چرا هواپیماها خالی شدند

 خبر: سخنگوی کمیسیون عمران مجلس می‌گوید: در شرایط کنونی به‌علت عدم‌استقبال مردم، در بسیاری از پروازهای داخلی، ۵۰درصد ظرفیت هواپیماها هم پر نمی‌شود. صدیف بدری، تلاش ایرلاین‌ها برای پوشش هزینه‌های ناشی از افزایش نرخ ارز و بالارفتن قیمت تجهیزات هواپیماها را یکی از دلایل افزایش قیمت بلیت هواپیما عنوان کرد و پیشنهاد می‌دهد: دولت برای هزینه‌های جاری ایرلاین‌ها و هزینه‌های نگهداری هواپیماها، ارز دولتی اختصاص دهد؛گرنه شرکت‌های هواپیمایی در درازمدت دچار ورشکستگی می‌شوند.

 نقد: افزایش نرخ ارز، رشد یکی از واقعی‌ترین شاخص‌های اقتصاد ایران، یعنی شاخص هزینه را در پی داشت و همین مسئله به بحران قیمت تمام‌شده در بسیاری از صنایع دامن زد. صنعت حمل‌ونقل هوایی نیز ازجمله همین صنایع بود که با بالارفتن قیمت ارز، ناچار شد بهای بلیت را واقعی کند تا از پس مخارج برآید. حالا این صنعت با کمبود مسافر مواجه شده است؛ مسافرانی که بسیاری از آنها با گران شدن قیمت بلیت هواپیما، استفاده از اتومبیل شخصی، قطار و اتوبوس را برای مسافرت خود ترجیح داده‌اند یا حتی بی‌خیال سفر شده‌اند. این اتفاق یک روی دیگر صنعت هوایی ایران را آشکار می‌کند؛ صنعتی به‌شدت فرسوده که گویا جز با پیاده کردن برنامه‌هایی از جنس نسخه‌ای که عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی برای خرید انبوه هواپیما پیچیده بود، درمان نمی‌شود. البته این صنعت در کنار همه کاستی‌هایی که دارد، در مقایسه با ایرلاین‌های دیگر کشورها، قیمت بلیت پایینی نیز دارد که گویا همین مزیت تاکنون باعث شده مشتریان صنعت هوایی پای‌ کار بمانند. حالا اما نرخ ارز بالا رفته و ایرلاین‌ها دیگر نمی‌توانند به مدد ارز ارزان و استفاده از یارانه‌های دولتی، بلیت ارزان بفروشند؛ درنتیجه تنها مزیت این صنعت هم دیگر کارایی خود را از دست‌داده و هواپیماها چاره‌ای جز پریدن با نصف ظرفیت ندارند.

مسئله قابل‌تأمل این است که صنعت هوایی ایران با همه محدودیت‌هایی که در 4دهه اخیر به آن تحمیل شده، بازهم با بال‌های بسته پریده و ادامه وضعیت موجود می‌تواند کاری را که تحریم‌ها قادر به انجام آن نبودند عملیاتی کند؛ یعنی کم شدن مسافران، هزینه شرکت‌ها را به‌جایی برساند که چاره‌ای جز تعطیلی نداشته باشند و این می‌تواند سرآغاز یک چالش جدی باشد. به‌نظر می‌رسد دولت باید در جریان مراودات برجامی با اروپا، برنامه‌های نوسازی صنعت هوایی را دوباره دنبال کند و همزمان ایرلاین‌های ایرانی باید برای تغییر شیوه کسب‌وکارشان چاره‌ای تازه بیندیشند.