چتری بر سر گیاهان خانگی

علی‌الله سلیمی

زندگی در خانه‌های آپارتمانی کلانشهری چون تهران که اغلب در حصار دیوارهای بلند و کدر سیمانی پوشیده شده و بسیاری از این خانه‎ها چشم‌انداز‌های طبیعی چندانی ندارند، نیازمند فراهم کردن فضایی با نشانه‌های طبیعی است که در آن، انواع گل‌ها و گیاهان که نشانه‌های زنده‌ای از طبیعت هستند، خودنمایی کند. راهکار مناسب و در دسترسی که بسیاری از شهروندان تهرانی برای این منظور در پیش می‌گیرند، نگهداری گل‌ها و گیاهان آپارتمانی در خانه‌های خود است. این کار نیاز به مهارت دارد تا بتوان مدت زمان بیشتری از حضور گیاه در خانه بهره‌ برد بدون آنکه پژمرده شود. نکات کلیدی در این زمینه را جدی بگیرید:

  انتخاب گیاهانی با نیاز مراقبتی کمتر
انتخاب و نگهداری انواع گل‌ها و گیاهان در فضاهای آپارتمانی به‌ویژه در شهری چون تهران که آب و هوای خاص خود را دارد، مهارت می‌خواهد و اگر شما هم جزو آن گروه از شهروندان هستید که دوست دارند در خانه‌های آپارتمانی خود گیاه یا گیاهانی را نگهداری کنند، اما مهارت زیادی در این زمینه ندارند، لازم است در انتخاب خود دقت کنید. اگر خیلی تجربه نگهداری گیاهان آپارتمانی را ندارید، سعی کنید گیاهی را انتخاب کنید که نیازهای مراقبتی خاص نداشته و نگهداری آن آسان باشد؛ گیاهانی مانند پوتوس، گل شمعدانی و انواع کاکتوس‌ها و حتی گیاه همیشه سبز چینی جزو گیاهانی هستند که نیاز مراقبتی کمتری دارند.

مکان مناسب گیاه را لحاظ کنید
برای نگهداری مناسب از انواع گل‌ها و گیاهان در خانه‌های آپارتمانی، یک اصل مهم را هرگز فراموش نکنید؛ اینکه حتما یک مکان مناسب در منزل برای نگهداری گیاهان درنظر بگیرید. این مکان باید از نور کافی خورشید برخوردار باشد، بهترین مکان، انتخاب یک اتاق نورگیر در منزل است که نور غیرمستقیم کافی را به گیاهان آپارتمانی برساند. اگر منزل شما از نور کافی بهره‌مند نیست، می‌توانید از نورهای مصنوعی مانند چراغ‌های فلورسنت استفاده کنید. مدت نور بستگی به نوع گیاه دارد؛ معمولاً گیاهان گلدار به ۱۲ تا ۱۶ ساعت نور در روز و گیاهان برگی به ۱۴ تا ۱۶ ساعت نور در روز نیاز دارند.

جابه‌جایی زیاد ممنوع!
گیاهان آپارتمانی هم مانند سایر موجودات زنده، به آرامش بیشتری نیاز دارند؛ برای همین تا می‌توانید از جابه‌جایی زیاد آنها خودداری کنید؛ چون ممکن است این تغییر مکان با تغییر دمای محیط همراه باشد. میزان نور هم ممکن است از یک مکان به مکان دیگر تغییر کند. با این حال، اگر مجبورید مکان نگهداری گیاهان آپارتمانی خود را تغییر دهید، این کار را یکدفعه انجام ندهید؛ روزی یک ساعت گیاهان را در محل جدید قرار دهید و به مرور زمان ساعت‌هایی که گیاه در مکان جدید می‌ماند را بیشتر کنید. این کار باعث می‌شود که گیاه به‌تدریج با محیط جدید سازگار شود و آسیبی به گیاه شما نرسد.

خاک گلدان نه خیس باشد و نه خشک
خاک گلدان را در چه وضعیتی نگه‌داریم بهتر است؟ این سؤال شاید برای شما هم مطرح شده باشد. پاسخ اصلی و کلیدی این است که خاک گلدان را مرطوب نگه دارید، اما خیس نباشد؛ چون خاک گلدان اگر خیلی خشک یا خیلی خیس باشد، باعث آسیب به ریشه گیاه می‌شود؛ برای همین، میزان آبیاری تأثیر بسیار مهمی بر رشد گیاه دارد .گیاهان با برگ‌های پرپشت و ضخیم نسبت به گیاهانی که برگ‌های مومی یا چرمی دارند به آب بیشتری نیاز دارند. هیچ میزان خاص آبیاری که برای همه گیاهان مناسب باشد، وجود ندارد. آنچه میزان آبیاری را تعیین می‌کند، نوع گیاه آپارتمانی است که شما از آن نگهداری می‌کنید.

