گزارش
دردسرهای مردان آب و آتش
همشهری در سالروز حادثه پلاسکو، مسائل و چالش‌های آتش‌نشانان را بررسی کرده است
گروه شهری
7سال پیش که تهران در میان خواب و بیداری صبحگاهی دی‌ماه غوطه‌ور بود، در حوالی چهارراه استانبول، آتشی به جان ساختمان قدیمی پلاسکو افتاد که زبانه‌های آن هنوز در دل تهرانی‌ها شعله‌ور است و کمتر کسی می‌تواند تصویر ریزش ساختمان 17طبقه پلاسکو و التهاب تهران در آخرین روز دی سال95 را از یاد ببرد. این حادثه تلخ در کنار تمام مسائل و مصائبی که از خود به جای گذاشت، جان 22نفر را گرفت که 16نفر آنها، آتش‌نشان بودند. در سالروز این اتفاق ناگوار و پرکشیدن آتش‌نشانان از میان شعله‌های آتش، به بررسی برخی از مسائل و مشکلات آنها پرداخته‌ایم تا بدین‌وسیله زمینه‌ای برای شنیده شدن درد دل این نیروها که همواره ایثار و گذشت را مشق کرده‌اند، فراهم شود.
بازنشستگی آتش‌نشانان تهران نیازمند همراهی مجلس
طبق مصوبه سال90 مجلس شورای اسلامی، آتش‌نشانی جزو مشاغل «سخت و زیان‌آور» محسوب می‌شود و بر این اساس آتش‌نشان‌هایی که ذیل پوشش صندوق تأمین اجتماعی هستند، می‌توانند با 20سال خدمت بازنشسته شوند؛ موضوعی که شامل حال آتش‌نشان‌های تهرانی نمی‌شود. قدرت‌الله محمدی، مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی شهرداری تهران درخصوص مستثنا بودن تهران از این مصوبه اینطور پاسخ داده است: «عمده آتش‌نشان‌های شهرداری تهران تحت خدمات بیمهای شرکت شهر سالم هستند و با 25سال سابقه بازنشسته می‌شوند. رایزنی‌هایی با مجلس شورای اسلامی برای بازنشستگی نیروهای آتش‌نشانی تهران که تحت پوشش تأمین اجتماعی نیستند، داشته‌ایم و امیدواریم این موضوع با مساعدت مجلس عملیاتی شود. به هر حال این کار در حیطه اختیارات شورا و شهرداری نیست و با توجه به اینکه باید مجلس آن را تعیین‌تکلیف کند، زمانبر خواهد بود، اما همچنان پیگیری آن هستیم.»
ثبت‌نام شهدای آتش‌نشان در بنیاد شهید
از همان روزهای ابتدایی بحث درخصوص «شهید» شناخته شدن 16آتش‌نشان پلاسکو داغ شد و با وجود شهید نامیدن آنها، چند سال طول کشید تا به‌صورت رسمی بنیاد شهید نام شهدای پلاسکو را در لیست خود ثبت کند؛ تا جایی که در پنجمین سالگرد پلاسکو، جعفر تشکری‌هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران به این موضوع اشاره کرد و گفت که متأسفانه با گذشت حدود ۵سال از حادثه غم‌انگیز آتش‌سوزی و ویرانی ساختمان پلاسکو در قلب تهران، هنوز برخی از وعده‌هایی که به خانواده شهدای آتش‌نشان داده شده، محقق نشده است که ازجمله می‌توان به عدم‌اطلاق عنوان «شهید خدمت» به آتش‌نشانان این حادثه اشاره کرد. در همان روزها، مقام معظم رهبری با اطلاق عنوان شهید خدمت به شهدای آتش‌نشان حادثه پلاسکو موافقت کردند و نام این 16آتش‌نشان به‌عنوان شهدای خدمت ثبت شد.
نیم‌نگاهی به لیست شهدای آتش‌نشان، روشنگر این واقعیت است که با وجود فوت شدن آتش‌نشان‌های بسیاری در عملیات اطفای حریق، تنها نام فریدون علی‌تبار، محمد آقایی، محسن قدیانی، حسین حسین‌زاده، علیرضا صفی‌زاده، حسین سلطانی، رضا شفیعی، امیرحسین داداشی، مجتبی کوهی، علی مستوفی، ناصر مهرورز، بهنام میرزاخانی، حامد هوایی، علی امینی، محسن روحانی و رضا نظری، 16آتش‌نشان جان باخته در حادثه پلاسکو در لیست شهدای خدمت جای گرفته است. آنطور که جلال ملکی، سخنگوی آتش‌نشانی تهران در گفت‌وگو با همشهری عنوان کرده: «یکی از مسائل آتش‌نشان‌ها و خانواده‌هایشان، موضوع ثبت شدن نام آنها در لیست شهداست. به جز آتش‌نشان‌هایی که در حادثه پلاسکو شهید شناخته شدند و بنیاد شهید آنها را به‌عنوان شهید قبول کرد، سایر نیروهای آتش‌نشانی که در سخت‌ترین شرایط از جان خود گذشتند تا جان دیگران را نجات دهند، شهید محسوب نمی‌شوند.»
