
خانههای رها شده
واحدهای مسکونی خالی در همه کلانشهرهای جهان دردسرساز هستند

محمد سرابی؛ روزنامهنگار
خالی ماندن ساختمانهای مسکونی در شهرها، هم بر اقتصاد مسکن شهری و هم بر فرهنگ و فضای زیستی شهر تأثیر میگذارد. این تغییرات پیش از همه، از سوی شهرداریها احساس میشود اما وقتی تعداد خانههای خالی از حد مشخصی بیشتر شود، حل مشکل از توان شهرداریها خارج میشود. دگرگونیهای جمعیت و درآمد ممکن است نسبت خانههای مسکونی به رهاشده را به حدی برسانند که فضای شهر را تغییر دهد. در کلانشهرهای جهان، شهرداریها زودتر از دولتها از این تغییرات با خبر میشوند و برای حل مشکل راهحلهایی در پیش میگیرند.
ایرلند
محلههای قدیمی و مرکزی آسیبدیده
در پایتخت ایرلند جنوبی بیشتر از 14هزار خانه خالی مانده است. خانههای مجهول المالک عوارض پرداخت نمیکنند و در کنار آنها خیلی از خانههای خالی که مالکان مشخصی دارند هم از پرداخت عوارض طفره میروند. قبضهای عوارض از سالهای قبل انباشته شده است و بنا به آماری که شورای شهر دوبلین ارائه کرده، نزدیک به یک پنجم ساختمانها از 4سال قبل تاکنون عوارض شهری ندادهاند. اگر این آمارها صحیح باشد، مجموع تعداد خانهها، مغازهها و دفاتر اداری خالی این شهر 500هزار نفری، در مدت حدود یک سال 20درصد بیشتر شده که ظاهرا دلیل آن مشکلات اقتصادی در بخش مسکن است.
در مرکز شهر 4هزار خانه وجود دارد که 700ملک خالی آن در خیابان قدیمی تالبوت واقع است. فرهنگ نقاشی دیواری و گرافیتی در ایرلند قوی و فراگیر است و در نتیجه دیوارهای این املاک پر از طرحهای رنگارنگ و آشفته گرافیتی شده است.
بعضی از خانهها هم نوساز هستند و هنوز به فروش نرفتهاند؛ زیرا قیمت زیادی دارند اما شباهت همه آنها این است که در محلههای قدیمی قرار دارند. شورای شهر دائما فهرست این ساختمانها را براساس کدپستی آنها به روز نگه میدارد.
ژاپن
9میلیون خانه خالی
تعداد خانههای خالی مانده در شهرهای ژاپن آنقدر زیاد است که میتوان جمعیت یک کشور عادی را در آنها جای داد. تا پایان سال قبل میلادی، شهرداریها عدد 9میلیون واحد مسکونی راکه هیچکس در آنها زندگی نمیکند ثبت کردهاند. به این خانههای خالی در زبان ژاپنی «آکیا» میگویند که در اصل به معنی خانههای متروکه و نیمه خراب در حاشیه شهر بود. اما بسیاری از ساختمانهایی که شهرداریها ثبت کردهاند آپارتمانهای مجهز درون مناطق پرجمعیت شهری، آنهم در شهرهای بزرگ توکیو و کیوتو هستند. ژاپن با کاهش جمعیت روبهرو است و یکی از عوارض آن بهصورت خالی ماندن آپارتمانهای شهری بروز میکند.
دولت ژاپن مدتی قبل آماری ارائه کرده بود که نشان میداد 14درصد کل خانههای شهری و روستایی خالی ماندهاند. اگر کسی بخواهد خانهاش را تخریب کند و دوباره بسازد باید به دولت مالیات بدهد؛ بنابراین بعضی مالکان ترجیح میدهند خانههای اضافی خود را به همان شکل نگه دارند. زمین خالی هم مالیات بیشتری نسبت به خانه ویلایی دارد. این اتفاق در شهرهای غرب ژاپن بیشتر رخ داده و در برخی مناطق تعداد «آکیا»ها به 20درصد کل واحدهای مسکونی هم رسیده است.