فضا
سفر« اقلیدس» به فضا برای کشف منشأ زمین
آژانس فضایی اروپا ماموریتی تلسکوپی به‌نام اقلیدس (Euclid) به فضا پرتاب خواهد کرد تا با ارائه یک نقشه سه بعدی عظیم از کیهان، پاسخی باشد برای این سؤال که جهان از چه ساخته شده است. به‌گزارش بی‌بی‌سی، به‌نظر می‌رسد که پدیده‌هایی مانند ماده تاریک و انرژی تاریک با هم، شکل و گسترش هر چیزی را که در فضا می‌بینیم کنترل می‌کنند. با این حال، محققان اعتراف می‌کنند که تقریبا هیچ‌چیز در مورد آنها نمی‌دانند. نه ماده تاریک و نه انرژی تاریک به‌طور مستقیم قابل تشخیص نیستند. پروفسور ایزوبل هاک در این‌باره گفت: این شکاف بزرگ در دانش باعث شده است که ما واقعا نتوانیم منشأ زمین را توضیح دهیم.
برای یافتن منشأ زمین
اخترشناس دانشگاه لنکستر بریتانیا معتقد است که بینش اقلیدس بهترین فرصت برای رسیدن به یک درک درست از منشا زمین و انسان خواهد بود: ما جهان را ترسیم خواهیم کرد تا سعی کنیم بفهمیم چگونه به اینجا رسیده‌ایم و کل کیهان چگونه به‌وجود آمده است؛ از نقطه انفجار بزرگ گرفته تا کهکشان‌‌های زیبایی که در اطراف خود می‌بینیم و منظومه شمسی و زندگی.
تلسکوپ اقلیدس 1.4میلیارد یورویی قرار است به یک موقعیت رصدی در حدود 1.5میلیون کیلومتری زمین، در سمت مخالف خورشید اعزام شود. اگرچه این ماموریت در اصل یک پروژه آژانس فضایی اروپا (ESA) است، اما ورودی‌های علمی و مهندسی قابل توجهی از ناسا به‌عنوان آژانس فضایی ایالات متحده نیز دارد.
اقلیدس، چگونه کیهان تاریک را بررسی خواهد کرد؟
آزمایش‌‌های قبلی نشان دادهاند که انرژی تاریک حدود ۷۰درصد از کل انرژی موجود در کیهان را تشکیل می‌دهد و ماده تاریک حدود 25درصد ستارگان، گاز، غبار، سیارات و انسان‌ها نیز 5درصد باقیمانده را تشکیل می‌دهند. اقلیدس برای کشف ماهیت 95درصد اسرارآمیز، یک بررسی 6ساله و دوجانبه انجام خواهد داد. یکی از کارهای کلیدی این تلسکوپ ترسیم توزیع ماده تاریک خواهد بود؛ ماده‌ای که نمی‌توان به‌طور مستقیم آن را تشخیص داد اما ستاره شناسان به‌دلیل تأثیرات گرانشی آن روی ماده‌ای که می‌توانیم ببینیم، وجود آن را می‌دانند. برای مثال، اگر داربست نامرئی وجود نداشت کهکشانها نمی‌توانستند شکل خود را حفظ کنند. فرض بر این است که این داربست فرضی، ماده تاریک است. اگرچه این ماده به‌طور مستقیم قابل مشاهده نیست، تلسکوپ اقلدیس می‌تواند توزیع آن را با جست‌وجوی روشی که جرم نوری را که از کهکشان‌‌های دور می‌آید منحرف می‌کند، ترسیم کند. تلسکوپ فضایی هابل برای نخستین بار این کار را برای یک قطعه کوچک در آسمان انجام داد. اما اقلیدس قرار است این مکاشفه را در اندازه‌های 15هزار مترمربعی از آسمان که کمی بیش از یک سوم آسمان است انجام دهد. مرکز همه اینها دوربین VIS قابل مشاهده تلسکوپ خواهد بود که توسعه آن در انگلستان انجام شده است.
رازهای انرژی تاریک
انرژی تاریک مفهومی بسیار متفاوت از ماده تاریک است. به‌نظر می‌رسد این نیروی مرموز انبساط کیهان را سرعت می‌بخشد. شناخت وجود و تأثیر آن در سال1998 3دانشمند را برنده جایزه نوبل کرد. اقلیدس این پدیده را با نقشه‌برداری از توزیع سه‌بعدی کهکشانها بررسی خواهد کرد. الگوهای موجود در حفره‌های بزرگی که بین این اشیا وجود دارد می‌تواند به‌عنوان یک معیار برای اندازه‌گیری انبساط در طول زمان استفاده شود. پیش از این، بررسی‌های زمینی این کار را برای حجم‌های کوچکی از آسمان انجام دادهاند، اما اقلیدس موقعیت دقیق حدود 2میلیارد کهکشان را تا حدود 10میلیارد سال نوری از زمین اندازه‌گیری خواهد کرد. پروفسور باب نیکول از دانشگاه سوری گفت: سؤال این است که آیا شتاب در همه نقاط جهان یکسان است؟ امروزه ما اندازه هر چیزی را میانگین می‌‌گیریم اما اگر شتاب همه جا با هم یکی نباشد، چه می‌شود؟ این یعنی علم اکتشاف. اقلیدس نمی‌تواند به‌طور قطعی بگوید این ماهیت ماده تاریک و انرژی تاریک است، اما کاری که باید انجام دهد محدود کردن دامنه مدل‌ها و ایده‌هایی است که سیل تفکر فعلی را فرامی‌گیرد. در مورد انرژی تاریک، اقلیدس ممکن است به دانشمندان بگوید که این نیروی ناشناخته به دور از خاصیت ذاتی خلأ فضا، توضیح بهتری در یک نظریه گرانش اصلاح شده دارد. این نیز علم کشف است.
پروفسور مارک مک کاگرین، مشاور ارشد علم و اکتشاف آژانس فضایی اروپا گفت: یک احتمال این است که انرژی تاریک در واقع نیروی پنجم است؛ یک نیروی جدید در کیهان که فقط در مقیاس های بزرگ عمل می کند، بنابراین بر زندگی در اینجا روی زمین تاثیر نمی گذارد اما این انرژی می تواند به شدت بر سرنوشت کیهان و اینکه تا چه اندازه قرار است منبسط شود و آیا برای همیشه به شتاب ادامه می دهد، یا فقط بزرگ و بزرگ‌تر می شود و یا شاید دوباره همه چیز به پایین سقوط کند، تاثیر می گذارد.