آتش‌نشانان در انتظار خانه
امروزه نداشتن خانه به یک چالش بزرگ در تهران تبدیل شده است که بخش زیادی از پایتخت‌نشینان با آن دست به گریبان هستند. در این میان آتش‌نشانان نیز مستثنا نیستند و اکثر آتش‌نشانان به‌دلیل گرانی مسکن در تهران برای یافتن خانه‌های اجاره‌ای ارزان‌قیمت به شهرهای اطراف و حاشیه شهر رفته‌اند. دوری مسافت برای کسانی که وظیفه‌شان نجات مال و جان مردم است و حضورشان ثانیه به ثانیه اهمیت دارد، قطعا آزار‌دهنده است و حتما مشکلاتی را ایجاد می‌کند. شهرداری تهران برای حل این مشکل، ساخت مسکن برای آتش‌نشانان را در این دوره کلید زد و مصوبه کمیسیون ماده5 را گرفت. اکنون عملیات ساخت این مسکن‌ها در تهرانسر و عبدل‌آباد شروع شده است و پیش‌بینی می‌شود حدود 90درصد آتش‌نشانان خانه‌دار شوند.
رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس:
سختی‌کار آتش‌نشانان باید در هر بیمهای در نظر گرفته شود
محمد سرابی، روزنامه‌نگار
از دیدگاه قانونی، شاغلان در حرفه‌های سخت و زیان‌آور باید بعد از 20سال کاری بازنشسته شوند اما این کار برای آتش‌نشان‌های شهر تهران شرایط دوگانه‌ای دارد و عمده آنها که تحت خدمات بیمهای شرکت شهر سالم هستند 5سال دیرتر و با 25سال سابقه بازنشسته می‌شوند. رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس شورای اسلامی در این‌باره به همشهری می‌گوید: وقتی موضوع سختی‌کار وجود دارد باید در همه انواع بیمه‌ها جاری و ساری باشد و این قابل‌قبول نیست که یک نوع بیمه سختی کار را اعمال کند و بیمهای دیگر در همان شغل و در همان سازمان سختی کار را لحاظ نکند. محمد صالح جوکار می‌افزاید: مجلس انتقال سوابق بیمه از یک صندوق به صندوق دیگر را تصویب کرده و این کار به مرحله اجرایی هم رسیده و به صورت عملی، قانونی محسوب می‌شود. او با تأکید بر اینکه نباید بین بیمه‌شدگان آتش‌نشانی، چه تامین اجتماعی و چه خدمات درمانی تفاوتی وجود داشته باشد، می‌گوید: نباید تفاوت در بیمه‌ها باعث ضایع‌شدن حقوق کسی شود. در این زمینه می‌توان استفساریه گرفت که این شاغلان چه بیمه تامین اجتماعی باشند و چه بیمه دیگر، از یک نوع مزایا - مخصوصا در زمینه سال‌های خدمت- بهره‌مند شوند. اگر استفساریه‌‌ای داده شود، مجلس با آن موافقت خواهد کرد. جوکار می‌افزاید: شهرداری می‌تواند این استفساریه را از مسیر لایحه دولتی دنبال کند یا مستقیما از طریق نمایندگان مجلس شورای اسلامی آن را پیگیری کند.
تفاوت حقوق و مزایا در دستگاه‌های دولتی قبلا بار‌ها در مجلس مطرح شده است. رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس در این‌باره نیز می‌گوید: متأسفانه نمونه‌های عینی این بی‌عدالتی‌ها در دستگاه‌هایی که از نیروهای رسمی و نیروهای شرکتی استفاده می‌کنند، دیده می‌شود. یعنی در یک اتاق 2 نفر با تحصیلات و شرایط مشابه در شغلی یکسان در حال کار هستند؛ اما یکی از آنها از مزایا و حقوقی بهره‌مند است که دیگری از آن بی‌بهره مانده است. رفع این مشکل در دستور کار نمایندگان مجلس قرار دارد. اصلاح این مشکل تا‌کنون 2بار مصوب شده اما هر 2بار از شورای نگهبان برگشت خورده است. الان بار سوم است که این موضوع در مجلس مطرح می‌شود. او با اشاره به اینکه در بعضی موارد دولت اعلام کرده که منابع مالی برای یکسان‌کردن شرایط بیمه ندارد، بیان می‌کند: مثلا فردی داریم که 25سال سابقه کار دارد و همه این 25سال شرکتی بوده است. این شخص حقوق خود را از طریق یک شرکت واسطه می‌گیرد و مزایایی که باید از آن بهره‌مند می‌شده را هم دریافت نمی‌کند. این نماینده مجلس تأکید می‌کند: تعیین سختی کار در حوزه کار مجلس نیست؛ این کار را سازمان تامین اجتماعی و از طریق کمیسیون پزشکی مخصوص انجام می‌دهد و تعیین می‌کند که این شغل سختی دارد یا خیر. جوکار می‌گوید: الان با سازمان امور اداری و استخدامی و شورای نگهبان هماهنگی‌های لازم انجام شده تا بتوان مشکل تفاوت سال‌های اشتغال و مزایای بین بیمه‌ها در سازمان‌های یکسان را رفع کرد و امیدواریم این بار به نتیجه برسیم تا آتش‌نشان‌های عزیز نیز از این مزیت بهره‌مند شوند.
