در طلبت رفت به هر جا دلم

مریم سمائی

در فاصله 3کیلومتری از مرکز شهر خوی در استان آذربایجان‌غربی، درست بین خانه‌های محله امامزاده، مقبره مردی قرار گرفته که مقتدای جلال‌الدین محمد بلخی بود؛ فردی عارف که جلال‌الدین را در مسلک عشق به عرش رساند و زندگی‌اش را دگرگون کرد. محمدبن‌علی‌بن‌ملک‌داد تبریزی معروف به شمس تبریزی، همان عارف وارسته‌ای است که نمی‌توان بدون حضور او به زندگی مولانا پرداخت.

هرساله در قونیه ترکیه برنامه‌های مختلفی در روز درگذشت مولانا برگزار می‌شود و میلیون‌ها گردشگر برای دیدن برنامه‌ها به این شهر دورافتاده سفر می‌کنند. این در حالی است که مولانا شاعری فارسی‌زبان است و هیچ شعری به زبان ترکی استانبولی نسروده اما مردم جهان او را با ترکیه می‌شناسند و به این کشور سفر می‌کنند. طی چند سال اخیر مسئولان فرهنگی ایران تصمیم گرفتند برای بزرگداشت مولانا و مراد او - شمس تبریزی- همایش بین‌المللی شمس و مولانا را در شهرستان خوی که محل دفن شمس تبریزی است برگزار کنند، به همین دلیل از سال91 این همایش در روز 7مهرماه با هدف شناساندن این مفاخر ملی به جهانیان برگزار می‌شود که امسال به‌دلیل ایام محرم این همایش به‌همراه جشنواره ملی آیین‌‌ها، آواها و نماها، در شهریور‌ماه برگزار شد. این مراسم هر سال مهمانان ویژه‌ای از سراسر جهان دارد که یا به دعوت مسئولان در این مراسم شرکت می‌کنند و یا با ارسال آثار خود در بخش علمی همایش با هم به رقابت می‌پردازند.

کریستو پولنداکوف - سفیر بلغارستان در ایران- یکی از مهمانان حاضر در همایش امسال بود. او درباره این همایش می‌گوید: «از اینکه مردم ایران مفاخرشان را دوست دارند و در این مراسم بین‌المللی شرکت می‌کنند بسیار خوشحال شدم. مولانا و شمس تبریزی، ظرفیتی بی‌نظیر برای کشور ایران و گردشگران فرهنگی هستند. به عقیده من، ادبیات، فرهنگ و سنت ایران باید ترجمه‌ و در خارج از مرزها پخش شود. به‌طور حتم این عمل علاوه بر شناساندن مفاخر ملی ایران، به جذب گردشگران فرهنگی از کشورهای خارجی کمک می‌کند».

مارتین اسکلادال - دبیر اول سفارت جمهوری چک- هم اشعار ایران را اشعاری مشهور در سراسر جهان عنوان می‌کند و می‌گوید: «اشعار ایران تقریبا به همه جهان شناسانده شده و کمتر کسی است که نداند ایران چه شخصیت‌های بزرگی در زمینه شعر و فرهنگ دارد. من بسیار خوشحالم که در همایش بین‌المللی و جشنواره ملی شمس و مولانا شرکت کردم و معتقدم که اگر دانش کافی درباره مولانا و شمس تبریزی داشته باشید و به مردم جهان بشناسانید می‌توانید گردشگران زیادی را به کشور خود جذب کنید. مردم جهان به‌خاطر مکان‌ها به گردشگری نمی‌پردازند بلکه فرهنگ کشورهاست که گردشگر را جذب خود می‌کند و کشور ایران در این زمینه غنی است. متأسفانه مردم چک اطلاعات زیادی درباره شمس و مولانا ندارند و این یک کاستی برای کشور ایران به شمار می‌رود که آنها را آن طوری که باید به جهانیان معرفی نکرده است». 

او معتقد است که این همایش بیشتر روی کارشناسان، شخصیت‌های دانشگاهی و برجسته متمرکز شده اما اگر بستری مهیا شود که مردم عادی هم بتوانند با اشعار و فلسفه مولانا و شمس آشنا شوند قطعا به سود همه خواهد بود. او می‌گوید: «موسیقی‌های نواخته شده در این جشنواره بسیار دلنواز بودند و امیدوارم که در سال‌های آتی گسترش پیدا کند».

امسال مهمانان خارجی همایش بین‌المللی شمس و مولانا، سفرا، رایزن‌های فرهنگی و سرکنسول های کشور‌های مختلفی ازجمله آذربایجان، ترکیه، چک، تاجیکستان، قرقیزستان بلغارستان، ازبکستان، پاکستان و... بودند. این همایش در شروع سال برای دریافت مقالات در زمینه شمس و مولانا فراخوان داد که 193پژوهشگر، محقق و استاد دانشگاه از داخل و خارج از کشور برای حضور در همایش ثبت‌نام کردند. مقالاتی که در بخش خارجی به دبیرخانه رسید از کشورهای پاکستان، بنگلادش، ترکیه، سوریه، چین، آمریکا و... بود که مورد بررسی داوران قرار گرفت.

امسال در بخش جشنواره هم آثاری در زمینه موسیقی، موسیقی- نمایش و خوشنویسی به دبیرخانه آمد که اجرای 9 اثر موسیقی از استان‌های آذربایجان‌غربی و شرقی، تهران، خراسان‌رضوی، قزوین و همدان مورد توجه گردشگران قرار گرفت.