حمله پمپئو به ایران و اوباما

مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا پنج‌شنبه شب، در یک سخنرانی جنجالی در قاهره، سیاست‌های کلی دولت دونالد ترامپ در خاورمیانه را تشریح کرد و ضمن حمله شدید به باراک اوباما، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، سیاست‌های او و ایران را عامل ناآرامی در خاورمیانه معرفی کرد.

به‌گزارش نیویورک‌تایمز، پمپئو در این سخنرانی که بازخوردهای منفی فراوانی در داخل و خارج از آمریکا داشت، از شروع دوران تازه‌ای از حضور آمریکا در خاورمیانه صحبت کرد و گفت که کشورش با وجود تصمیم ترامپ برای خروج نیروهای آمریکایی از سوریه، سیاستی فعالانه‌تر را در خاورمیانه پی خواهد گرفت.

او درباره سیاست مهار ایران صحبت کرد و از متحدان آمریکا در منطقه خواست تا ایران را بیش از گذشته منزوی کنند. با این حال وعده‌های پمپئو درباره تغییر سیاست آمریکا در خاورمیانه به‌شدت مبهم و فارغ از جزئیات بود؛ برخلاف این بخش از صحبت‌های سخنرانی او در دانشگاه آمریکایی در قاهره، او روشن و آشکارا به شخص باراک اوباما و سیاست‌های او در خاورمیانه حمله کرد و او را به‌خاطر «سوءتفاهم‌های بنیادین» درباره منطقه که باعث شد اسلام افراطی دست‌کم گرفته شود سرزنش کرد. پمپئو، بدون اشاره مستقیم، از سخنرانی «یک آمریکایی دیگر»

که 10سال پیش در همین شهر قاهره که در یک دانشگاه دیگر برگزار شد یاد کرد و صحبت‌ها و سیاست‌های او را به باد انتقاد گرفت. پمپئو، ضمن شمردن برخی از اقدامات دولت اوباما که از نظرش تبعات فاجعه‌باری به همراه داشته و منطقه را به شرایط امروز انداخته است گفت: «...هر وقت آمریکا عقب‌نشینی کند، آشوب وارد می‌شود... بگذارید صریح باشم، آمریکا تا زمانی که جنگ علیه تروریسم ادامه داشته باشد، ‌عقب‌نشینی نخواهد کرد... آمریکا نیروی خیر در منطقه است... عصر شرمساری خودساخته آمریکا و سیاست‌هایی که رنج‌های غیرضروری را ایجاد می‌کرد به پایان رسیده است. حالا زمان یک شروع جدید واقعی است.» پمپئو همچنین، بدون اشاره به قتل وحشیانه جمال خاشقجی نویسنده مخالف سعودی در کنسولگری عربستان در ترکیه، از عربستان سعودی به‌خاطر کمک به مقابله با ایران حمایت کرد. او در این سخنرانی، حتی یک‌بار هم از حقوق بشر صحبت نکرد که این مسئله هم با انتقادهای فراوانی همراه شده است.

مهم‌ترین انتقاد به سخنرانی پمپئو البته این است که برخلاف سخنرانی 10سال پیش اوباما که در آن ملت‌های مسلمان مخاطب قرار گرفته بودند تا تصویر جدیدی از آمریکا بعد از 11سپتامبر به آنها ارائه شود، پمپئو فقط شاهزادگان و رهبران خودکامه‌ای را که دهه‌هاست به تداوم نفوذ آمریکا در منطقه و مهار ایران کمک کرده‌اند مخاطب قرار داد.

دن شاپیرو
سفیر پیشین آمریکا در اسرائیل

پمپئو بیشتر دنبال آن بود که پرزیدنت اوباما را در یک سخنرانی با مخاطب خارجی خراب کند نه اینکه تصویر منسجمی از استراتژی آمریکا در خاورمیانه ترسیم کند. مشکل اصلی این سخنرانی، ناهماهنگی میان اهداف و ابزارها بود؛ وعده پایان دادن به‌کار داعش و بیرون کردن ایران از سوریه همزمان با عقب‌نشینی نیروهای آمریکایی و عزم منزوی کردن ایران درحالی‌که آمریکا شرکای بین‌المللی چندانی برای این کار ندارد. گمان من این است که این سخنرانی خیلی زود فراموش می‌شود.

