‌پشت پرده انتقاد از اصلاح تعرفه واردات خودرو

معاون اول رئیس‌جمهوری دیروز در بخشنامه‌ای به وزارت صمت، تعرفه واردات خودرو برای سال1402 را مشخص و اصلاحات تعرفه واردات خودروهای سواری را به این وزارتخانه ابلاغ کرد. بخشنامه‌ای که‌ به موجب آن سود بازرگانی واردات خودروهای سواری تا 171درصد افزایش یافته است. انتشار این بخشنامه واکنش‌های مختلفی را به‌دنبال داشت ازجمله اینکه برخی از فعالان بازار با تمرکز بر رقم سود 171درصدی واردات برخی خودرو‌ها، به این تصمیم دولت انتقاد کردند و با اشاره به سیر کاهشی قیمت خودرو در بازار، این تصمیم را زمینه‌ساز افزایش دوباره قیمت‌ها ارزیابی کردند. اما اصل ماجرای تصمیم دولت و تأثیر آن بر بازار خودرو چیست؟
اصل ماجرای بخشنامه جدید دولت این است که اگرچه سقف تعرفه واردات خودروهای سواری از 96درصد به 171درصد افزایش یافته اما تعرفه 171درصدی که مورد توجه منتقدان قرار گرفته، مربوط به‌خودروهایی با حجم موتور بیش از 3هزار سی‌سی است؛ خودروهای گران‌قیمتی که با توجه به سقف قیمت مشخص شده در آیین‌نامه واردات خودرو مصوب سال گذشته، اصولا امکان واردات آنها به کشور وجود ندارد. در بخشنامه ابلاغی به وزارت صمت، سود بازرگانی واردات خودروهای سواری 2هزار تا 2500سی‌سی 131درصد و تعرفه خودروهای بین 2500 تا 3هزار سی‌سی 161درصد تعیین شده که اتفاقا این خودروها نیز همگی بالای 20هزار دلارند و در نتیجه نمی‌توانند در میان خودروهای انتخابی واردکنندگان جایی داشته باشند. وزارت صمت در آیین‌نامه واردات، سقف قیمت 20هزار یورویی را برای خودروهای وارداتی تعیین و بارها اعلام کرده که تمرکز را بر واردات خودروهای زیر 10هزار یورویی قرار داده تا دسترسی مصرف‌کنندگان به‌خودروهای اقتصادی تا حد امکان تسهیل شود. از سوی دیگر واردکنندگان با مشکلات تامین ارز نیز مواجهند؛ موضوعی که گفته می‌شود دلیل اصلی تأخیر 8ماهه در واردات خودرو بوده است. این محدودیت، دست واردکنندگان را برای امضای قراردادهای خرید خودرو با تیراژ بالا به‌ویژه از میان برندها و مدل‌های گران‌قیمت می‌بندد و واردات را به‌خودروهایی با حجم موتور کمتر از یک‌هزار تا نهایتا 2هزار سی‌سی محدود می‌کند. کمااینکه چانگان‌های وارداتی که تیرماه تحویل متقاضیان می‌شوند حجم موتور 1600سی‌سی دارند. سود بازرگانی تعیین شده برای این خودروها در بخشنامه ابلاغی دولت بین
16 تا 91درصد تعیین شده که در مقایسه با تعرفه واردات خودرو در سال‌های گذشته بسیار پایین‌تر است. به‌نظر می‌رسد برخی فعالان بازار با تمرکز بر رقم 171درصد، تلاش می‌کنند با منفی‌بافی جلوی کاهش بیشتر قیمت را در بازار خودرو بگیرند.
تعرفه واردات خودروهای با حجم موتور 2هزار سی‌سی و بالاتر پیش از ممنوعیت واردات در سال97 نیز بین 120 تا 180درصد بود. در همان زمان برخی خودروهای با حجم موتور 1800سی‌سی تعرفه‌های بالای 100درصدی داشتند، ازجمله هیوندای النترا و هیوندای اکسنت که با تعرفه 163 و 158درصدی وارد می‌شدند و میتسوبیشی میراژ با حجم موتور زیر 1400سی‌سی با تعرفه 115درصدی وارد کشور می‌شد.
اما نکته مثبتی که در تحلیل‌های منتقدان مورد توجه قرار نگرفته این است که تعیین تعرفه برای خودروهای بالای 3هزار سی‌سی و بالاتر نشان‌ می‌دهد با وجود محدودیت‌ها و مشکلات موجود بر سر راه واردات خودرو، عزم واردات خودروهای بالای 3هزار سی‌سی نیز از سوی دولت وجود دارد. یا اینکه بخشنامه تعرفه‌ای جدید، دست‌کم چشم‌انداز روشنی برای واردات خودروهایی از برندهای معتبر جهانی در آینده را ترسیم کرده است.