بلاتکلیفی خرید تضمینی گندم

قیمت خرید تضمینی گندم هنوز اعلام نشده و گندم‌کاران در حالی باید برای کشت جدید پاییزه برنامه‌ریزی کنند که همچنان نسبت به نرخ مصوب سال قبل معترض هستند و البته از قیمت جدید خرید تضمینی گندم نیز اطلاعی ندارند، اما اصل ماجرا چیست؟
با وجود اینکه وزارت جهاد کشاورزی موظف است در تیرماه هر سال قیمت خرید تضمینی محصولات کشاورزی را تعیین و به هیأت دولت ارسال کند، اما با گذشت حدود ۵۰ روز هنوز قیمت هیچ محصولی از جمله گندم برای سال زراعی ۱۴۰۳ - ۱۴۰۲ تعیین نشده است.
بر اساس قانون، به ‌منظور حمایت از تولید محصولات اساسی کشاورزی و ایجاد تعادل در نظام تولید و جلوگیری از ضایعات محصولات کشاورزی و ضرر و زیان کشاورزان، دولت موظف است همه‌ساله خرید محصولات اساسی کشاورزی (گندم، برنج، جو، ذرت، چغندر، پنبه وش، دانه‌های روغنی، چای، سیب‌زمینی، پیاز و حبوبات) را تضمین کرده و حداقل قیمت خرید تضمینی را اعلام و نسبت به خرید آنها از طریق واحدهای ذیربط اقدام کند.
همچنین در تبصره یک این قانون آمده که وزارت جهاد کشاورزی موظف است همه‌ساله قیمت خرید تضمینی محصولات فوق‌الذکر را با رعایت هزینه‌های واقعی تولید و در یک واحد بهره‌برداری متعارف و حفظ رابطه مبادله در داخل و خارج بخش کشاورزی تعیین و حداکثر تا آخر تیرماه به هیأت دولت تقدیم کند.امسال با وجود گذشت حدود ۵۰ روز از زمان تعیین شده، هنوز قیمت خرید تضمینی محصولات اساسی ازجمله گندم تعیین نشده است.قاسم پیشه‌ور، رئیس اتاق اصناف کشاورزی در پاسخ به چرایی تأخیر در تعیین قیمت‌ها می‌گوید: شورای قیمت‌گذاری احتمالاً در این هفته جلسه‌ای در این خصوص برگزار و قیمت خرید تضمینی محصولات کشاورزی را تعیین کند.
او می‌افزاید: بخشی از این تأخیر ناشی از تعیین وزیر جدید برای وزارت جهاد کشاورزی و جابه‌جایی‌ها بود و بخش دیگر مربوط به این است که وزارت اقتصاد و سازمان برنامه ‌و بودجه براساس منابعشان می‌خواهند قیمت گندم را تعیین کنند؛ درصورتی‌که براساس 4 روشی که در قانون پیش‌بینی شده و نخستین روش آن قیمت تمام‌شده با سود متعارف است، باید قیمت گندم تعیین شود.به‌گفته او اگر قیمت تمام‌شده با سود متعارف در تعیین قیمت گندم درنظر گرفته نشود، ابزاری برای تشویق کشاورزان به کاشت گندم وجود ندارد و کشاورز نیز میل و رغبت کاشت این محصول استراتژیک را نخواهد داشت.
نکته قابل ‌توجه این است که اختلاف اعضای شورای قیمت‌گذاری برای تعیین قیمت خرید تضمینی به ‌قدری است که به یکی از عوامل تأخیر در تعیین قیمت‌ها تبدیل شده است.مسئولان و ذینفعان حوزه کشاورزی معتقدند که قیمت خرید تضمینی گندم برای سال زراعی ۱۴۰3 - ۱۴۰2 باید بیش از ۲۰ هزار تومان باشد، اما در مقابل اعضای شورای قیمت‌گذاری روی ارقام به‌مراتب پایین‌تری نظر دارند.
البته تعلل در تعیین قیمت خرید تضمینی محصولات کشاورزی سابقه زیادی دارد و در سال گذشته نیز قیمت گندم برای سال زراعی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ در شهریورماه تعیین و مقرر شد دولت هر کیلو گندم را به مبلغ ۱۳ هزار تومان شامل ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان قیمت پایه گندم به ‌اضافه هزار و ۵۰۰ تومان یارانه کشت خریداری کند.
در ادامه با تغییرات نرخ ارز، درخواست‌ها برای بازنگری در نرخ به دولت و مجلس ارسال شد و در نهایت ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۲ پس از ۳‌ماه کش‌وقوس، قیمت جدید خرید تضمینی گندم از سوی رئیس وقت شورای قیمت‌گذاری محصولات اساسی کشاورزی، ۱۵ هزار تومان برای هر کیلو اعلام و ابلاغ شد.در این مصوبه، مبلغ 2هزار تومان اضافه شده برای خرید تضمینی هر کیلوگرم گندم «جایزه تحویل» بود.تقسیم نرخ تضمینی خرید گندم به قیمت پایه، یارانه کشت و جایزه تحویل، باعث شد در زمان تسویه مطالبات کشاورزان فقط 11هزار و 500تومان پرداخت شود و مابقی 3500تومان یارانه کشت و جایزه تحویل جزو مطالبات آتی کشاورزان باقی بماند که این موضوع نیز انتقاد و گلایه کشاورزان را به ‌دنبال داشت.بر همین اساس است که گندم‌کاران خواستار تعیین یک نرخ به‌صرفه و یکدست هستند که هم توجیه اقتصادی کشت و کار آنها را تضمین کند و هم در زمان تسویه، بهانه‌ای برای تسویه نشدن مطالبات آنها باقی نماند.