تئاتر
غیررقابتی برگزارشدن جشنواره حاشیه را کمتر میکند
بهروز غریب‌پور اهمیت جشنواره تئاتر فجر را در اجرای نمایش‌های خوب، جذب تماشاگر جدی و گسترش این هنر می‌داند نه جوایز
بهروز غریب‌پور با «اپرای عروسکی خیام» در بخش مهمان سی‌وششمین‌جشنواره بین‌المللی تئاترفجر حضور دارد؛ نمایشی که سال گذشته به دوره پیشین این جشنواره نرسید. سرپرست گروه تئاترعروسکی «آران» همواره جشنواره تئاتر فجر را بستری برای نشان‌دادن هویت تئاتر ایران دانسته و بودن آن را مفید می‌داند. غریب‌پور از هنرمندانی است که با توجه به عملکرد حرفه‌ای فرهاد مهندس‌پور، -دبیر جشنواره- گرایش این دوره را به سمت تئاتر مدرن و خلاق پیش‌بینی کرده. با غریب‌پور درباره برگزاری جشنواره و ویژگی‌های این دوره، با توجه به شیوه داوری هیأت انتخاب آن، گپ زده‌ایم.
36سال از عمر جشنواره تئاتر فجر می‌گذرد و شما شاهد تمام این دوره‌ها بوده‌اید. آیا این جشنواره تأثیری بر روند تئاتر ایران داشته است؟
مطمئنا یک حرکت بین‌المللی، بی‌ثمر نیست، نخستین تأثیر آن معرفی‌شدن به مخاطب خارجی است که معمولا ایران را با کشورهای عربی اشتباه می‌گیرند. با برگزاری یک جشنواره بین‌المللی کشورهای دیگر می‌فهمند که در ایران تئاتر وجود دارد و جشنواره هم دارد. اگر به همین حداقل فکر کنیم می‌بینیم که با جشنواره فجر اتفاق بزرگی رخ داده و واضح است که برای شناساندن بخشی از فرهنگ و تمدن ایرانی مؤثر بوده.
اما اینکه آیا هرسال برای فعالان تئاتر دارای تبعات مثبت بوده یا نه، باید بگوییم جشنواره مثل یک موجود زنده تابع یک‌سری شرایط بیرونی و درونی است، گاه خیلی موفق و گاه خیلی عادی و بی‌تأثیر بوده اما در مجموع کارنامه و برایند تئاتر فجر مثبت است؛ به‌ویژه دوره‌های آقای اسدی در 2سال گذشته حرکتی بسیار موفق بود، زیرا ایشان به‌دلیل شأن علمی و دلسوزی‌شان نگاه‌های مثبتی داشت. این بار هم‌مطمئنم فرهاد مهندس‌پور با نگاه متفاوتی که دارد می‌تواند بر تفکر و اندیشه داخلی در اهالی تئاتر ایران و مهمانان خارجی مؤثر باشد.
با وجود تمام حدس و گمان‌ها در نهایت دیدیم که در بخش‌های مختلف جشنواره آثار کلاسیک نیز جای گرفته‌اند. فکر می‌کنید تئاترهای منتخب بخش بین‌الملل به چه صورت هستند؟
چون تا‌کنون اطلاعاتی از نمایش‌های این بخش ندارم تنها می‌توانم بگویم که امیدوارم این بار دیگر در بخش آثار خارجی تکیه فقط روی آوانگاردها نباشد. زیرا تئاتر ما نیازمند یک‌سری بدیهیات است. اینطور نیست که مخاطبانمان آثار کلاسیک را به‌صورت کامل دیده باشند که دیگر به نقطه‌ای رسیده باشیم که نیازی به این آثار نباشد و حالا تشنه کارهای مدرن و اولترامدرن باشند.
عملکرد جشنواره را تا به امروز چگونه دیدید؟ مثلا امسال 70 داور کارهای بخش مرور را برگزیده‌اند. این تعدد داور عملکرد مثبتی برای جشنواره است یا خیر؟
متأسفانه به‌خاطر مشغله‌های اجرا و پروژه فیلمسازی خیلی کم از اتفاقات این دوره خبر دارم و جسته و گریخته از این‌سو و آن‌سو شنیده‌ام. اما نکته اینجاست که حتی اگر700داور وجود داشته باشد آیا این 700نفر خود را از قید داوری‌ها و سلیقه‌های تئاتری رها کرده‌اند و مخاطب را مدنظر داشته‌اند؟! البته گلایه‌ای هم از جشنواره امسال دارم؛ عکاس‌هایی که قرار بود تصویر راه‌یافتگان به جشنواره را ثبت کنند می‌گفتند ما کارگردان‌ها جلوی دوربین شکلک دربیاوریم، مسئولان جشنواره باید بدانند این کارها تفاوت ماهوی در تئاتر ایجاد نمی‌کند. شأن هر کارگردانی به کارش هست. این خواسته برخورنده تأثیر منفی روی جامعه تئاتر گذاشته بود.
البته آقای رضاخانی، مدیر هنری جشنواره بابت این اتفاق عذرخواهی و از شیوه اطلاع‌رسانی آن اظهار بی‌اطلاعی کرد و آن را نادرست خواند. جشنواره فجر به‌شدت به سمت جایزه‌ای‌شدن و رقابت بر سر جایزه پیش‌رفته است. آیا این نگاه جایزه‌زده به تئاتر لطمه نمی‌زند؟
خود من در هیچ جشنواره‌ای در بخش مسابقه شرکت نکرده‌ام. اگر به 35دوره گذشته نگاه کنید می‌بینید که صدها نفر در عناوین و حرفه‌های مختلف جایزه گرفته‌اند اما کمتر از 10نفر هم در فضای حرفه‌ای باقی نمانده‌اند. اساسا غیررقابتی برگزارشدن جشنواره حاشیه را کمتر میکند، فکر می‌کنم بهتر است حاشیه‌های مؤثر برای آینده تئاتر داشته باشیم؛ دیدن بهترین تئاتر، داشتن تماشاگر خوب و تئاتر فعال خودش بهترین جایزه است. امیدوارم اهدای جایزه موجب گسست بیشتر در جامعه تئاتر نشود.
اما حتما اهدای جایزه یک تصمیم کارشناسی است. در برخی جشنواره‌ها اهدای جایزه مرسوم است ولی ما فضای خاصی داریم و عده‌ای همیشه در بوق منفی‌بافی می‌دمند. من به‌عنوان یک فعال تئاتری معتقدم مسابقه را باید در میدان عمل و تعداد مخاطب و تأثیر آن ارزیابی کرد نه جایزه‌ای در پایان جشنواره. در مجموع چه جایزه باشد چه نه، چه 700داور داشته باشیم چه 7نفر، مهم‌ترین چیز این میان انصاف است.
در همینه زمینه :
با کارشناس
گشتی در اقتصاد ایران
