مشتریان جدید نفت ایران

بازار جهانی نفت در آستانه اعمال تحریم‌های آمریکا علیه ایران وضع مبهمی پیدا کرده است؛ از یک‌سو عربستان و امارات در واکنش به درخواست‌های بی‌پایان دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا مدعی‌اند خلأ ناشی از کاهش عرضه نفت ایران را جبران کرده‌اند و خبرگزاری رویترز هم از کاهش محسوس صادرات نفت ایران و حتی متوقف شدن صادرات به اروپا خبر داده اما آمار تازه اوپک، کاهش صادرات نفت، ایران به یک میلیون بشکه در روز را تأیید نمی‌کند، در این بین به‌نظر می‌رسد تاکتیک تازه ایران در فروش نفت، تحریم‌کنندگان و تحلیلگران بازار جهانی نفت را دچار سردرگمی کرده است.

چندی پیش رویترز در گزارشی همین ابهام به‌وجودآمده در بازار‌های جهانی نفت را مورد بررسی قرار داد و نوشت: میزان عرضه نفت در بازارهای جهانی تا حدی مبهم است زیرا مقصد 207هزار بشکه در روز از صادرات نفتی ایران در ‌ماه سپتامبر مشخص نیست؛ به‌این دلیل که فرستنده‌ نفتکش‌های ایرانی خاموش بوده است. سایت خبری تحلیلی پلاتس نیز همین موضوع را تأیید کرده و نوشته؛ مورد عجیبی در صادرات نفت ایران مشاهده شده به‌طوری‌که همزمان با کاهش حرکت تانکرهای ایرانی به‌طور رسمی، احتمالا تانکرهای نفتکش ایرانی به‌صورت محموله‌های «شبحی» کار خود را دنبال کرده‌اند. به نوشته این سایت معتبر، احتمال می‌رود ایران برای پنهان کردن مقصد محموله‌های خود فرستنده‌های تانکرها را خاموش کرده باشد.

حالا پس از چند هفته حدس و گمان، اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهوری بخشی از استراتژی تازه ایران در بازار جهانی نفت را فاش و اعلام کرده است: آمریکایی‌ها نمی‌توانند جلوی صادرات نفت ما را بگیرند؛ چون هم مشتریان جدید پیدا کرده‌ایم، هم روش‌های مختلف برای فروش آن.

اطلاعاتی که جهانگیری فاش کرد

معاون اول رئیس‌جمهور که در همایش روز جهانی استاندارد صحبت می‌کرد، گفت: تصمیم مقامات آمریکایی، بستن مسیرهای صادرات نفت ایران و منصرف کردن خریداران است. پیش‌تر بیژن زنگنه وزیر نفت هم این گفته جهانگیری را تأیید کرده و گفته بود مقامات آمریکایی‌ دائم در حال سفر به کشورهای مختلف و اعمال فشار بر آنها هستند تا نفت ایران را نخرند. در ماه‌های اخیر ژاپن و کره خرید نفت از ایران را کاهش دادند یا به صفر رساندند. آمریکا تلاش می‌کند هند نیز میزان خرید نفت از ایران را کاهش دهد.

اما اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری تأکید دارد آمریکایی‌ها با اینکه ادعا کرده‌اند می‌خواهند صادرات نفت ایران را به صفر برسانند، نمی‌توانند این کار را انجام دهند. او در بیان شاهد مدعایش تأکید می‌کند: روش‌های مختلفی برای این کار، یعنی فروش نفت در بازار جهانی با وجود تحریم‌های آمریکا پیدا شده است. او در توضیح خود می‌افزاید: فعالان بخش خصوصی و شرکت‌های داخلی به میدان آمده‌اند و حتی همان کشورهایی که خرید نفت از ایران را صفر کردند به‌دنبال راهکارهایی هستند که به‌طور غیرمستقیم نفت ما را بخرند. جهانگیری تأکید می‌کند: مشتریان جدیدی برای فروش نفت یافته‌ایم، ضمن اینکه با خریداران سنتی نیز برای یافتن راهکارهای جدید همکاری در حال مذاکره هستیم. از طرف دیگر با مشتریان سنتی نیز مذاکره کردیم تا راهکارهایی را برای همکاری بیابیم، این موضوع عجیبی نیست که کشورهایی که تحریم می‌شوند به‌دنبال راهکارهایی برای دور زدن تحریم‌ها باشند.

