منطقه آزاد ارس در خط مقدم مقابله با تحریم‌ها

محسن نریمان |   مدیرعامل منطقه آزاد تجاری ارس:


منطقه آزاد ارس نسبت به دیگر مناطق آزاد کشور به خاطر دسترسی راحت‌تر مردم ظرفیت‌های ویژه‌ای در حوزه صادرات مبتنی بر تولید غیرنفتی دارد که نیازمند بازنگری در قوانین است. 
مناطق آزاد نقش اقتصادی مهمی در دوره جدید تحریم‌ها دارند و همه قوانین مصوب در این حوزه، در مرکز پژوهش‌های مجلس به صورت ویژه بررسی می‌شود. در این بررسی‌ها باید نقش موثر مناطق آزاد در شرایط جدید تحریم مورد توجه قرار گیرد. اما ابتدا باید مناطق آزاد شناسایی و از قوانین این مناطق آگاه شد تا با بخشنامه‌هایی که با قوانین این مناطق مغایر است، برخورد شود. 

مناطق آزاد عامل نجات و پویایی در اقتصاد به شمار می‌روند و ایران فعالیت‌های خوبی در مناطق آزاد دارد اما گاهی شرایطی مثل تحریم‌های تحمیل شده بر فعالیت این مناطق هم تاثیر گذاشته است. بر این اساس می‌توان نقش منطقه آزاد در صادرات و تاکید بر صادرات غیرنفتی مبتنی بر تقویت تولید را مورد توجه قرار داد. مبادلات و اقتصاد باید در این مناطق آزادتر شود که نیازمند بازنگری قوانین است تا مناطق آزاد بتوانند اقتصاد پویا داشته باشند. بر همین اساس، باید جلو بخشنامه‌های خودتحریمی گرفته شود به این صورت که مناطق آزاد نیازی به ثبت سفارش نداشته باشند.

در مناطق آزاد ورود کالا آزاد است و این مناطق نیازی به روادید ندارد اما شرایط جدید و تحریم‌ها مناطق آزاد را شامل قوانینی کرده که در این مناطق هم ثبت سفارش صورت بگیرد. آن هم در حالی که تعامل کشورها با واردات و صادرات باید به صورت همزمان صورت بگیرد. واردات نیاز به برنامه‌ریزی دارد و تامین مواد اولیه بسیار مهم است. برخی از افراد فکر می‌کنند فقط صادرات خوب است اما با واردات مواد اولیه و اضافه کردن ارزش افزوده به آنها می‌توان صادرات بیشتری داشت. 

این مناطق مطمئن‌ترین دروازه ورود سرمایه خارجی هستند و دولت در این زمینه بسترهای خوبی برای مناطق آزاد فراهم کرده است. دولت تاکید دارد که در داخل کشور قوانین و مقررات عمومی بین‌المللی را که مغایر استقلال اقتصادی‌مان نیستند پیاده‌سازی کند و نمونه آن‌ پیوستن به FATF است. این اقدام روابط اقتصادی ایران را آسان‌تر می‌کند و در این صورت می‌توان از سرمایه‌های خارجی استفاده کرد. 

از سوی دیگر ایرانیان سرمایه‌گذار خارج از کشور باید شناسایی شوند که در این زمینه کارگروه سفرای کشورهای همسایه منطقه آزاد هم می‌تواند تشکیل شود تا بتوانند به جذب سرمایه کمک کنند. اگر به دنبال کاهش تاثیرپذیری اقتصاد ملی از فشارهای بین‌المللی هستیم، باید سهم کشورهای همسایه را در تجارت برون‌مرزی افزایش دهیم. در این میان مناطق آزاد به دلیل موقعیت جغرافیایی و وجود مرزهای زمینی و دریایی مشترک و فاصله کم دسترسی به کشورهای همسایه با  وجود قوانین تسهیل کننده می‌توانند نقش عمده‌ای در تسهیل شرایط تحریم‌ها داشته باشند.

بعد از تولید و صنعت، صادرات و واردات یکی دیگر از‌ مهم‌ترین مسائل در مناطق آزاد گردشگری است و باید توجه داشت که صنعت توریسم علاوه بر اقتصاد، حوزه فرهنگی را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد که با پیوند میان فرهنگ‌ها نقش بسزایی ایفا می‌کند. توسعه گردشگری خصوصا در مناطق آزاد باعث هویت ملی و امنیت اجتماعی خواهد شد. 

البته از نقش ویژه مناطق آزاد برای اجرای پایلوت برخی طرح‌های ملی نیز نباید غافل شد. این موضوع ریسک‌پذیری این طرح‌ها برای سرزمین اصلی را کاهش می‌دهد و با توجه به ماهیت وجودی مناطق آزاد ریسک اجرای این طرح‌ها در مناطق آزاد با سرزمین اصلی قابل مقایسه نیست.