پوسیدگی شایع‌ترین بیماری عفونی در جهان

عوامل مختلف مانند رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان، رژیم غذایی، زمینه‌های ژنتیک و گذشت زمان در ایجاد پوسیدگی دندان مؤثر است. به همین دلیل در بعضی افراد که یک‌بار در روز مسواک می‌زنند، ولی رژیم غذایی مناسبی دارند و کمتر از مواد قندی مصرف می‌کنند، پوسیدگی کمتر اتفاق می‌افتد.  عضو کمیته سلامت دهان انجمن دندانپزشکان ایران با بیان اینکه ۳۰۰ میلیون دندان پوسیده در دهان ایرانیان وجود دارد، گفت: درست مسواک زدن بیش از تعداد دفعات مسواک‌زدن در پیشگیری از پوسیدگی دندان موثر است.

سیدجلال پورهاشمی گفت: پوسیدگی دندان در دنیا و ازجمله کشور ما به‌عنوان شایع‌ترین بیماری عفونی انسانی شناخته شده است. البته وزارت بهداشت در راستای پیشگیری از بیماری‌های عمومی موفق بوده اما در زمینه پیشگیری از بیماری‌های دهان موفقیت چندانی نداشته است.

وی با بیان اینکه شاخص پوسیدگی دندان در کشور ما در طول ۲۰سال گذشته نه‌تنها کاهش نداشته بلکه افزایش نیز داشته است، افزود: حدود ۴۰ تا ۵۰ سال گذشته مردم از سلامت دندان بهتری برخوردار بودند اما برای این مسئله نمی‌توان تنها یک فرد یا وزارتخانه را مقصر دانست. متأسفانه آنگونه که باید در حوزه پیشگیری از پوسیدگی اقدام نشده است.

این عضو کمیته سلامت دهان انجمن دندانپزشکان عمومی در بخش دیگری از سخنانش هم می‌گوید: پوسیدگی دندان در کشور ما بسیار شایع است به‌گونه‌ای که اگر تمام بودجه سلامت کشور را صرف درمان کنیم پاسخگو نخواهد بود.

پورهاشمی با توجه به شاخص پوسیدگی دندان در کشور، گفت: شاخص پوسیدگی دندان در کودکان ۱۲ ساله 2/2 است یعنی کودکان ۱۲ ساله ۲ دندان پوسیده دارند که این شاخص در کودکان ۵ساله 5/5 و بالای ۵ سال ۱۳ تا ۱۴ است. در‌واقع برآورد‌‌ها نشان می‌دهد ایرانیان ۳۰۰ میلیون دندان خراب در دهان دارند که اگر دندانپزشکان شبانه‌روز به درمان بپردازند بهبودی در سلامت افراد حاصل نمی‌شود.

این متخصص دندانپزشکی کودکان با تأکید بر اینکه درمان پوسیدگی هزینه بسیاری نیاز دارد، تصریح کرد: بنابراین ما چاره‌ای جز پیشگیری نداریم لذا باید تمام دست‌اندرکاران سلامت و مردم دست به‌دست هم دهند و از پوسیدگی پیشگیری کنند.

وی نخستین گام برای پیشگیری را توجه به مادران باردار و نوزادان دانست و گفت: اگر ما مادران را از زمان باروری آموزش دهیم و بیاموزیم از بدو تولد به سلامت دندان‌‌های فرزندانشان توجه کنند در آینده شاهد دندان‌های سالم در دهان افراد خواهیم بود.

پورهاشمی ادامه داد: با انجام این اقدام هزینه‌های درمان ۱۰ برابر کاهش می‌یابد.

حدود90درصد کودکان 6ساله ایرانی پوسیدگی دندان دارند

رئیس مرکز همکاری سازمان بهداشت جهانی هم با بیان اینکه موضوع سلامت دهان و دندان ابعاد وسیعی دارد، گفت: در تعریف سازمان بهداشت جهانی، فردی کاملا سالم تلقی می‌شود که از نظر فیزیکی، روحی، اجتماعی و... در سلامت کامل باشد. به‌عبارت دیگر، اگر فردی از تمام جهات سالم باشد اما دهان و دندان‌های سالمی نداشته باشد، این شخص طبق تعریف، فرد سالمی محسوب نمی‌شود و این در حالی است که میزان شیوع پوسیدگی دندان در کشور ما بسیار بالا بوده و به یک اپیدمی تبدیل شده است. دکتر محمدحسین خوشنویسان افزود: حدود 90درصد کودکان 6ساله ایرانی دچار پوسیدگی دندان بوده و به‌طور متوسط دارای 5دندان شیری پوسیده هستند و فقط 4‌درصد از نوجوانان 15ساله فاقد پوسیدگی و دارای دندان‌های کاملا سالم هستند.همچنین اگر شاخص بین‌المللی سلامت دهان برای کودکان 12ساله را درنظر بگیریم، آمار پیمایش کشوری ما در سال91 نشان می‌دهد که 4/27 درصد از این کودکان فاقد دندان‌های پوسیده هستند. این دندانپزشک گفت:  آمار همچنین نشان می‌دهد که با افزایش سن، به‌دلیل کمبود آگاهی و عدم‌انجام مراقبت‌های فردی لازم، اغلب دندان‌ها یکی پس از دیگری دچار پوسیدگی می‌شوند. البته آمار ملی هم نشان می‌دهد که وضعیت سلامت دهان در افراد سالمند به‌مراتب بدتر شده به‌نحوی که به‌طور متوسط از 32دندان، حدود 25دندان سالمندان کشور پوسیده یا کشیده شده، به‌نحوی که بیش از ٥٠ درصد سالمندان کشورمان دچار بی‌دندانی کامل هستند و اگر ما هیچ مداخله‌ای انجام ندهیم، این مشکلات پیوسته در سطح جامعه افزایش خواهد یافت و شاخص بی‌دندانی کامل را بیش از پیش افزایش خواهد داد. البته مسئله به اینجا هم ختم نمی‌شود، زیرا بیماری‌های دهان ارتباط مستقیمی با بیماری‌های سیستمیک دارد و از این طریق بار بیماری‌های دهان را تا 20برابر افزایش می‌دهد.
همچنین براساس پژوهش‌های انجام شده اگر فردی دچار بیماری‌های دهان به‌خصوص بیماری‌های لثه شود، ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی، ریوی، کلیوی، ارتریت روماتویید و در خانم‌های باردار خطر زایمان زودرس و تولد نوزاد کم‌وزن افزایش می‌یابد. بنابراین با اهمیت‌دادن به سلامت دهان و انجام مراقبت‌های فردی لازم می‌توان بخش قابل توجهی از تخت بیمارستان‌ها را خالی کرد.

به‌عبارت دیگر سرمایه‌گذاری در بخش ارتقای سلامت دهان بسیار با ارزش و مقرون به صرفه بوده اما متأسفانه برخی از بخش‌های مهم آن تا‌کنون مغفول مانده است.

البته حدود 2سال است که در کشور ما طرح تحول سلامت دهان در حال اجراست و امیدواریم از این طریق بتوانیم خدمات مناسبی را در راستای ارتقای سلامت دهان و به تبع آن ارتقای سلامت عمومی کل افراد جامعه فراهم کنیم.