سال71، سال وعده‌ها و حرف‌های عجیب بوده است

محمدتقی حاجی‌موسی

زیبایی در سادگی است

دهه 70 مثل الان، وسایل ارتباط جمعی و رسانه‌ها این قدر فراگیر نبود. تلویزیون اما تقریبا همه‌گیر شده بود و کم‌کم سیاه وسفیدها به رنگی تبدیل می‌شدند. همان موقع اخباری درباره ماهواره و شبکه‌های خارجی پخش شده بود و چون مردم اطلاعات نداشتند، بعضی مسئولین آنها را سر کار می‌گذاشتند؛ مثلا استاندار همدان یک جایی گفته بود تا یک سال دیگر، همین تلویزیون‌ها می‌توانند از 50کانال ماهواره استفاده کنند و هشدار داده که مردم مراقب باشند. لکن ما از آن موقع تا حالا مدام در حال چک‌کردن کانال 186روی باند VHF هستیم اما هنوز که هنوز است چنین اتفاقی نیفتاده و باید از آقای خرم بپرسیم اطلاعاتش را از کجا می‌آورده.

درد دارید؟

سال71 مردم دوست داشته‌اند همراه با غذایشان آنتی‌بیوتیک هم مصرف کنند و توانسته‌اند رکورد 53میلیون ریال آنتی بیوتیک را از خود به جای بگذارند که داد وزارت بهداشت را درآورده که چرا اینطور می‌کنید؟ خب مردم که مریض نبوده‌اند الکی دارو بخورند. حتما مریض بوده‌اند که دارو خورده‌اند! بعد گفته‌اند در سال71 مردم 80میلیون عدد آمپول هم مصرف کرده‌اند که خب این دیگر واقعا به ملت ربطی ندارد و آن موقع دکترها به‌صورت بای دیفالت به همه مریض‌ها 3تا پنی‌سیلین می‌زدند تا یاد بگیرند دیگر مریض نشوند. این سنت اکنون هم ادامه پیدا کرده است.

ما هم هشدار می‌دهیم

بهمن سال71، روزنامه همشهری از بروز پدیده آلونک نشینی در شهرهای بزرگ به‌خاطر افزایش قیمت مسکن خبر داده و گفته باید مراقب باشیم و مسئولان کاری کنند. جالب این است که این خبر را الان هم می‌شود کار کرد و جالب‌تر اینکه در این 26سال، این معضل هنوز وجود دارد  و آنهایی که آن موقع کارمند و معاون بودند الان مدیر ، نماینده و... شده‌اند و هنوز دارند فکر می‌کنند که چه‌کار باید کرد.

ورزشکاران، دلاوران...

قبلا هم برایتان گفته‌ایم که بعضی از مسئولان ما کودک درون فعالی دارند و دوست دارند گاهی شیطنت کنند تا مردم هم از کسالت دربیایند و خودی تکان دهند. سال71 همین مسئولان به مردم گفتند ذخیره نفت عالی است و برای زمستان نگران نباشید و الکی توی خانه‌تان نفت انبار نکنید. سر سیاه زمستان اما معلوم شد از نفت خبری نیست و مردم به‌ویژه در مناطق سردسیر با پیت نفت توی کوچه و خیابان می‌دویدند تا چهار لیتر نفت پیدا کنند؛ اتفاقی که فضای شهرها را پر از شور و نشاط کرده بود و همه مردان بالای 7سال کشور می‌توانستند در مسابقات ماراتن شرکت کنند.

به علامت نکشیدن سیگار توجه کنید

چقدر در سال‌های قبل مردم کول و باحال بوده‌اند و برایشان مهم نبوده کجا هستند و فضا چطور است و کی کنارشان نشسته! تا سال71 مسافرین هواپیما در داخل کابین سیگار می‌کشیدند! یعنی وقتی هواپیما داشت اوج می‌گرفت و عده‌ای حالت تهوع گرفته بودند، عده‌ای هم داشتند سیگارشان را پک می‌زدند و این حالت در پروازهای طولانی، کابین را شبیه به سونای بخار می‌کرد. چنین وضعی باعث شد مسئولان اعلام کنند از این به بعد در پروازهای بالای 2ساعت کسی نباید سیگار بکشد. منتها چون اغلب پروازهای داخلی ایران زیر 2ساعت بود، سونای دود و بخار در پروازهای داخلی همچنان ادامه داشت و ملت حتی به علامت نکشیدن سیگار توجه هم نمی‌کردند.

پرواز به سمت بی‌نهایت

پاییز سال71، هر کیلو گوشت گوسفندی 464تومان بوده و هر کیلو مرغ 184تومان قیمت داشته است. حالا بعد از 26سال، هر کیلو گوشت گوسفندی 72هزار تومان و هر کیلو مرغ 14هزار و 500تومان است؛ این یعنی طی ربع قرن، قیمت گوشت گوسفند 155برابر و گوشت مرغ 78برابر شده است. از این افزایش نتیجه می‌گیریم که باید خدا را شکر کنیم که مرغ به اندازه گوسفند وحشی نبوده و کمی خودش را کنترل کرده وگرنه می‌توانست الان به 30هزار تومان هم برسد و از مسئولین تشکر می‌کنیم که سودای بلند‌پروازی را از سر مرغ بیرون کردند.

درجه برای آبگرمکنه!

خودروهای امروزی و حتی 100سال پیش همه‌شان جلوی راننده چند تا درجه، عقربه و چراغ دارند که به راننده بفهمانند بنزین،روغن و آب ماشین چه وضعی دارد. در ایران اما معمولا این شکلی بود که اگر آمپر بنزین خراب می‌شد دیگر کسی درست نمی‌کرد و اینقدر می‌رفت تا بنزین تمام شود و از یک نفر بنزین بگیرد و بعد به پمپ بنزین برسد. همین مسئله باعث شده بود در سال 71، تمام‌شدن بنزین و آب بیشترین تأثیر را در «واماندگی» خودروها در بزرگراه‌های تهران و ایجاد ترافیک شدید داشته باشد؛ مسئله‌ای که با 500تومان هزینه باتری‌سازی‌ حل می‌شد ولی کی حال داشت؟

فیوزت نپره!

یکی از بخش‌های جذاب صفحه آخر روزنامه همشهری در اوایل دهه 70، اعلام ساعات خاموشی احتمالی در مناطق مختلف تهران بوده. احتمال این خاموشی‌ها البته معمولا بالای صددرصد بود و موجش محله‌های اطراف را هم می‌گرفت. کلا در دهه 70 و قبل از آن، قطعی برق یک نرمال و جزو روال طبیعی زندگی تلقی می‌شد و برای زندگی در خاموشی کلی آپشن ازجمله سایه بازی وجود داشت.