رطوبت اتاق فراموش نشود
بسیاری از گیاهان آپارتمانی در هوای مرطوب بهتر رشد می‌کنند. هر چند هوای خشک ممکن است برای برخی گیاهان ازجمله کاکتوس‌ها مناسب باشد، اما برای اغلب گیاهان آپارتمانی مفید نیست؛ به‌ویژه اگر گیاه شما از نوع گیاهان گرمسیری باشد، به رطوبت بیشتری نیاز دارد؛ برای همین، اگر مکانی که گیاهان را نگه می‌دارید محیط خشکی دارد، بهتر است از یک رطوبت‌ساز استفاده کنید. یکی از روش‌ها، استفاده از ظرف سنگ‌ریزه است؛ برای این کار، می‌توانید یک ظرف را بردارید و داخل آن یک لایه سنگریزه بچینید، سپس زیر سنگریزه‌ها را از آب پر کنید، تبخیر آب باعث مرطوب شدن هوا و شادابی گیاهان می‌شود.

تغذیه با کودهای مقوی
یادتان باشد حتما گیاهان آپارتمانی را با کودهای مناسب تغذیه کنید؛ چون گیاهان هم مانند سایر موجودات برای زنده ماندن نیاز به تغذیه دارند. بهترین کود برای بیشتر گیاهان آپارتمانی، استفاده از کود 10-10-10یعنی درصد مساوی از نیتروژن، فسفر و پتاسیم است. این یک کود متعادل است که از گل‌فروشی‌ها می‌توانید تهیه کنید. البته خود خاک هم مقداری گیاه را تغذیه می‌کند، اما این میزان مواد مغذی در طولانی‌مدت کافی نخواهد بود. با توجه به نوع گیاه، نوع تغذیه هم کمی تغییر می‌کند؛ به‌عنوان مثال، اگر بیشتر گیاهان آپارتمانی شما گلدار هستند، بهتر است از کودی که درصد پتاسیم آن بیشتر است، استفاده کنید.

هرس بموقع
یکی از رازهای سالم ماندن گیاهان آپارتمانی، هرس بموقع شاخه‌ها و برگ‌های این گیاهان است که باید مرتب انجام شود. هر چند وقت یک‌بار ساقه‌های مرده و ضعیف را از گیاه جدا کنید. هرس برگ هم برای رشد بهتر گیاه مفید است. روش صحیح هرس کردن به این صورت است که ساقه را از بالای گره برگ و با زاویه ۴۵ درجه قطع کنید. برخی گیاهان آپارتمانی به هرس ریشه هم نیاز دارند. گیاهانی که رشد ریشه آنها سریع است، نیاز دارند هر چند وقت یک‌بار، ریشه‌ها هرس شوند. البته هرس ریشه به مهارت خاصی نیاز دارد که لازم است درباره آن مطالعه کنید.

چای یا قهوه داخل گلدان نریزید
برخی‌ها عادت دارند باقی‌مانده چای یا قهوه خود را داخل گلدان خالی می‌کنند که این کار باعث آسیب‌زدن به گیاه داخل گلدان می‌شود؛ بنابراین از ریختن چای یا قهوه در داخل گلدان خودداری کنید؛ چون ریختن چای یا قهوه به داخل خاک گلدان باعث ظهور مگس‌هایی می‌شود که گیاه را می‌خورند و به آن آسیب جدی وارد می‌کنند. همچنین شکر موجود در قهوه باعث ایجاد یک مکان مناسب برای رشد این مگس‌ها می‌شود. با وجود اینکه برخی باور دارند که افزودن قهوه به خاک گیاه مفید است، اما این اقدام برای برخی گیاهان اصلاً مناسب نیست؛ چون این کار باعث مرگ گیاهانی می‌شود که تحمل اسیدی کمی دارند.
علائم آبیاری کم گیاه:
قهوه‌ای یا زرد شدن برگ‌ها
پژمرده شدن برگ‌ها
نرم شدن ساقه‌های گیاه
علائم آبیاری زیاد گیاه:
رشد قارچ در سطح خاک
ریختن برگ‌های گیاه
وجود لکه‌های قهوه‌ای روی برگ‌ها

بهترین زمان آبیاری گیاهان آپارتمانی:
صبح قبل از طلوع خورشید