نوآوری در حمل‌ونقل برقی؛ از هلند تا اوگاندا

بهاره محبی-خبرنگار

«احتمالا در ۵۰ سال آینده ما خواهیم فهمید که چگونه تاکسی‌های هوایی بسازیم و سایر فناوری‌های نوظهور مانند پیل‌های سوختی هیدروژنی مقرون به صرفه و پاک در دسترس عموم قرار خواهند گرفت.» این اظهارات بیشاپ گرشتا، مدیرعامل و بنیانگذار هایپرلوپ ایتالیاست، شرکتی که ایده‌های جدیدی برای حمل‌ونقل دارد. حمل‌ونقل گرچه یکی از نیازهای اساسی هر جامعه‌ای است اما همزمان به‌علت ایجاد آلودگی و مشکلاتی نظیر کیفیت هوا و تشدید تغییرات آب‌وهوایی به یکی از چالش‌های جدی سلامت عمومی هم تبدیل شده است. امروزه تعداد فزاینده‌ای از جمعیت‌های ساکن در شهرهای کوچک و بزرگ از وسایل نقلیه استفاده می‌کنند که به انتشار گازهای گلخانه‌ای ازجمله کربن مونواکسید، اکسید گوگرد و اکسید نیتروژن و همچنین ذرات معلق در هوا منجر می‌شود. در این میان، یکی از راهکارهای بنیادین حفظ سلامت عمومی، کاستن از آلودگی هوا با استفاده از حمل‌ونقل برقی است.

اتوبوس برقی
اتوبوس برقی یکی از راهکارهای پرطرفدار کاهش آلودگی هوا در اغلب شهرهای بزرگ جهان است. رویکرد استفاده از اتوبوس برقی برای نخستین بار از چین آغاز شد اما امروزه هلند که 81درصد از اتوبوس‌های حمل‌ونقل عمومی‌اش را اتوبوس‌های برقی تشکیل می‌دهد، در صدر فهرست استفاده از این وسیله نقلیه قرار دارد. به‌گزارش وب‌سایت ترانسپورت اینوایرومنت (transportenvironment)، در اروپا لوکزامبورگ، نروژ، لهستان و دانمارک در رده‌های بعدی قرار دارند. به‌عنوان مثال، وروتسواف کلانشهری در جنوب‌غربی لهستان، سال گذشته نخستین اتوبوس‌های برقی ساخت شرکت خودروسازی مرسدس بنز را خریداری کرد.  در چین ناوگان اتوبوس‌های الکتریکی سالانه از آزاد شدن حدود ۱.۳۵ میلیون تن دی‌اکسید کربن جلوگیری می‌کنند. مسئولان شهر شنزن چین در سال 2016اعلام کردند کل ناوگان اتوبوس عمومی این شهر را که شامل ۱۶ هزار و ۳۵۹ دستگاه می‌شود، به‌طور کامل برقی کرده‌اند. علاوه بر بازار گسترده داخلی، اتوبوس‌های برقی ساخت این کشور به بازارهای جهانی ازجمله روسیه و کشورهای عربی چون کویت نیز رسیده است. کویت نیز اعلام کرده از ابتدای سال 2023استفاده از وسایل حمل‌ونقل برقی را افزایش خواهد داد.

لس‌آنجـلس آمریکا و لندن در انگلیس نیز ازجمله شهرهایی هستند که استفاده از حمل‌ونقل عمومی برقی را برای کاستن از آلودگی هوا به‌طور جدی دنبال کرده‌اند. به‌عنوان مثال، مسئولان شهر لس‌آنجلس اعلام کرده‌اند تا 2 سال آینده علاوه بر توسعه 90درصدی مسیرهای دوچرخه‌سواری درون‌شهری، حداقل 112اتوبوس برقی را به ناوگان حمل‌ونقل این کشور اضافه خواهند کرد. به‌گزارش نشنال‌اکسپرس، لندن نیز اعلام کرده که قصد دارد تا با اجرایی کردن پروژه‌ای به ارزش 150میلیون پوند تا سال 2025به نخستین شهر با سیستم اتوبوسرانی تمام برقی تبدیل شود.

