گزارش
قاچاق آنلاین حیات‌وحش
قاچاقچیان حیات‌وحش پرندگان شکاری و بره‌های قوچ و میش را در فضای مجازی می‌فروشند
زهرا رفیعی-روزنامه‌نگار
«جوجه شاهین خریدارم»، «دلیجه نر و ماده طلب شده (اهلی‌شده) 700تومن»، «جوجه‌بحری اصیل فروشی دارم»، «قرقی یا شاهین می‌خوام کسی داره؟»، «کسی می‌دونه این چه پرنده‌ایه؟»، «کسی می‌دونه از کجا چشم‌بند و پابند پرنده شکاری بگیرم؟»، «وقتی جوجه بود با سرنگ و دردسر بهش غذا دادم. الان بزرگ شده و دیگه از دست ما غذا نمی‌خوره، خودش هم غذا نمی‌خوره چی‌کار کنم؟»، «۷عدد جوجه کبک کوهی قابل ارسال به تهران و همدان، دونه‌ای ۱۸۰تخفیف هم میدم.»، «عقاب طلایی رو نمی‌شه دست‌آموز کرد، تو خونه خطرناکه»، «جوجه شکاری دارم هر کسی خواست بیاد پی‌وی و...»! اینها بخشی از صدها پیامی است که در کانال‌ها و صفحه‌های فروش حیات‌وحش به‌خصوص پرنده شکاری دیده می‌شود.
بازار زنده‌گیری حیات‌وحش از طبیعت در فصل‌های بهار رونق بیشتری دارد. بهار فصل جوجه‌آوری و به دنیا آمدن توله‌ها و نوزادان در حیات‌وحش است. عده‌ای ناآگاهانه و عده‌ای دیگر به قصد قاچاق، گونه‌ها را از طبیعت جدا میکنند. قاچاقچیان حیات‌وحش ایران که عمدتا به خریدوفروش پرنده‌های شکاری مشغولند، مشتری‌هایی در کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس دارند؛ مشتری‌های داخلی یا خرده‌دلال‌ها هم در شبکه‌های اجتماعی اینستاگرام و تلگرام پی کاسبی هستند.
فضای ممنوعه
کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه در سال1400، خرید و فروش جانوران وحشی از طریق فضای مجازی را ممنوع کرد و برابر قانون با شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های داخلی درصورت تخلف برخورد می‌شود.
علیرضا ساجدین، معاون رصد و پایش امور زیست‌محیطی یگان حفاظت محیط‌زیست کشور در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: بیشترین چالش حیات‌وحش در بهار که فصل زایش گونه‌هاست بروز پیدا می‌کند؛ فصلی که در آن، تیم‌هایی از متخلفان به‌همراه گردشگران و ورزشکاران در زیستگاه‌ها حضور پیدا میکنند. این متخلفان در چند سال اخیر چرخه‌ای از عرضه و فروش در فضای مجازی راه‌انداخته‌اند که در آن نوزادان حیات‌وحش، تخم پرندگان و به‌خصوص پرندگان شکاری تجارت می‌شود. تا زمانی که چرخه خریدار و فروشنده وجود داشته باشد، این بازار هم وجود خواهد داشت. عده‌ای از افراد از سر ناآگاهی اقدام به خرید گونه‌هایی میکنند که جداکردن آنها از طبیعت جرم است.
نه دست بزنید نه غذا بدهید
علیرضا ساجدین، معاون رصد و پایش امور زیست‌محیطی یگان حفاظت محیط‌زیست کشور در مورد غذادادن به حیات‌وحش و یا برداشتن نوزادان گونه‌ها از لانه می‌گوید: از شهروندان می‌خواهیم که در زمان حضور در طبیعت به هیچ جانوری دست نزنند. آنها را حتی لمس هم نکنند. تصور نشود که آنها به حال خود رها شده‌اند. بدانید مادر آن گونه همان اطراف است و برای پیدا کردن غذا رفته و برمی‌گردد. همچنین اگر موردی از تخلف را دیدید، به شماره 1540 زنگ بزنید.
