سال به سال دریغ از پارسال

خیلی از خاطرات فوتبالی ما به‌ویژه در رده‌های ملی با صدا و گزارش گزارشگر مسابقه به هم گره خورده و جداشدنی هم نیست. یک گزارشگر می‌تواند با گزارش خوبش روح و جان تازه‌ای به یک بازی ببخشد و برعکس با کار ضعیفش جان و روح یک بازی پرهیجان و پرحادثه را بگیرد. برای همین هم همانقدر که رفتن تیم ملی به جام جهانی مهم است و پیگیر ارنج تیم ملی هستیم، رفتن گزارشگر خوب هم مهم است و هربار منتظریم تا ببینیم چه‌کسی برای گزارش مسابقات به این تورنمنت می‌رود. در این سال‌ها که ایران تنها 4بار به این رویداد مهم فوتبالی جهان راه پیدا کرده بود، هربار گزارش بازی‌های ایران به یک نفر محول شد. حبیب‌الله روشن‌زاده، جواد خیابانی، عادل فردوسی پور و مزدک میرزایی در چهار دوره گذشته گزارشگران ما بوده‌اند.


آرژانتین
1974

حبیب‌الله روشن زاده



درست است که از سال 1954میلادی بینندگان تلویزیونی موفق شدند برای نخستین بار در قالب جام جهانی مسابقه‌ای را به شکل زنده مشاهده کنند اما 16سال طول کشید تا این امکان در تلویزیون ایران فراهم شود. 16سال بعد یعنی در سال 1349و جام جهانی 1970آلمان. با این حال سابقه گزارش تلویزیونی در ایران به سال 1353و جام جهانی 1974هلند برمی‌گردد. هرچند در مرور خاطرات آن سال‌ها به اسم «عطاءالله بهمنش» و «مجید وارث» و حتی «جهانگیر کوثری» به‌عنوان گزارشگر می‌رسیم اما در سال 1357و جام جهانی 1978آرژانتین که نخستین حضور تیم ملی فوتبال ایران در جام جهانی هم بود، تنها گزارشگر اختصاصی فوتبال آن روزها «حبیب‌الله روشن‌زاده» بود که مسابقات تیم ایران در نخستین حضورش در بزرگ‌ترین تورنمنت فوتبالی جهان را برای تلویزیون گزارش کرد. از همان زمان هم حضور یک مفسر ورزشی در کنار گزارشگر باب بود و «مانوک خدابخشیان» در کنار روشن‌زاده کار تفسیر فوتبال را انجام می‌داد. عطاءالله بهمنش هم مسابقات را از رادیو گزارش می‎کرد. اما همه این گزارش‌ها از داخل ایران بود.

فرانسه
1998

جواد خیابانی



در سال 1377نام‌هایی چون بهرام شفیع، عباس بهروان و عبدالله کوتی به‌عنوان گزارشگر مطرح بود اما بعد از درخشش‌های «جواد خیابانی» جوان در مسابقات مقدماتی جام جهانی 1998فرانسه، قطعا او بهترین گزینه برای اعزام به فرانسه بود. هرچند او با گزارش بازی تیم ملی ایران با گرمیو برزیل در سال 1372وارد تلویزیون شد که تنها 4دقیقه طول کشید، اما خیلی‌ها معتقدند دیدار استرالیا با ایران در آخرین بازی پلی‌آف جام جهانی 1998فرانسه، سکوی پرتاب مجری جوان آن روزها بود. خیابانی آن روزها در کنار اعضای تیم ملی فوتبال که توانسته بودند بعد از 20سال به جام جهانی صعود کنند، حتما یکی از خوشحال‌ترین چهره‌ها بود. با این حال رفتنش به فرانسه بی‌حاشیه نبود. آنقدر که بعد از گزارش بازی فینال، قصد خداحافظی از عرصه گزارشگری را داشت. خودش می‌گوید: «شبی که فینال جام جهانی 1998فرانسه را گزارش کردم، تلویحا در گزارش خداحافظی کردم چون فکر می‌کردم به جایی رسیده‌ام که دیگر انتهای کار ماست. گزارش فینال جام جهانی در استادیوم مسابقه. برگشتم تهران. خیلی هم مصمم بودم. دیدم نمی‌شود. صد تا شایعه درست کردند که خیابانی را گرفته‌اند خیابانی چنان و از این حرف ها. رفتم به مدیر گروه گفتم آقا غلط کردم. من نمی‌خواهم خداحافظی کنم.»