صادرات نفت ایران صفر نمی‌شود

نرسی قربان، کارشناس شناخته‌شده ایرانی در بازار جهانی نفت در گفت‌وگو با همشهری درباره آینده صادرات نفت ایران پس از اعمال تحریم‌های آمریکا می‌گوید: تصمیم اتحادیه اروپا برای ایجاد یک کانال ویژه مالی که از طریق آن بتوان درآمدهای ارزی ناشی از صادرات نفت خام را بازگرداند یا از آن استفاده کرد، بسیار مهم و تعیین‌کننده است؛ هرچند جزئیات آن اعلام نشده و نباید هم بشود. او درباره اعلام نظر دیروز معاون اول رئیس‌جمهور تأکید می‌کند: اعلام نام مشتریان جدید و راهکارهای فروش نفت ایران موضوعی نیست که بشود آن را رسانه‌ای کرد، زیرا دولت آمریکا برای مسدود کردن یا ایجاد محدودیت راه‌های فروش و فشار به مشتریان نفت ایران اقدام می‌کند و باید جلوی تحریم‌های یکطرفه و ظالمانه آنها را بگیریم. نرسی قربان می‌افزاید: 13آبان اتفاق خاصی درخصوص صادرات نفت ایران رخ نمی‌دهد زیرا قراردادهای خرید و فروش نفت به‌صورت مدت‌دار بسته می‌شود و کشورهایی که نخواهند از ایران نفت بخرند، از مدت‌ها قبل قراردادها را تمدید نکرده‌اند و بسته به میزان فشار آمریکا بر اراده کشورها ممکن است صادرات نفت ایران در آینده کاهش یابد. این تحلیلگر بازار نفت در عین حال تأکید کرد: امکان صفر شدن صادرات نفت ایران وجود ندارد و این گزاره بیشتر برای ایجاد ترس و جو روانی بیان می‌شود.

چشم‌انداز قیمت جهانی نفت

قربان درباره چشم‌انداز قیمت جهانی نفت با اعمال تحریم‌های آمریکا می‌افزاید: اگر رشد اقتصادی جهان کاهش یابد، چشم‌اندازی برای رشد قیمت نفت وجود ندارد و عکس این مسئله هم صادق است. او درباره احتمال افزایش تولید نفت دیگر کشورها برای جبران کسری نفت ایران هم تأکید می‌کند: بسیاری از کارشناسان بر این نظر هستند که عربستان در نهایت 12میلیون بشکه نفت در روز نمی‌تواند بیشتر تولید داشته باشد و امارات هم پیش از این تولید خود را افزایش داده و تنها عراق است که ظرفیت افزایش تولید را دارد، اما وقتی بازار جهانی با کمبود عرضه مواجه نیست، گزینه افزایش ظرفیت تولید نگران‌کننده نخواهد بود. قربان درباره سواپ نفت ایران به روسیه و فروش غیرمستقیم نفت ایران هم تأکید می‌کند: اگر نفت ایران تحریم باشد، فرقی نمی‌کند از کانال کدام کشور صادر شود اما اگر گزینه سواپ نفت به روسیه مطرح باشد، اجرای چنین پیشنهادی سخت و از حیث لجستیک نظیر خطوط حمل نفت صادراتی ایران به مناطق مورد نظر روس‌ها دشوار خواهد بود؛ افزون بر اینکه روسیه به بازارهای صادراتی نفت ایران وارد خواهد شد.