با سیاحت در گلخانه‌های بزرگ و صنعتی اطراف تهران، ساعاتی از دود و ترافیک در امان باشید
مرکز گلخانه‌ای ایران زمین
سحر جعفریان
تهران‌نشین باشیم و ندانیم که در همسایگی‌مان، بزرگ‌ترین قطب گلخانه‌ای کشور با بیشترین میزان تولید و صادرات گل و گیاهان زینتی جا خوش کرده، جای صد افسوس دارد. در شهرستان پاکدشت در جنوب و جنوب شرقی پایتخت بیش از 45روستا وجود دارد که 50درصد از مساحت آنها زیرکشت و محل ساخت بزرگ‌ترین و صنعتی‌ترین شهرک‌های گلخانه‌ای کشور هستند؛ گلخانه‌هایی با هوای مطبوع و رایحه و عطرهای خوش انواع گل‌های بومی و غیربومی و میوه‌های استوایی میلیونی. گشت و گذار در روستاهای گلخانه‌ای پاکدشت می‌تواند ریه‌هایتان را حسابی جلا دهد و روزتان را خاطره‌انگیز کند. روستاهایی که نرخ بیکاری در آنها صفر است.
987هکتار زمین پاکدشت زیرکشت گل و گیاه
برای رسیدن به این شهرستان قدیمی، باید مسیر خود را از جنوب شرق پایتخت و جاده امام رضا(ع) ادامه دهید؛ جایی که وجود بیش از 50 اثر تاریخی و مکان گردشگری که تاکنون30اثر آن در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده، بیانگر تاریخ کهن پاکدشت، سکونت و‌گذار اقوام مختلف و عشایر غیور در اینجاست. پیشینه آبادانی آن را باید در روزهای آغازین تاریخ که شاهد عظمت و شکوه شهر باستانی ری بوده، جست وجو کرد. این شهرستان رتبه نخست استان تهران در تولید و توسعه کشت‌های گلخانه‌ای را دارد و یک پنجم از مجموع مساحت گلخانه‌های تولید گل‌های زینتی کشور در آن قرار گرفته است. پاکدشت از هزار و 250هکتار گلخانه برخوردار است که از این میزان، 987هکتار زیرکشت گل و گیاه و 250هکتار زیرکشت سبزی و صیفی می‌رود. گلخانه‌داران شهرستان پاکدشت، سالانه یک میلیارد و 23میلیون عدد گل شاخه بریده و 23میلیون گلدان تولید می‌کنند که این تعداد 90درصد کل گل‌های تولید شده در استان تهران را شامل می‌شود.
نخستین و قدیمی‌ترین روستای گلخانه‌ای
قدیمی‌ترین و نخستین روستایی که در شهرستان پاکدشت، با نام گل و گیاه شناخته شد و طولی نکشید که پای گردشگران بسیاری به باغ‌های رنگارنگ آن باز شد؛ «گلزار» نام دارد؛ روستایی که به دلیل شرایط آب و هوایی مناسب و منابع غنی زیرزمینی، زندگی اهالی‌اش با گل گره‌خورده؛ یا گل می‌کارند یا گل می‌فروشند یا گلدان و کود درست می‌کنند. ترافیک بزرگراه امام‌رضا(ع) را که پشت سر بگذارید، درست در 4کیلومتری بخش مرکزی شهرستان پاکدشت، تابلوی روستا نمایان می‌شود. روستای کوچکی که با بلواری مملو از گل‌های رنگارنگ میمون، میخک و داوودی، خوشامدگویتان می‌شود و جلوتر نیز چنارهای بلند و قدیمی دوطرف جاده، سجلی می‌شوند از قدمت روستا که ساکنان بومی، عدد این قدمت و پیشینه را در حدود 200سال ذکر می‌کنند. از سال 1390تا به امروز بیش از 40نمایشگاه دائمی عرضه مستقیم گیاهان زینتی، پذیرای مشتریان و گردشگران بوده و سالانه در این شهرستان یک میلیارد گل شاخه بریده و گلدانی تولید می‌شود. 10درصد از این میزان به تولید انواع مختلفی از گیاهان آپارتمانی با ماندگاری طولانی اختصاص دارد. یک پنجم گلخانه‌های کشور در بیش از هزار هکتار از زمین‌های این روستای خوش آب و هوا و حاصلخیز قرار دارد. در روستای گلزار بیش از 900کشاورز گلکار فعالیت می‌کنند و بیش از 10هزار نفر به‌طور مستقیم در گلخانه‌های صعنتی آن مشغول به‌کار هستند. در گلخانه‌های گلزار، همه گونه گل و گیاه می‌توانید پیدا کنید؛ از گل‌های شمعدانی، سنبل، داوودی، آنتریوم، ارکیده و رز گرفته تا انواع کاکتوس و میوه‌های استوایی.
از آنتوریوم صورتی تا میوه‌های ناب استوایی
«فیلستان» روستایی از توابع مرکزی شهرستان پاکدشت است که 6هزار و 850نفر در مساحتِ 750هکتاری آن سکونت دارند. فیلستان که در اصل پیلستان نام داشته از دیرباز به سبب خاک حاصلخیز و آب و هوایی معتدل به منطقه‌ای مناسب برای تولید و تکثیر انواع گیاهان شهرت گرفته و البته تاریخ آن با پنبه‌کاری و پرورش کرم ابریشم نیز گره خورده است. ساخت قدیمی‌ترین گلخانه سنتی فیلستان به حدود 90سال پیش باز می گردد. آن زمان، مالکان گلخانه‌ها که ارباب نام داشتند، مردم (رعیت) را به کارگری می‌گرفتند. رعیت نیز با سال‌ها فعالیت در گلخانه‌های اربابی، تجربه و پس‌اندازی می‌اندوختند که بعد از مدتی به مدد آنها می‌توانستند گلخانه‌های کوچک و شخصی خود را راه بیندازند. این رویه آنقدر ادامه پیدا کرد تا اینکه پیشه شماره یک فیلستان‌نشینان، گلخانه‌داری و کشاورزی ثبت شد. در حال حاضر علاوه بر واحدهای گلخانه‌ای انفرادی که تعدادشان به بیش از 50واحد می‌رسد، 3شهرک گلخانه‌ای (با میانگین ظرفیت 550واحد گلخانه) در فیلستان ساخته شده است؛ ظرفیتی قابل توجه که روزانه پذیرای مشتریان خرد و عمده از بازارهای داخلی و خارجی هستند. کافی است تعیین کنید به دنبال چه نوع گل یا میوه خاص هستید؛ آن وقت است که درِ گلخانه‌های منحصر به فردی مقابل‌تان گشوده می‌شود که در هر یک، انبوهی از گل‌های معمولی و لاکچری از رز و لاله گرفته تا موگه و آنتوریوم‌های رنگی و میوه‌های ناب استوایی مانند پرتقال‌های آفریقایی و پسته‌های دریایی، سبز شده و پرورش یافته‌اند. روزانه بیش از هزاران شاخه گل در گلخانه‌های این روستا پرورش می‌یابند.