موتورسیکلت و دوچرخه برقی
امـروزه در بیشتر کشورها برای ترغیب شهروندان به استفاده از وسایل حمل‌ونقل برقی مشوق‌های مالیاتی درنظر گرفته می‌شود. برای مثال، در تازه‌ترین مورد یووری کاگوتا موسوینی رئیس،‌جمهور اوگاندا، در سخنرانی خود به مناسبت آغاز سال 2023اعلام کرده از کسانی که بخواهند در صنعت موتورسیکلت برقی این کشور سرمایه‌گذاری کنند حمایت می‌کند. به‌گزارش وب‌سایت electrek، موتورسیکلت‌های برقی ساخت داخل اوگاندا به ارزش 1350دلار اغلب به‌عنوان تاکسی‌‌ـ موتور و با نام محلی «بودا بوداز» استفاده می‌شوند. به‌گزارش اینوستر، ویتنام در جنوب شرق آسیا پس از چین دومین بازار بزرگ موتورسیکلت برقی در جهان را دارد. این کشور علاوه بر اینکه بسیاری از شهروندانش از موتورسیکلت برقی برای حمل‌ونقل استفاده می‌کنند در سال 2010میلادی 10درصد از فروش جهانی این محصول را به‌خود اختصاص داده است. تایوان و ژاپن نیز ازجمله کشورهای آسیایی هستند که در ساخت و ترغیب شهروندانشان به استفاده از موتورسیکلت‌های برقی به جای مدل‌های قدیمی سیاست‌های فعالانه‌ای را در پیش گرفته‌اند.

کرونا باعث شد که مسیرهای موقت دوچرخه‌ در شهرهای بزرگ بیشتر شود.  در اروپا نخستین مسیر در یکی از محلات برلین ایجاد شد و به‌سرعت به دیگر محلات و شهرها  سرایت کرد. به نوشته یورونیوز، اکنون این مسیرهای دوچرخه‌سواری در پاریس، بارسلون و بروکسل در حال تبدیل‌شدن به مسیرهایی دائمی هستند. هلند هم با ۳۹ درصد استفاده از دوچرخه و موتور برقی به‌عنوان بهشت دوچرخه سواران دنیا شناخته می‌شود. طبق گزارش انجمن وسایل نقلیه الکتریکی سبک، 4.6میلیون نفر از هلندی‌ها دوچرخه برقی دارند. به‌گزارش بیزینس وایر، سانفرانسیسکو در آمریکا نیز با حدود450کیلومتر مسیر دوچرخه‌سواری یکی از شهرهایی است که بیشترین طرفدار دوچرخه برقی را دارد.
 
تاکسی‌های برقی
در کنار اتوبوس‌، تاکسی‌های برقی نیز می‌توانند در کاهش آلودگی هوای شهرها سهم عمده‌ای ایفا کنند. به‌گزارش مجمع جهانی اقتصاد، بوتان ازجمله کشورهایی است که در استفاده از تاکسی‌های برقی جهش قابل توجهی داشته است. این کشور اعلام کرده که با هدف کاستن از آلودگی هوا تا سال 2035بیش از 70درصد از بازار فروش خودروهای خود را به مدل‌های برقی اختصاص خواهد داد. در اروپا نیز اتریش اعلام کرده که از 2 سال آینده تاکسی‌هایی اجازه کار خواهند گرفت که تولید آلایندگی آنان صفر باشد. نروژ نیز در سال 2019نخستین کشور اروپایی بود که سیستم شارژ بی‌سیم تاکسی‌های برقی را در جهان در شهر اسلو راه‌اندازی کرد. به ‌گزارش mordorintelligence، در آسیا چین به‌عنوان بزرگ‌ترین بازار خودروهای الکتریکی بیش از 1.42میلیارد دلار در سال 2020برای توسعه 50درصدی شبکه شارژ باتری‌ خودروهای برقی خود ازجمله تاکسی‌ها سرمایه‌گذاری کرده است. بنا بر آمارها، حدود 99درصد از نزدیک به 3هزار تاکسی فعال در کلانشهر شنزن در سال 2019تاکسی‌های برقی بوده‌اند. پیش‌بینی می‌شود که منطقه آسیا و اقیانوسیه در سال‌جاری نیز همچنان بزرگ‌ترین بازار تاکسی‌های برقی باشد.