اقتصاد، اعدام و...

لیلا شریف

اعدام در صبح 23آبان»؛ این حکم صادر شد تا با اعدام وحید مظلومین و محمداسماعیل قاسمی به‌عنوان اخلالگر، بازار طلا و سکه از تنش‌های پی‌در‌پی فاصله بگیرد. اما حکم اعدام این دوچهره شناخته‌شده بازار سکه، حاشیه‌های بسیاری درپی داشت و هنوز هم بسیاری از اقتصاددانان این شیوه برخورد را راه‌حلی برای نجات بازار نمی‌دانند و معتقدند که این برخورد ضربتی نتیجه مثبتی به‌بار نیاورد. به همین منظور به سراغ چهره‌های اقتصادی مجلس و کارشناسان بازار طلا و سکه رفتیم تا بدانیم ماحصل این برخورد ضربتی برای بازار چه بوده است؟ آیا بازار سکه و طلا طعم آرامش را چشیده است؟


نتایج یک سیاست اشتباه

فاطمه حسینی
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس دهم

با توجه به وظیفه مجلس برای نظارت، حاکمیت قانون در امور اقتصادی اولویت دارد؛ لذا از سال گذشته که مصوبه‌ای مبنی بر پیش‌فروش سکه بدون محدودیت حجم و تعداد و حتی پایین‌تر از نرخ منطقی، آن را با توجیه کاهش التهاب در بازار سکه و ارز اعلام کرد، سؤال کتبی از وزیر اقتصاد در این راستا طرح شد. شاهد این موضوع بودیم که عملا چوب حراج به منابع و ذخایر طلا زده شد. لکن به‌دلیل همزمان‌شدن با موضوع استیضاح وزیر این موضوع در دستورکار قرار نگرفت.

نباید سیاستگذاری را که مکرراً با سعی و خطا سیاستگذاری‌هایی کرده که خسران به کشور وارد کرده، رها کنیم و اجازه دهیم هر سیاست غلطی تصویب و اجرایی شود و در آن سوی میدان وقتی مردم به سیاست‌ها هرچند غلط اعتماد کردند و وارد بازی شدند، آنها را مجازات کنیم. به‌نظر من در این موضوع باید مراقب بود تا آدرس غلط داده نشود. اگر افراد را به صرف شرکت در پیش خرید مجازات کنند، این مجازات قابل پذیرش نیست. قوه قضاییه شفاف توضیح دهد که منشأ پول این افراد برای خرید طلا و سکه دچار اشکال بوده یا رفتارهای دیگری در سال‌های اخیر داشته‌اند که از این رفتارها تفسیر به جرم شده است؟ فراموش نکنیم که این سیاستگذار بوده که سیاست اشتباهی را تصویب کرده و هزینه این سیاست اشتباه به کشور تحمیل شده است. بنابراین سیاستگذاری‌ عقلانی و درست است که می‌تواند نقش اول را در ثبات بازار طلا و سکه بازی کند.



تحت‌تأثیر بازار جهانی

فرشاد عزیزی
کارشناس اقتصادی

دستگیری و بگیروببندها قطعا می‌تواند در کاهش فساد اقتصادی، به‌ویژه در بازار آزاد بی‌انضباط ارز و طلا مؤثر باشد. اما اگر فکر می‌کنیم‌ این دستگیری‌ها می‌تواند یک راهکار برای کاهش نرخ‌ها باشد، در اشتباهیم. قطعا بستن مجاری و کانال‌های فساد لازم است اما مسلما کاهش نرخ‌ها در برهه کنونی نمی‌تواند معلولِ اعدام 2اخلالگر بازار طلا و سکه باشد. گرچه برخورد قهری می‌تواند در کوتاه‌مدت جوی روانی علیه فساد ایجاد کند، اما مفسدین خود را دارای حاشیه‌های امن می‌دانند. با وجود عزم دولت و نظام در برخورد با مفسدین، برخورد آنها باید مبتنی بر فرایندهای علمی اقتصاد باشد و نه صرفا برخوردی قهری و قضایی. ما در دهه 70 هم شاهد بودیم چهره‌ای مانند فاضل خداداد به‌دلیل فساد بانکی اعدام شد. اما آیا دیگر شاهد چنین فسادهایی نبودیم؟ اقتصاد، برخورد و امور قهریه نمی‌فهمد. این روزها 2عامل منجر به کاهش قیمت طلا شده؛ اولا کاهش قیمت ارز، روی کاهش قیمت طلا تأثیر گذاشته است. با اینکه طلا و دلار، 2کالای جانشین هستند، اما در بازار ایران، هر دو در یک جهت رفتار می‎کنند. علت دوم نیز، کاهش جهانی قیمت طلاست. این روزها زمزمه‌های کاهش قیمت طلا تا 1290دلار در هر اونس شنیده می‌شود. این مسئله، روی بازار ایران نیز تأثیر گذاشته است؛ ضمن اینکه ارزش دلار جهانی نیز رو به کاهش است. بر این اساس باید گفت به‌علت اینکه طلا یک نوع کالای گیفن است- یعنی با کاهش قیمت، تقاضای آن کاهش و با افزایش قیمت، تقاضایش افزایش می‌یابد- پیش‌بینی می‌شود تا شوک بعدی به بازار، همچنان روند کاهشی قیمت آن ادامه خواهد یافت.


