درمان بیکاری با داروی تسهیلات

رسول عوده‌زاده | اهواز- خبرنگار :

خوزستان از جمله استان‌هایی است که با وجود منابع سرشار طبیعی و صنعتی، با معضل بزرگی به نام بیکاری مواجه است. 
معضل بیکاری نه‌تنها گریبان شهرها را گرفته، بلکه بر روستاهای استان نیز به‌شدت تاثیر ناگوار گذاشته است. بزرگ‌ترین تاثیر سوء آن افزایش مهاجرت از روستاها به امید یافتن شغل مناسب است.

در این میان، یکی از برنامه‌های مهم دولت برای رفع این معضل، طرح اشتغال فراگیر و اشتغال روستایی است که به گفته مجریان، مبتنی بر تجربیات جهانی است و کارشناسانی که این برنامه را تدوین کرده‌اند در حال پیاده‌سازی آن با تکیه بر تجارب عملی آن هستند.

اشتغال فراگیر و اشتغال روستایی گروه‌های اجتماعی از قبیل زنان، جوانان دانش‌آموخته، جوانانی که دارای تحصیلات متوسطه هستند، روستاییان و حتی زنان و مردانی را که با تکیه بر تجربه می‌خواهند در خانه فعالیتی اقتصادی را راه‌اندازی کنند دربرمی‌گیرد.
دولت برنامه‌ای را برای ایجاد یک میلیون شغل در این کشور شروع کرده که قرار است ۳۰ هزار میلیارد تومان برای آن هزینه شود. البته طرح‌های اشتغال فراگیر و اشتغال روستایی که از سال گذشته اجرای آن آغاز شده، با مخالفت‌هایی از طرف تعدادی از صاحب‌نظران اقتصادی مواجه شده است. مسئولان اما معتقدند که این طرح بزرگ می‌تواند دارویی برای درمان بیماری بزرگ بیکاری باشد.


زیر و بم طرح

معاون امور اقتصادی استاندار می‌گوید: تاکنون 40 کمیته فنی در مورد طرح اشتغال فراگیر روستایی در اهواز تشکیل شده و 3 هزار و 800 میلیارد ریال اعتبار برای آن اختصاص یافته است.
«علی بحرینی مقدم» می‌افزاید: همچنین بیش از 10 هزار پیشنهاد از نقاط مختلف استان ارائه شده که از این تعداد هزار و 100 طرح و پیشنهاد در کمیته‌های فنی استان تایید شده و برای بیش از 411 طرح نیز 5 هزار و 600 میلیارد ریال اعتبار صادر شده است.
وی اظهار می‌کند: برای اولین بار کمک‌های فنی اعتباری به میزان 800 میلیارد ریال به واحدهای تولیدی اختصاص پیدا کرده و تسهیلات ارزان‌قیمت به بنگاه‌هایی که زیر ظرفیت اسمی کار می‌کنند پرداخت می‌شود. ضمن این‌که 320 میلیارد ریال اعتبار برای مشاغل خرد ابلاغ شده است و تا سقف 200 میلیارد ریال به افراد واجد شرایط اختصاص داده می‌شود.


مشکلات پیش رو 

از معاون امور اقتصادی استاندار درباره مشکلات پیش روی طرح‌های اشتغال فراگیر روستایی می‌پرسم و وی پاسخ می‌دهد: ‌تناقض موجود در بخشنامه‌ها و ابلاغیه‌های بین بانکی، ‌چالش‌هایی در اشتغال روستایی ایجاد کرده است.
بحرینی مقدم ‌اظهار می‌کند: ابهاماتی در خصوص دستورالعمل اشتغال‌زایی روستایی و پرداخت سرمایه در گردش و پرداخت تسهیلات ثابت در نواحی صنعتی روستایی و شهرهای زیر 10 هزار نفر وجود دارد. برخی بانک‌ها در این زمینه به‌رغم بخش‌نامه موجود،‌ ابهاماتی درخصوص درصد درنظر گرفته شده برای پرداخت سرمایه در گردش دارند.

