جاذبه‌های گردشگری چابهار و شیلی مشابه هم هستند
قدم‌زدن در مریخ
مهرداد رسولی
کوه‌ها، از مهم‌ترین بخش‌های اکوسیستم‌های طبیعی به‌حساب می‌آیند؛ زیبایی برخی از آنها به حدی است که شهرت جهانی پیدا کرده‌اند اما نمونه‌هایی از این دست در کشور خودمان کم نیست. نمونه‌اش همین «کوه‌های مریخی چابهار» که به‌واسطه شمایل ویژه‌ای که دارد از بقیه متمایز شده است و یکی از مقاصد گردشگری به‌حساب می‌آید اما بنا به دلایلی شهرت آن از مرزهای سرزمین‌مان فراتر نرفته است. کوه‌های مریخی چابهار، طبیعتی سرسبز و قله‌ای دیدنی دارد و بسیاری از گردشگران ایرانی که برای توصیف زیبایی‌هایش به تعریف و تمجیدهای اغراق‌آمیز متوسل می‌شوند، بر این باورند که نظیر چنین مجموعه کاملی را فقط در سیاره دیگری همچون مریخ می‌توان پیدا کرد اما واقعیت ماجرا این است که نمونه مشابهی به نام کوه‌های مریخی صحرای آتاکاما در شیلی وجود دارد که یکی از مقاصد مهم گردشگری آمریکای جنوبی است. کوه‌های مریخی شیلی هر سال میلیون‌ها بازدیدکننده دارد اما کوه‌های مریخی چابهار آنطور که باید به دنیا معرفی نشده و تنها میزبان گردشگران داخلی است.
کوه‌های مریخی چابهار / مینیاتوری‌ها
ویژگی: اگر پرنده اقبال روی شانه‌های شما نشست و به سیستان و بلوچستان رفتید باید یک سری هم به شهر بندری چابهار بزنید که در همسایگی اقیانوس هند قرار دارد. از مردم خونگرم چابهار که سراغ جاهای دیدنی شهرشان را بگیرید، حتما شما را به تماشای کوه‌های مریخی که به نام کوه‌های مینیاتوری هم شهرت پیدا کرده دعوت می‌کنند. بومی‌ها لقب «شهر همیشه بهاری» را برای چابهار انتخاب کرده‌اند. اگر می‌خواهید برای دیدن کوه‌های مریخی به این شهر بروید، از اوایل بهار تا ابتدای زمستان وقت دارید. کوه‌های مریخی را در فاصله 40تا 50کیلومتری بعد از چابهار می‌توان ملاقات کرد که تا کیلومترها آن‌طرف‌تر ادامه دارد. ترکیب کوه‌های مینیاتوری با رنگ صورتی دریاچه «لیپار» در نزدیکی اینجا، چشم‌‌انداز دیدنی را به‌وجود می‌آورد که به‌راحتی نمی‌توان از تماشای آن چشم‌پوشی کرد. هر ساله همایشی به‌عنوان «مریخ‌نوردی» در چابهار برگزار می‌شود و گردشگران داخلی در مسیر مشخصی از ساحل دریای عمان و کوه‌های مینیاتوری پیادهروی می‌کنند تا از تماشای مناظر بی‌‌بدیل این منطقه سیراب شوند.
رسوب فسیل‌ها
کوه‌های مریخی چابهار از نوع رسوبی به‌حساب می‌آیند و کارشناسان محیط‌زیست معتقدند که در گذشته‌های دور زیر تلی از خاک مدفون بوده اما با گذشت زمان و بر اثر بارش باران‌های موسمی شکل و شمایل امروزی را پیدا کرده است. شیارهای ریز و یک‌دستی که روی این کوه‌ها به‌وجود آمده، جلوه‌ای فرازمینی به آن داده و موجب شده لقب مینیاتور را هم به آن بدهند. کوه‌های مریخی یا مینیاتوری چابهار، ادامه رشته کوه‌های زاگرس است که تا پاکستان امتداد پیدا می‌کند. ارتفاع این کوه‌ها متغیر و از 5متر تا بیش از 100متر در میان آنها پیدا می‌شود. این کوه‌ها به‌خاطر شرایط خاص جغرافیایی که دارند در دسته مناطق بدبوم یا بدلند قرار می‌گیرند که ویژگی مشترک این مناطق نداشتن پوشش گیاهی و ارزش چراگاهی است. عمر کوه‌های مریخی چابهار را بالغ بر 5میلیون سال برآورد کرده‌اند. نکته جالب، پیداشدن انواع فسیل ماهی و آبزی در این کوه‌ها است که ثابت می‌کند در گذشته زیرآب و خاک قرار داشته و به همین‌خاطر اثر جزر و مد روی صخره‌ها به چشم می‌آید.