رفتار پلیسی و سوداگری در بازار

آلبرت بغضیان
اقتصاددان

سیاست‌های غلط بانک مرکزی در حوزه ارز از 20فروردین به سمت پلیسی‌شدن رفت و باعث شد که سوداگری در بازار ارز شروع شود. با تغییر نرخ ارز، به‌دنبالش بازار طلا و سکه هم دچار نوسان شد و در این شرایط بانک مرکزی برای تنظیم بازار، تصمیم به پیش‌فروش سکه گرفت و فضا را برای سوءاستفاده مهیا کرد.

 از نظر من به‌جای آنکه در مرحله آخر با احکام قضایی دست به برخورد با متخلفان بزنند، می‌توانستند در زمان سیاستگذاری، با برنامه درست جلوی چنین اتفاقاتی را بگیرند. هم‌اکنون هم چنین برخورد ضربتی‌ای تأثیری بر بازار نداشت و حتی برای فعالان بازار ریسک کار را بالا برد.


هزینه واسطه‌گری بالا رفت

میثم رادپور
کارشناس بازار طلا و سکه

در مورد وحید مظلومین باید گفت به‌نظرمن جنس برخورد توجیهی نداشت. ما به‌عنوان بازیگر بازار از این اقدام قانع نشدیم. انتظار نداریم که بازار با کارهایی از جنس ترس به سمت آرامش برود. نمی‌شود که هر بار برای آرام کردن بازارهای مختلف چند نفر را اعدام کنیم. این اعتقاد که دلال‌ها باعث افزایش قیمت‌ها شدند، از واقعیت فاصله دارد و اینکه دلال‌ها را عامل اصلی تمام جابه‌جایی‌های بزرگ در بازار طلا و سکه بدانیم، اشتباه بزرگ و به‌دور از انصاف و مبانی قانونی است. اینکه به یک کاسب سکه که حجم تبادلش بالاتر از متوسط بازار بوده است، راحت انگ اخلالگر بزنیم، نمی‌تواند مشکلات اقتصادی را حل و بازار را از تشویش نجات دهد. 

 نباید از آثار نامطلوب چنین حرکات ضربتی‌ای غافل بود، چرا که برخوردهای قهری موجب هراس دیگر واسطه‌ها خواهد شد. یکسری از واسطه‌ها با عنوان مجرمانه اخلالگر و مفسد فی‌الارض محکوم شدند و به این ترتیب هزینه واسطه‌گری برای افرادی که در سلامت کار می‌کنند، بالا رفت و موجب هراس سایر فعالان در این بازار شد. به‌نظر من این جنس اقدامات نه‌تنها آثار مثبت ندارد، بلکه باید منتظر ظهور آثار منفی‌اش در بازار طلا و سکه باشیم.



نقش کمرنگ رفتار قهری

علی کریمی
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس دهم

اقدامات پلیسی و برخورد با کسانی که حجم گسترده‌ای از سکه‌ها را خریداری کردند، نقش کمرنگی در آرام شدن بازار داشت، چراکه بخش عمده تحولات بازار وابسته به تصمیم‌گیری‌های کلی است.

به‌نظر من آرامش بازار ارز بود که توانست بازار سکه را هم تا حدی آرام کند و در مورد بازار طلا هم علاوه بر این نکته، پارامتر قیمت جهانی طلا  هم تأثیر‌گذار بود. واقعیت این است که چنین برخوردهای قهری‌ای شاید نیاز بود اما برای کم‌کردن تلاطم بازار سکه و طلا کافی نبود. برای ایجاد شرایط متعادل و پایدار بازار طلا باید اقدات و تصمیمات اقتصادی گرفته شود و اقدامات پلیسی به‌تنهایی راهگشا نیستند.