آلمان
2006

عادل فردوسی‌پور



دیگر وقتش بود ستاره آن سال‌های شبکه سه که به‌عنوان شبکه ورزش فعالیت داشت، به‌عنوان گزارشگر صدا و سیما به مسابقات جام جهانی برود. عادل فردوسی پور درست در همان سال‌های اواخر دهه 70که دوران اوج جواد خیابانی بود، کارش را به‌عنوان گزارشگر فوتبال آغاز کرده بود و با گزارش‌های فوق العاده و برنامه‌ موفق 90، آنقدر خوش درخشیده بود که در سال 1385به‌عنوان گزارشگر ویژه بازی‌ها به آلمان رفت و تا پایان جام و گزارش بازی فینال در آلمان ماند. اما حضور او هم در آن سال به‌خاطر ناکامی‌های تیم ملی کشورمان و حواشی به‌وجود آمده پیرامون تیمی که تحت‌تأثیر باخت‌هایش است، گریبان فردوسی‌پور را گرفت و باعث یک اتفاق جنجالی فوتبالی در آن روزها شد. سیلی علی دایی به عادل فردوسی‌پور که هیچ وقت از یادها نمی‌رود. دو جمله او بعد از شکست تیم ملی مقابل مکزیک که گفت؛ «خداحافظ علی دایی، خداحافظ تیم ملی» و بعد از شکست تیم ملی مقابل پرتغال که گفت؛ «خداحافظ جام جهانی، خداحافظ برانکو» از معروفترین جمله‌های اوست که دلیل همان حاشیه‌ها و اتفاقات پیش
آمده هم شد.

برزیل
2014

مزدک میرزایی



ماجرای گزارشگر در چهارمین دوره حضور تیم ملی کشورمان در جام جهانی فوتبال هم با حضور «مزدک میرزایی» بسیار عجیب و پرحادثه رقم خورد تا قصه حضور گزارشگران در جام جهانی مانند دوره‌های پیش بی‌حاشیه نماند. در زمان برگزاری مسابقه اول ایران در مقابل نیجریه، مزدک میرزایی هنوز در ایران بود و گزارش این مسابقه را به محمدرضا احمدی سپردند. او پیش از بازی دوم ایران که برابر آرژانتین بود خودش را به محل مسابقات رساند اما تنها توانست نیمه اول این مسابقه را گزارش کند. چون مسئولان نتوانسته بودند امکانات کافی برای حضور گزارشگر ویژه را در برزیل فراهم کنند، کیفیت صدای گزارش میرزایی بسیار بد بود و در نیمه دوم، گزارش این بازی به فردوسی پور در استودیوی شبکه 3در تهران سپرده شد. در بازی سوم هم به‌خاطر مشکلات حق پخش تلویزیونی بازی‌های جام جهانی که مسئولان صدا و سیما با برگزار‌کنندگان جام جهانی داشتند، میرزایی به همراه تیم فیلمبرداری‌اش توسط مأموران به سمت درهای خروجی ورزشگاه هدایت شد و بی‌نتیجه به تهران بازگشت. حتما این اتفاقات اول از همه برای خود او ناخوشایند بود و اینچنین پرونده گزارش بازی‌های جام‌جهانی در سال 2014برای ما بسته شد.

و اما امسال و در پنجمین دوره حضور تیم ملی کشورمان در جام جهانی، به جز محمدحسین میثاقی که برای گزارش از حواشی مسابقات آنجا است، هنوز نام مشخصی به‌عنوان گزارشگر اصلی اعلام نشده است. هرچند احتمال حضور «پیمان یوسفی» در روسیه زیاد است اما به قول رضا جاودانی:‌ « باید ببینیم در ادامه چه می‌شود.»