لب تشنه، لب آب

علیرضا برازجانی/بوشهر - خبرنگار 

مثل معروف «لب تشنه، لب آب» حکایت این روزهای بی‌آبی مردم و ساحل‌نشینان بوشهر است. بیش از 5 سال است بوشهر با تنش آبی مواجه است و با کاهش ۵۴ درصدی بارش باران در سال۹۶ در قیاس با سال پیش از آن جزو ۵ استان فوق بحرانی کشور قرار گرفته. استانی که با وجود ساحلی بودن و برخورداری از دریا، بیش از 90 درصد آب مورد نیاز خود را از منابع خارج از محدوده جغرافیایی خود یعنی چشمه ساسان و رودخانه شاپور در استان فارس و خط آب‌رسانی کوثر در استان کهگیلویه و‌بویراحمد تامین می‌کند. 

همین منابع خارجی تامین آب هم با کاهش بارندگی در سال‌های اخیر با مشکلات زیادی روبه‌رو شده‌اند به طوری که در اختصاص سهمیه تخصیص‌یافته به بوشهر با مشکل روبه‌رو هستند. برای مثال سد کوثر با ۸۳ درصد کاهش ورودی آب مواجه است. 
با این وضع، بحران بی‌آبی زودتر از آن‌چه در ذهن مدیران می‌گذرد، دامن‌گیر اهالی جنوب شده که در این میان وضع بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین شهرستان بوشهر یعنی دشتستان، حادتر و بحرانی‌تر است.

این همه در شرایطی اتفاق می‌افتد که مسئولان بوشهر برای جبران کمبود آب مورد نیاز به جای به‌کارگیری تجربه موفق همسایه‌های جنوبی حاشیه خلیج‌ فارس و استفاده از شیوه‌های جایگزین چون ساخت آب‌شیرین‌کن در نوار ساحلی منتظر بخشش آسمان و سرریز شدن مخازن سدها هستند. 
در این شرایط مطالبه‌های بحق مردم این شهرستان که می‌بایست به سرعت در دستور کار متولیان قرار می‌گرفت، با ناهماهنگی مسئولان روبه‌رو شد. نماینده دشتستان در مجلس شورای اسلامی مسئولیت عواقب مشکلات امنیتی ناشی از کم‌آبی را به گردن استاندار فارس می‌اندازد و از سوی دیگر مدیر کل آب منطقه‌ای و مدیرعامل شرکت آبفای بوشهر، که از حدود ۷ سال پیش عهده‌دار این مسئولیت است، از برنامه‌هایی چون ساخت آب‌شیرین‌کن سخن می‌گوید؛ وعده‌ای که تحقق آن در خوش‌بینانه‌ترین حالت و در صورت تامین اعتبار 4 سال زمان می‌برد. 

ناهماهنگی دستگاه‌های متولی تامین و توزیع آب در اتخاذ سیاست‌های جامع و راهبردی چنان مشهود است که از یک سو سازمان آب منطقه‌ای استان از برنامه عملیاتی خود یعنی پلمب چاه‌های غیرمجاز رونمایی می‌کند و از سوی دیگر شرکت آبفای استان، فراخوان دستگاه‌های حفار برای حفر ۹ چاه در دشتستان بی‌آب را منتشر می‌کند. 

به نظر می‌رسد دستپاچگی مدیران استان تنها برای برون‌رفت مقطعی از این مشکل است. این در حالی است که به باور کارشناسان، پرهیز از سیاست‌های شتاب‌زده و در عین حال بهره‌گیری از یک برنامه جامع و آینده‌نگر می‌تواند به عبور از این چالش بزرگ کمک کند. 
تغییر الگوی کشت محصولات جالیزی آب‌بر که نه کمکی به ایجاد اشتغال پایدار می‌کند و نه صرفه اقتصادی خاصی نصیب ساکنان همجوار، فرهنگ‌سازی مدیریت بهینه مصرف آب از سوی مردم، نوسازی ۴۰ درصد از شبکه فرسوده توزیع آب شهری و روستایی و مطالبه مسئولیت اجتماعی نیروگاه اتمی بوشهر که سال‌هاست پرداخت نمی‌شود، شاه‌کلید تدابیر مدیریتی برای پشت سر گذاشتن این بحران است. 

از سوی دیگر، می‌توان از تجربه‌های ارزشمند نیاکان و ساکنان باستانی این سرزمین که میراث ۱۱ هزار ساله استفاده از آب‌انبار را برای ذخیره آ‌ب‌های خدادادی باران در تاریخ به یادگار گذاشته‌اند، درس گرفت و سازمان نظام مهندسی هم می‌تواند، با تجدید نظر در مقررات و الزام‌های ساختمان‌سازی شهری و روستایی، این مهم را در ضوابط مربوطه بگنجاند.