ریچارد هاس
رئیس شورای روابط خارجی آمریکا

پمپئو اهداف بلندپروازانه‌ای را در سخنرانی قاهره بر زبان آورد؛ بیرون کردن نیروهای ایرانی تا آخرین نفر از سوریه، کاهش زرادخانه موشکی حزب‌الله،  کمک به عراق برای اینکه از نفوذ ایران خارج شود و همه اینها  قرار است همزمان با کاهش حضور آمریکا در خاورمیانه اتفاق بیافتد. هیچ سیاستی با چنین اهداف و ابزارهای دور از همی، به موفقیت نمی‌رسد.

مارتین اندایک
عضو شورای  روابط خارجی آمریکا

سخنرانـی پمپئو در قاهـره شرم‌آور بود. چـه بر سر این ایده آمریـکایـی آمـده که می‌گوید سیاست (داخلی) در مرزها متوقف می‌شود؟


آغاز عملیات خروج نیروهای آمریکایی از سوریه
ایالات متحده آمریکا، رسما کار خروج نیروهای نظامی خود از سوریه را شروع کرده است. به‌گزارش نیویورک‌تایمز، یکی از سخنگویان ارتش آمریکا، بدون اشاره به جزئیات عملیات خروج نیروهای آمریکایی از سوریه، عقب‌نشینی سربازان آمریکایی از شمال و شرق سوریه را تأیید کرد. آمریکا نزدیک به 2هزار نیروی نظامی در سوریه دارد که همکاری نزدیکی با نیروهای کرد حاضر در منطقه دارند. دونالد ترامپ، حدود یک‌ماه پیش اعلام کرد که نیروهای نظامی آمریکا از سوریه خارج می‌شوند.

خروج نیروها در حالی شروع شده که جان بولتون مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور آمریکا اخیرا گفته بود: این کار شرایطی دارد که محقق شدن آنها ممکن است ماه‌ها و حتی سال‌ها طول بکشد. گفته می‌شود در اولین مرحله از خروج نیروهای آمریکایی از سوریه، 150 سرباز و چند خودروی زرهی از این کشور خارج شده‌اند.


واکنش‌های عربی به سخنان پمپئو
سخنان جنجالی پمپئو در قاهره واکنش‌های گسترده‌ای در میان رسانه‌ها و نویسندگان عربی نیز به همراه داشت. روزنامه المصریون، وابسته به مخالفان دولت سیسی که از خارج از مصر اداره می‌شود نوشت: پمپئو در این سفر حامل چراغ سبز آمریکا برای سرکوب مخالفان توسط دولت بود. وزیر خارجه آمریکا در جریان مصاحبه مطبوعاتی خود در پاسخ به سؤالی درباره وضعیت زندانیان سیاسی مصر از پاسخ خودداری کرده و گفته بود: برای بررسی مسائل مورد نظر آمریکا به اینجا آمده‌ایم. از سوی دیگر، عبدالله النفیسی، متفکر اسلام‌گرای کویتی با اشاره به بخشی از سخنان پمپئو که در آن از اسلام افراطی انتقاد کرده و خواستار توسعه اسلام میانه‌رو شده بود گفت: قاهره، مرکز فکر جهان اسلام به روزی رسیده که یک نژادپرست ضد‌اسلام در این شهر برای مسلمانان شیوه تفکر و زندگی تعیین می‌کند.

 در مقابل اما جریانات دیگری هم بودند که به‌شدت از حضور پمپئو در قاهره و محتوای سخنرانی او استقبال کردند، به‌ویژه در شرایطی که فشارها در آمریکا علیه رئیس‌جمهور مصر بیشتر از هرزمان دیگری شده است. شبکه العربیه وابسته به دولت عربستان در گزارشی نوشت: پمپئو در سفر خود به کشورهای منطقه، به‌ویژه مصر تلاش کرد بار دیگر بر حمایت آمریکا از متحدان سنتی خود در خاورمیانه تأکید کند. از سوی دیگر، عبدالخالق عبدالله، استاد علوم سیاسی دانشگاه امارات و مشاور پیشین ولیعهد ابوظبی با استقبال از سخنان وزیر خارجه آمریکا درباره اسلام افرطی نوشت: این سخنان بدون شک مقدمه‌ای برای افزایش فشارها علیه ایران و ترکیه خواهد بود.