی منفی
در این زمان علی مطهری که ریاست جلسه دیروز را بر عهده داشت هشدار داد: طبق آیین‌نامه جدید، اگر کلیات بودجه رأی نیاورد، بودجه به دولت می‌رود و دولت باید ظرف مدت 2هفته، بودجه سالانه یا چند دوازدهم را ارائه دهد که ممکن است عواقب داخلی یا خارجی داشته باشد. پس از این پالس مطهری، غلامرضا تاجگردون، رئیس کمیسیون تلفیق به‌عنوان آخرین موافق پشت تریبون قرار گرفت و گفت: افزایش قیمت بنزین به افزایش تورم منجر می‌شود. او گفت: دولت گفته می‌خواهد ۱۴میلیارد دلار به کالاهای اساسی دهد؛ اگر ما با این مخالفت کنیم چطور می‌توانیم با فشار مردم روبه‌رو شویم؟ اگر کلیات رد شود همه‌‌چیز به سال۹۷ برمی‌گردد.

   پاسخ نوبخت و آبستراکسیون پنهانی مخالفان
تذکرات برخی نمایندگان قبل از دفاع نوبخت از بودجه98 اما قابل تأمل بود تا جایی که از یک‌سو مصطفی کواکبیان از طیف اصلاح طلب مخالفت خود را آشکار کرد و از سوی دیگر حمیدرضا حاجی‌بابایی هم از طیف اصولگرا تلاش کرد تا جلوی رأی مثبت به کلیات بودجه گرفته شود و حتی با اشاره به نشست غیرعلنی صبح مجلس گفت: آقایان دولت آمدند مصیبت عاشورا را برای ما خواندند. در چنین شرایط ملتهب و سرنوشت‌سازی محمدباقر نوبخت به دفاع روی آورد و گفت: پیام رد بودجه به مردم داخلی و دشمنان خارجی و بازار ارز، پیام خوبی نخواهد بود. او خطاب به منتقدان دولت و مخالفان بودجه هشدار داد: رفت و برگشت لایحه بودجه از مجلس به دولت، چهره‌ای بحرانی از اقتصاد ایران به جهان نمایش می‌دهد و رسانه‌های بیگانه منتظر این رفتار مجلس هستند. این اظهارنظر نوبخت با خروج برخی نمایندگان مجلس از صحن علنی همراه شد؛ تا جایی که به‌دلیل عدم حد نصاب نمایندگان احتمال توقف مذاکرات قوت گرفت اما در این هنگام بود که علی مطهری از نمایندگان‌خواست جلسه را ترک نکنند زیرا برخی دوستان می‌خواهند رأی‌گیری نشود و آبستراکسیون کنند.
نوبخت اما آب پاکی روی دست نمایندگان مخالف ریخت و به استناد دستور رهبری برای اصلاح ساختار بودجه تأکید کرد: مقام معظم رهبری موضوع اصلاح ساختار بودجه و نظام مالی را به شورای مالی هماهنگی اقتصادی سپرده؛ این موضوع به بودجه سال98 ارتباطی ندارد. پس از آن بود که کلیات بودجه98 تصویب شد اما دقایقی بعد، محمد دهقان نایب‌رئیس فراکسیون ولایی مجلس مدعی شد: پیامی از بیرون از مجلس برای اعضای فراکسیون امید ارسال شده که به کلیات لایه بودجه رأی مثبت دهند. او با تأیید اینکه اعضای فراکسیون نمایندگان ولایی نیز با تصویب کلیات بودجه مخالف هستند، گفت: تلاش تعدادی از اعضای فراکسیون امید برای آبستراکسیون جلسه علنی برای جلوگیری از رد کلیات لایحه بودجه نیز به‌جایی نرسید. راستی چه کسانی دنبال آبستراکسیون بودند؛ اصلاح‌طلب‌ها یا اصولگراها؟