پیادهروی و رصد ستارگان
بهترین تفریحی که می‌توانید در کوه‌های مریخی چابهار از آن لذت ببرید، پیادهروی است. کافی است اندکی تخیل خود را چاشنی پیادهروی کنید تا احساس قدم‌زدن در مریخ لذت شما را دوچندان کند. نکته دیگر این است که محدوده وسیع کوه‌های مریخی چابهار در معرض آلودگی نوری قرار ندارد و یکی از بهترین تفریح‌هایی که در این منطقه انجام می‌شود، تماشای ستارگان در آسمان شب است. از این‌رو مجتمع گردشگری ایجاد شده در میان کوه‌های مریخی، به سکوی ویژه رصد ستارگان مجهز و امکان رصد همزمان 14صور فلکی در آسمان این منطقه مهیا شده است. این شاید مهم‌ترین وجه تشابه کوه‌های مریخی خودمان با نمونه خارجی‌اش در شیلی باشد.
کوه‌های مریخی صحرای آتاکاما
در محاصره اخترشناسان
ویژگی: کوه‌های مریخی از پدیده‌های منحصر به فردی به‌‌‌شمار می‌آیند که نمونه آنها به سختی در دنیا پیدا می‌شود. از این نوع پدیده فقط یکی در ایران و دیگری در صحرای آتاکامای شیلی وجود دارد. کوه‌های مریخی صحرای آتاکامای شیلی، بین 3کشور شیلی، پرو و بولیوی قرار گرفته و از حوالی رشته‌کوه‌های آند به طرف اقیانوس آرام امتداد پیدا می‌کند. البته ارتفاعات کوه‌های آند، مانع رسیدن ابرهای باران‌زا به این منطقه می‌شوند و مثل دیوار بلندی این بیابان را از جنگل‌های بارانی آمازون جدا کرده است. برخی از محققان، آتاکاما را به‌عنوان قدیمی‌ترین بیابان دنیا معرفی می‌کنند و معتقدند که قدمت بخشی از این بیابان که در شیلی قرار دارد و کوه‌های مریخی را در آغوش کشیده، به 200میلیون سال می‌رسد. بنابراین شاید بتوان کوه‌های مریخی شیلی را قدیمی‌ترین کوه‌های مریخی تاریخ دانست و این تنها برتری آن در مقایسه با نمونه ایرانی آرام‌گرفته در چابهار است. آتاکاما، منطقهای خشک و بایر است و به همین دلیل روی قله کوه‌های مریخی این منطقه، برف و یخی مشاهده نمی‌شود.
بقایای اسکلت نهنگ‌ها
در آتاکاما منطقهای به نام گورستان نهنگ‌ها وجود دارد که در آن بقایای اسکلت صدها نهنگ انباشته شده است. قدمت برخی از فسیل‌ها به 5میلیون سال قبل برمی‌گردد. گفته می‌شود دلیل مرگ این نهنگ‌ها، مسمومیت بر اثر خوردن نوعی جلبک دریایی بوده است. کوه‌های مریخی شیلی بخش عمده‌ای از شهرت و محبوبیتش را مدیون رصدخانه‌های عظیمی است که توسط اخترشناسان کشورهای مختلف در بیایان آتاکاما نصب شده است. این منطقه هر سال حدود 320تا 340شب بدون ابر دارد و بهترین نقطه دنیا برای نصب رصدخانه‌های پیشرفته به‌حساب می‌آید. گفته شده تقریبا 66تلسکوپ از طرف تشکیلات علمی سراسر جهان در این منطقه نصب و راه‌اندازی شده و به این ترتیب کوه‌های مریخی شیلی را می‌توان پنجره‌ای رو به شگفتی‌های کیهان دانست. با این حال، تصویر قله‌های بی‌جان کوه‌های مریخی شیلی را با رنگ و لعاب کوه‌های مریخی خودمان که در زمستان هم با برف سفیدپوش می‌شود، مقایسه کنید تا مشخص شود نمونه ایرانی چیزی از همتای خارجی خود کمتر ندارد.
رالی روی تپه‌های شنی
شهرت کوه‌های مریخی به رفت‌وآمد اخترشناسان محدود نمی‌شود. در کشور شیلی هر سال مسابقات رالی متعددی روی تپه‌های شنی صحرای معروف آتاکاما در چند قدمی کوه‌های مریخی آتاکاما برگزار می‌کنند که کمک بزرگی برای توجه مردم دنیا به این منطقه بوده است. آنها در این منطقه تورهای نجومی را هم برای اخترشناسان حرفه‌ای و آماتور برگزار می‌کنند و همه گردشگران در میان کوه‌های مریخی مستقر و همه تورها در این محدوده برگزار می‌شوند. شاید اگر چنین امکانات بی‌بدیلی در محدوده کوه‌های مریخی چابهار خودمان مهیا شود، در یک بازه زمانی نسبتا کوتاه مثل نمونه خارجی‌اش به شهرت جهانی برسد.
در همینه زمینه :