وی می‌افزاید: ‌در خصوص عدم امکان شناسایی افراد شاغل، ‌کارمندان دولت و افراد دارای بدهی عقب‌افتاده توسط سامانه کارا نیز مشکلاتی وجود دارد که با وجود تشکیل کمیته‌های فنی در شهرستان‌ها این مشکلات همچنان وجود دارند.
معاون استاندار می‌گوید: تأکید شده بود که کمیته فنی پیش از تصویب هر گونه مصوبه‌ای، ‌استعلام‌های لازم را به صورت مستند در خصوص طرح‌ها داشته باشند، اما در بخش قابل توجهی از طرح‌های ارسال‌شده به کمیته فنی استان، ‌به افراد شاغل، ‌کارمندان دولت و افراد دارای بدهی بانکی توجه نشده است. بحرینی مقدم با بیان این‌که ابهاماتی درباره تخصیص ابلاغ اعتبار یارانه تبصره 18 برای بانک‌ها وجود دارد می‌گوید: قراردادی که بانک‌ها با متقاضی به امضا می‌رسانند براساس سود 18 درصد است که این امر موجب شده متقاضیان انگیزه خود را برای طرح‌های اشتغال‌زایی از دست دهند.


رونق صنایع کوچک

‌مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خوزستان نیز با اشاره به ایجاد اشتغال برای ۱۰ هزار و ۱۵۳ نفر در استان خوزستان، با اعتبار ۹۹۰ میلیارد تومان به همشهری می‌گوید: در طرح اشتغال روستایی هزار و ۸۵ طرح با اعتبار ۴۵۰ میلیارد تومان برای اشتغال ۴ هزار و ۹۲۱ نفر پرداخت شده است. «سید نور محمدپور» می‌افزاید: در اشتغال فراگیر نیز تسهیلاتی با اعتبار ۵۴۳ میلیارد تومان و برای اشتغال ۵ هزار و ۲۲۲ نفر در خوزستان پرداخت شده است.وی می‌افزاید: هم‌اکنون بیشترین میزان ارزش افزوده در بخش صنایع کوچک و متوسط است. از این رو باید در کنار صنایع بزرگ پتروشیمی و نفت خوزستان، به دنبال ایجاد چنین کارگاه‌هایی بود.
وی ادامه داد: پیش‌بینی می‌شود 40 هزار نفر در بخش طرح‌های اشتغال فراگیر و 7 هزار نفر در طرح‌های روستایی و عشایری مشغول به کار شوند.

‌مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خوزستان همچنین می‌گوید: پارسال با 320 میلیارد ریال اعتبار، 3 هزار و 311 شغل خانگی در خوزستان ایجاد شد.به گفته او، کار پرداخت تسهیلات اشتغال روستایی در استان توسط بانک‌های کشاورزی، پست‌بانک، توسعه تعاون و صندوق کارآفرینی امید به متقاضیان صورت می‌گیرد.محمدپور عنوان می‌کند: باید از تجربیات گذشته درس بگیریم و همه چیز را در پول‌پاشی خلاصه نکنیم، چون صرف تزریق پول ایجاد اشتغال نمی‌کند و قطعا این تسهیلات باید به کسانی تعلق بگیرد که به دنبال ایجاد اشتغال هستند.


سر تولید بی‌کلاه ماند

منتقدان می‌گویند دولت یازدهم و دوازدهم در حالی این طرح‌ها را شروع کرده‌اند که دولت نهم و دهم نیز برنامه مشابهی را اجرا کرده بود که با شکست مواجه شد.
طرح بنگاه‌های زودبازده در سال ۱۳۸۵ با تسهیلات بانکی ۴۰ هزار میلیارد تومانی از سوی وزارت کار دولت به اجرا درآمد که مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی موفقیت این طرح را کمتر از ۵۰ درصد برآورد کرد.
به عقیده این گروه از منتقدان، مشکل اصلی اقتصاد ایران کمبود پول نیست و دولت‌ها به جای آن‌که با پول‌پاشی، مشکلات را به صورت مقطعی حل کنند باید مشکلات فضای کسب و کار را برطرف کنند و موانع تولید را بردارند.
منتقدان یکی از پول‌پاشی‌های دولت‌های اخیر را اجرای طرح هرفمندی یارانه‌ها می‌دانند و معتقدند که سنگ بنا از همان ابتدا کج نهاده شد. آنها می‌گویند قرار بود در قالب اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها، هم تولید و هم بخش سلامت تغییراتی بنیادین داشته باشند، اما هم سر تولید بی‌کلاه ماند و هم سایر بخش‌ها بی‌نصیب ماندند.