فصل سکوت در طبیعت
جمشید محبت‌خانی، فرمانده یگان حفاظت محیط‌زیست کشور در نامه‌ای خطاب به مدیران کل محیط‌زیست استان‌ها به انجام اقدامات پیشگیرانه در فصل زادآوری حیات‌وحش و رصد فضای مجازی درخصوص خرید و فروش نوزادان حیات‌وحش تأکید کرد. در این نامه از مدیران استانی خواسته شده است: اقدامات آموزشی و فرهنگسازی در رسانه‌های سمعی و بصری استانی و آگاهی‌بخشی به گردشگران، جوامع محلی و آحاد مردم درخصوص فصل زادآوری حیات‌وحش و لزوم حفاظت از گونه‌ها انجام شود. همچنین، گردشگران، ورزشکاران و... با اقدامات آموزشی-فرهنگی درخصوص عدم‌ایجاد آلودگی صوتی و کمک به حفظ آرامش حیات‌وحش در این فصل کنترل شوند. درخصوص عدم‌غذارسانی دستی به حیات‌وحش نیز در فصل زادآوری، اقدامات آموزشی انجام شود. یگان حفاظت محیط‌زیست کشور همچنین در این نامه خواسته است، جهت جلوگیری از زنده‌گیری نوزادان حیات‌وحش، برداشت جوجه و تخم پرندگان، به‌ویژه پرندگان شکاری که در سال‌های اخیر به یک چالش بزرگ تبدیل شده است، رصد و پایش بیشتری در مناطق انجام شود. فضای مجازی نیز در زمینه خرید و فروش نوزادان حیات‌وحش، جوجه و تخم پرندگان شکاری به‌طور کامل باید رصد شود.
187پرونده قضایی
در سال1401 حدودا 500مورد گزارش تخلف در استان‌ها رسیدگی شده و برای 187مورد آن پرونده قضایی تشکیل شده است. به‌عبارت دیگر، یگان حفاظت در به نتیجه رساندن «رسیدگی به تخلف‌های مربوط به قاچاق حیات‌وحش ایران» در سال گذشته 38درصد موفق بوده است. همه گونه‌هایی که از طبیعت ایران جدا و قاچاق می‌شوند، در فهرست حیوانات حمایت‌شده هستند و در قانون برای خرید و فروش آن مجازات و جریمه سنگینی درنظر گرفته است. در سال‌های اخیر متأسفانه افراد میل به نگهداری از پرندگان شکاری پیدا کرده‌اند؛ آنها تصور میکنند از آنجایی که اندازه پرنده‌های شکاری به نسبت کوچک است، می‌توانند در آپارتمان از آنها نگهداری کنند درصورتی که پس از یک مدتی متوجه می‌شوند این کار شدنی نیست و آن را به ادارات محیط‌زیست تحویل می‌دهند. فارغ از اینکه دفاتر محیط‌زیست استان‌ها چنین ظرفیتی برای نگهداری از حیات‌وحش را ندارند، هر گونه وحشی که از طبیعت جدا شود، تلف‌شده به‌حساب می‌آید. فقط برخی از گونه‌هایی که دست‌آموز نشده باشند، قابلیت برگشتن به طبیعت دارند آن هم درصورتی که از نوزادی از مادر جدا نشده باشند. بیشترین قاچاق از طریق شبکه‌اجتماعی اینستاگرام صورت می‌گیرد. آنها مشتریانشان را به کانال‌های تلگرامی هدایت میکنند و متأسفانه کمتر قابل ردیابی است. سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی داخلی نسبت به قاچاق حیات‌وحش حساس هستند و خوشبختانه از ربات‌های رد‌یاب آگهی فروش حیات‌وحش استفاده میکنند. قاچاق حیات‌وحش گونه‌های غیربومی نیز بازار خود را دارد. عمدتا از پاکستان وارد شده و از آنجا درون کشور پخش می‌شود و یا از کریدور سیستان و بلوچستان راهی آذربایجان غربی و سپس عراق می‌شود.
در همینه زمینه :
